آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,247 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,901 |
یکسان‌سازی قومی در عراق و مقاومت نُخبگان کُرد در برابر آن (١٩٢١ـ١٩٣٣) | ||
| مطالعات سیاسی بین النهرین | ||
| دوره 2، شماره 1، خرداد 1402، صفحه 53-77 اصل مقاله (1.05 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/mps.2023.8813.1017 | ||
| نویسندگان | ||
| مجیدصالح عزیز1؛ قدرت احمدیان* 2 | ||
| 1دانشجوی دکتری علوم سیاسی، گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران. | ||
| 2دانشیار روابط بین الملل، گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران. | ||
| چکیده | ||
| پس از معاهدۀ لوزان (١٩٢٣)، زمینۀ الحاق ولایت موصل -کردستان جنوبی- به کشور تازه‌تأسیس عراق فراهم شد که از نظر زبانی و فرهنگی متفاوت با عراق عربی بود. ملک فیصل اول، در راستای بنیان دولت-ملتی یکپارچه بر مبنای هویت عربی، ملت‌سازی را در اولویت سلطنت نوبنیان خود قرار داد. پژوهش پیشِ‌رو درصدد است با رویکردی توصیفی-تحلیلی، سازوکارهای سیاست ملک فیصل را در کردستان سال‌های 1٩٢١-١٩٣٣ و نیز واکنش نخبگان کُرد را به این سیاست بررسی کند. یافته‌های پژوهش بیانگر این واقعیت است که پادشاه عراق در راستای ملت‌سازی و به عبارتی تحمیل هویت برساختۀ عراقی، سیاست یکسان‌سازی را در کردستان، به‌عنوان اولویت خود تعریف کرد که البته مواجه با مقاومت نسل جدید نخبگان کُرد شد. به‌رغم نشان دادن وضعیت مطلوب کُردها در دوران ملک فیصل، این پژوهش با تکیه بر منابع دست‌اول و مغفول‌مانده از جمله روزنامه‌های کُردی، بر آن است تا نشان دهد مقاومت و تنوع راهکارهای مقاومتی نخبگان کُرد در این دوره، بیانگر شدت عمل سیاست یکسان‌سازی ملک فیصل در کردستان بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عراق؛ کردستان عراق؛ ملک فیصل؛ سیاست یکسان‌سازی؛ مقاومت نخبگان کُرد | ||
| مراجع | ||
|
منابع
الف) فارسی
ابالاس، ادگار. (١٣٧٧). جنبش کُردها، ترجمۀ فتاح قاضی، تهران: نگاه.
ادموندز، سیسیل، جی. (١٣٦٧). کُردها، ترک‌ها، عرب‌ها، ترجمۀ ابراهیم یونسی، تهران: نوبهار.
اسمیت، آنتونی. (۱۴۰۱). نمادگرایی قومی و ملی‌گرایی: رویکرد فرهنگی، ترجمۀ حمیدرضا زیبایی. تهران: انتشارات فرهامه.
خاکرند، شکرالله؛ یدالهی، سیاوش. (١٣٩٨). «تأثر ایدئولوژی ناسیونالیسم عرب بر گسترش شکافه‌های اجتماعی عراق (١٩٢١-١٩٩١)»، پژوهش‌نامۀ تاریخ اسلام، 9 (35)، 111-135.
رسولی، حسین؛ مظفری، پرستو. (١٤٠١). «تحلیلی بر فعالیت‌ها و رویکُردهای انجمن زردشت در تعامل با ایران»، مجلۀ علمی و پژوهشی تاریخ ایران، ١٥ (١)، 189-208.
رنان، ارنست. (۱۳۹۶). «ملت چیست؟» در: ملت، حس ملی، ناسیونالیسم، ترجمۀ عبدالوهاب احمدی، تهران: آگه، 15ـ52.
زند، شلومو. (١٣٩٧). اختراع قوم یهود، ترجمۀ احد علیقیان، تهران: نشر نو.
کوچرا، کریس. (١٣٧٧). جنبش ملی کُرد، ترجمۀ ابراهیم یونسی، تهران: نگاه.
