آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,228 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,892 |
سوژگی و گفتمان هژمونیک در رمان شکارچی کوسه کر | ||
| پژوهش نامه ادبیات داستانی | ||
| دوره 12، شماره 3 - شماره پیاپی 45، مهر 1402، صفحه 51-82 اصل مقاله (716.42 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/rp.2022.7581.1540 | ||
| نویسندگان | ||
| مهناز جوکاری1؛ سعید حسامپور* 2 | ||
| 1پژوهشگر پسادکتری، دانشکده ادببیات و علوم انسانی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران. | ||
| 2استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران. | ||
| چکیده | ||
| بررسی درهم‌تنیدگی سوژگی و گفتمان، شناخت جنبه‌های مختلف روابط قدرتی که منجر به ساختن این گفتمان‌ها و محدودکردن سوژگی و عاملیت می‌شوند، از ضرورت‌های زندگی در عصر حاضر است؛ به‌ویژه برای نوجوانان که در ابتدای تعامل‌های اجتماعی قرار دارند و شبکه‌ای از روابط قدرت و گفتمان، در برساخت سوژگی آن‌ها نقش دارد. در این میان، جنسیت از مسائلی است که نقشی تعیین‌کننده در ساخت سوژگی فرد دارد و شبکه‌ای گفتمانی شکل می‌دهد. این پژوهش به‌دنبال پاسخ به این پرسش برآمده است که در بررسی سوژگی نوجوان، عاملیت سوژه، در معنای آزادبودن از شبکه‌های گفتمانی است یا خیر؟ به این معنا که گفتمان‌ها (ازجمله گفتمان جنسیت) نقشی انکارناپذیر در برساخت سوژگی نوجوانان دارند و در بسیاری مواقع، سوژگی خارج از شبکۀ گفتمانی تعریف‌ناپذیر است. برای این منظور، از دیدگاه فوکو دربارۀ سوژۀ اجتماعی و گفتمانی بهره گرفته‌ایم که سوژگی فرد را برآمده از روابط قدرت و فرایندهای گفتمانی بررسی کرده‌است. این پژوهش از نوع پژوهش‌های توصیفی‌تحلیلی است که در آن از روش نشانه‌شناسی اجتماعی بهره برده‌ایم. نشانه‌ها در دو بافت متنی (نشانه‌های زبانی و زیبایی‌شناختی) و بافت اجتماعی (کنش‌های گفتاری، ارتباطی‌رفتاری و بدن) بررسی شده‌اند. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که سوژۀ پسر در این رمان، باوجود داشتن کنش و عاملیت، در دل گفتمان سنت و جنسیت نقش ایفا می‌کند و می‌توان آن را موضوع گفتمان مردانگی تلقی کرد. به‌طورکلی می‌توان گفت، سوژۀ این رمان، سوژه‌ای گفتمانی است که آنچه دربارۀ او به‌نظر سوژگی و عاملیت می‌آید، تنها نقش‌آفرینی در مقام ابژه‌ای مردانه است. دنیای کار و اقتصاد، مسئولیت‌داشتن و مردانگی زودهنگام (ازدواج و پدرشدن)، همۀ فضاهایی است که سوژۀ پسر را از رها بودن دورۀ نوجوانی، به سوژه‌ای گفتمانی‌شده و غرق‌شده در دنیای بزرگ‌سالی کشانده‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شکارچی کوسه کر؛ سوژه؛ گفتمان؛ جنسیت | ||
| مراجع | ||
|
اصحابی، سیران. (1396) برساخت سوژگی دختر و دخترانگی در سه رمان (هستی، زیبا صدایم کن، این وبلاگ واگذار می‌شود) فرهاد حسن‌زاده. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، رشته زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه کردستان.
آرامش‌فرد، شیدا. (1400) «نگاهی به مفهوم سوژگی و بیناسوژگی در رمان ادسون آرانتس دوناسیمنتو و خرگوش هیمالیایی‌اش از جمشید خانیان». دو فصلنامه مطالعات ادبیات کودک، دوره 12، شماره 1، ص1-22.
