آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,199 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,856 |
گذر از گفتمان کنشی به گفتمان حسی- ادراکی در گلنار و آیینه اثر رهنورد زریاب | ||
| پژوهش نامه ادبیات داستانی | ||
| دوره 12، شماره 3 - شماره پیاپی 45، مهر 1402، صفحه 1-23 اصل مقاله (965.37 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/rp.2021.6608.1368 | ||
| نویسندگان | ||
| نعمت الله ایران‌زاده* 1؛ شیرزاد طایفی2؛ نصیراحمد آرین3 | ||
| 1دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران | ||
| 2دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران. | ||
| 3. استادیار گروه تاریخ، دانشکدۀ هنر، دانشگاه پنسلوانیای آمریکا | ||
| چکیده | ||
| پژوهش حاضر، به روش تحلیل کیفی مبتنی بر استقراء تام، مسألۀ عبور از گفتمان کنشی و برنامه مدار به گفتمان حسی- ادراکی و غیربرنامه دار را در گلنار و آیینه از رهنورد زریاب نقد و تحلیل میکند. فرض نوشته بر این است که رمانهای قبل از دهۀ هشتاد در افغانستان مبتنی بر نظام گفتمان کنشی، روایت تجویزی و تعاملی، نظام ارزشی مقولهای و ارتباط عینی میان سطوح زبانی اند؛ اما از آغاز دهۀ هشتاد به این سو این وضعیت دچار دگردیسی شده که در نتیجه، نظام گفتمان پدیداری و حسی- ادراکی، روایتهای تطبیقی و هم‌آمیخته، نظام ارزشی وجهی و تطابقی و رابطۀ پدیداری و جسمانهای جایگزین نظامهای قبلی شده اند. رمان گلنار و آیینه که در آغاز دهۀ هشتاد منتشر شده، نمونۀ خصیصه نمای این وضعیت است. تحلیل موردی این رمان فرض نویسندگان در این مقاله را به‌درستی اثبات می کند. سه نشانه- معنای بزرگ (وحدت سوژه- ابژه، گفتمان عاشقانه و هویت موهوم سوژه- ابژه) در این رمان بر بنیاد تئوری نشانه- معناشناسی پدیدارشناختی تحلیل شده است و در نتیجه دریافتهایم که در این رمان، همانند رمانهای قبل از این دهه، معنا، حاصل تقابل نیست و ابژۀ ارزشی خارج از سوژه برای فتح وجود ندارد؛ بلکه سیر زایش و تولید معنا در آن از مجرای نظام گفتمان شوشی و حسی- ادراکی، روایت تطبیقی و هم آمیخته و نظام ارزشی وجهی شکل گرفته است. در چنین نظامی، معنا به گونۀ تصادفی و همآیی، بدون برنامۀ از قبل تعیین شده حاصل شده و حواس انسانی سوژه در تولید آن نقش برجسته دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| گفتمان کنشی؛ گفتمان حسی- ادراکی؛ روایت؛ کنش؛ شوش؛ گلنار و آیینه | ||
| مراجع | ||
|
ایگلتون، تری. (1368) پیشدرآمدی بر نظریۀ ادبی. تهران: مرکز.
بابک معین، مرتضی. (1396) ابعاد گمشدۀ معنا در نشانهشناسی روایی کلاسیک. تهران: علمی و فرهنگی.
برکت، بهزاد؛ افتخاری، طیّبه. (1389) «نشانهشناسی شعر: کاربست نظریۀ مایکل ریفاتر بر شعر "ای مرز پرگهر" فروغ فرخزاد». پژوهشهای زبان و ادبیات تطبیقی، دورۀ 1، ش 4، صص 130-109.
زریاب، رهنورد. (1385) گلنار و آیینه. کابل: زریاب.
سجودی، فرزان. (1386) «دلالت از سوسور تا دریدا» در مجموعه مقالات هماندیشیهای بارت و دریدا. به کوشش امیرعلی نجومیان. تهران: فرهنگستان هنر، صص 195- 212.
شعیری، حمیدرضا. (1388) «از نشانهشناسی ساختگرا تا نشانه معناشناسی گفتمانی». نقد ادبی، س 2، ش 8، صص 33-51.
شعیری، حمیدرضا. (1392) «نظام تنشی و ارزشی از دیدگاه نشانه- معناشناسی سیال». انسان و فرهنگ، ش 3، ویژهنامۀ زبان و متن، صص 59-66.
شعیری، حمیدرضا (الف 1398) نشانه- معناشناسی ادبیات (نظریه و روش تحلیل گفتمان ادبی). تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
شعیری، حمیدرضا (ب 1398). تجزیه و تحلیل نشانه- معناشناسی گفتمان. تهران: سمت.
شعیری، حمیدرضا؛ توحیدلو، یگانه. (1396) «مطالعه پروتزسازی گفتمانی: چرا دروغ روایتی پروتزی است؟». پژوهش ادبیات معاصر جهان، دوره 22 بهار و تابستان، شماره 1، ۲۶۹ – ۲۸۶.
شعیری، حمیدرضا؛ وفایی، ترانه. (1388) راهی به نشانه- معناشناسی سیال. تهران: علمی و فرهنگی.
شمیسا، سیروس. (1384) کلیات سبکشناسی، ویراست دوم. تهران: میترا.
عباسی، علی. (1395) نشانه- معناشناسی روایی مکتب پاریس. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
عباسی، علی؛ یارمند، هانیه. (1390) «عبور از مربع معنایی به مربع تنشی: بررسی نشانه- معناشناختی ماهی سیاه کوچولو». پژوهشهای زبان و ادبیات تطبیقی، دورۀ دوم، ش سوم، صص 147-172.
فتحزاده، حسن. (1388) اگو از دیدگاه لکان و هوسرل. مجلۀ علمی- پژوهشی متافزیک، شمار ۀ 3 و 4، صص 101-112.
گرمس، آلژیرداس ژولین. (1398) نقصان معنا. ترجمۀ حمیدرضا شعیری. تهران: علم.
ناظمی، لطیف. (1384) «نگرشی بر ادبیات معاصر افغانستان». ایران نامه، ش 85 و 86، صص 59-70.
یاریقلی، بهبود؛ صیادی، صادق. (1395) «بررسی از خودبیگانگی از دیدگاه اریک فروم و مقایسۀ آن با دیدگاه اسلام». روانشناسی و دین، سال نهم، شمارۀ چهارم، پیاپی 36، صص 103-132. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 279 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 394 |
||