پاینده، حسین. (1393) داستان کوتاه در ایران (داستان‌های پسامدرن)، چ2. تهران: نیلوفر.
جانباز، امیدرضا؛ علی‌اکبر مسگری، احمد. (1392) «پیدایش سوژه اجتماعی در اندیشه هگل». مجله غرب‌شناسی بنیادی، 1، 23_42.
جوکاری، مهناز؛ حسامپور، سعید. (1399) «نشانه‌شناسی اجتماعی برساخت سوژه در رمان هستی از فرهاد حسن‌زاده». مجله ادبیات پارسی معاصر، سال دهم، ش2، 75-99.
جوکاری، مهناز؛ حسامپور، سعید. (1399) «برساخت سوژۀ گفتمانی در رمان نوجوان سایه هیولا». مجله روایت‌شناسی، سال 4، ش8، 113-150.
جوکاری، مهناز. (1400) سوژگی و گفتمان در رمان نوجوان ایران، چاپ اول. تهران: نگاه معاصر.
چندلر، دانیل. (1387) مبانی نشانه‌شناسی، چاپ سوم. ترجمة مهدی پارسا. تهران: سوره مهر.
دریفوس، هیوبرت؛ رابینو، پل. (1394) میشل فوکو، فراسوی ساختگرایی و هرمنوتیک، چاپ دهم. ترجمه حسین بشیریه. تهران: نی.
زرقانی، مهدی. (1398) تاریخ بدن در ادبیات. تهران: سخن.
ساسانی، فرهاد. (1389) معناکاوی: به‌سوی نشانه‌شناسی اجتماعی، چاپ اول. تهران: علم.
صابر، زینب؛ ضیاء‌شهابی، پرویز. (1391) «نسبت سوژه و قدرت در رمان‌های دُن کیشوت و مادام بوواری با ابتنای بر دیدگاه‌های میشل فوکو». مجله پژوهش سیاست نظری، 11، 200- 181.
صفوی، کوروش. (1383) درآمدی بر معنی‌شناسی. تهران: سوره مهر.
عبدی، عباس. (1392) شکارچی کوسه کر، چاپ اول. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
فتحی، حسین. (1390) »نشانه‌شناسی مرکززدایی و انزوای سوژه در داستان سگ ولگرد». مجله ادب‌پژوهی، دوره پنج، 15، 83- 96.
کابلی، پل. (1394) نشانه‌شناسی و زبان‌شناسی (نشانه‌سازی، ارتباط و زبان). ترجمة راحله گندمکار. تهران: سیاهرود.
کریمی، فرزاد. (1397) تحلیل سوژه در ادبیات داستانی پسامدرن ایران. تهران: روزنه.
کریمی، فرزاد؛ حسامپور، سعید. (1394) «وقتی نویسنده متن می‌شود: متنی‌شدن سوژه در داستان ویران، نوشته‌ی ابوتراب خسروی». مجله نقد ادبی، 31، 167- 183.
کریمی، فرزاد؛ حسامپور، سعید. (1396) «تقابل زیست‌جهان سوژه در چند داستان مدرن و پسامدرن فارسی». کاوش‌نامه زبان و ادبیات فارسی، 35، 121- 142.
محمدپور، احمد. (1392) روش تحقیق کیفی ضد روش1، چاپ دوم. تهران: جامعه‌شناسان.
میلز، سارا. (1392) میشل فوکو. ترجمه مرتضی نوری، چاپ دوم. تهران: مرکز.
ون لیوون، تئون. (1395) آشنایی با نشانه‌شناسی اجتماعی. ترجمه محسن نوبخت. تهران: علمی.
هال، دونالد. ای. (1395) سوبژکتیویته در ادبیات و فلسفه، چاپ اول. ترجمه بختیار سجادی و دیاکو ابراهیمی. تهران: دنیای اقتصاد. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 146 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 249 |
||