کینان، درک. (١٣٧٢). کُردها و کُردستان، ترجمۀ ابراهیم یونسی، تهران: نگاه.
گلنر، ارنست. (۱۴۰۰). ملت‌ها و ملی‌گرایی، ترجمۀ ابوالفضل مینویی‌فر. تهران: گام نو.
لاین، والاس. (١٣٩٥). کُردها، عرب‌ها و انگلیسی‌ها: خاطرات والاس لاین در عراق ١٩١٨-١٩٤٤، ترجمۀ حسن افشار، تهران: مرکز.
مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجۀ ایران، سال ١٣٠٧، کارتن ٤٩، پوشۀ ٦، سند 1. (به نقل از: رسولی و مظفری).
مک‌داول، دیوید. (١٣٨٣). تاریخ معاصر کُرد، ترجمۀ ابراهیم یونسی، تهران: پانیذ.
ب) عربی
الأدهمی، محمد مظفر. (2009). العراق تأسیس النظام الملکی و تجربته البرلمانیة تحت الانتداب البریطانی ۱۹۲۰-۱۹۳۲، بغداد: مکتبة الذاکرة.
بیل، قرترود . (1977). العراق فی رسائل المس بیل، ترجمة جعفر الخیاط، بغداد: وزارة الاعلام.
الحسنی، عبد الرزاق . (1953). تاریخ الوزارات العراقیه، الجزء الثانی، صیدا: مطبعة العرفان.
الحسنی، عبد الرزاق . (2008). تاریخ العراق السیاسی الحدیث، المجلد الثانی، بیروت: الرافدین.
حسین، فاضل . (1976). مشکلة الموصل، منشوارات دار البیان، مطبعة أسعد.
الدرة، محمود . (1966). القضیة الکردیة، بغداد: منشورات دار الطلیعة.
شریف، عبدالستار طاهر. (1989). الجمعیات و الاحزاب الکردیة فی نصف القرن، شرکة المعرفة.
العالم العربی (جریدة). العدد ٥٣٦، ١٨ کانون‌الاول ١٩٢٥.
العراق (جریدة). العدد ٩٢٣، ٣٠ مایس ١٩٢٣.
علی، عثمان . (2008). الحرکة الکردیة المعاصرة: دراسة تاریخیة و وثائقیة، الولایات المتحدة: المعهد العالمی للفکر الإسلامی.
فتح الله، جرجیس . (1994). آراء محظورة فی شؤون عراقیة معاصرة، بغداد: دار الشمس للطباعة النشر.
فوستر، هنری . (2009). نشاة العراق الحدیث، ترجمة سلیم طه التکریتی، بغداد: الاهلیة لننشر و التوزیع.
الموصل (جریدة). العدد ٩٢١، ٨ دیسامبر ١٩٢٤.
ج) کُردی
تاڵەبانی، جەلال. (۱۹۶۶). کوردایەتی، له بڵاوکراوەکانی پارتی دیموکراتی کوردستان، چاپخانەی خەبات،
حەسەن پور، ئەمیر. (۲۰۱۵). سەدەیەک خەبات لە پێناوی زمانی کوردیدا، سلێمانی: ژین.
زکی بیگ، محمد امین. (۲۰۱۵). مولاحەزاتم دەرحەق به لائحەی قانونی لوغاتی محللی، برگرفته از حەسەن پور، ئەمیر. (۲۰۱۵). سەدەیەک خەبات لە پێناوی زمانی کوردیدا، سلێمانی: ژین.
زەکی بەگ، ئەمین. (۲۰۰۶). سەرجەمی بەرهەمی محەمەد ئەمین زەکی بەگ، چوارەم بەرگ خولاسەیەکی تاریخی کورد وکوردستان، ئامادەکردنی ڕەفیق ساڵح، سلێمانی: ژین.
ژیان (ڕۆژنامە). ژماره ١١، ڕۆژی یه‌کی نیسانی ساڵی ١٩٢٦.
سەجادی، عەلائەدین. (1948). «ئەمین زەکی کۆچی دوایی کرد»، گۆڤاری گەلاوێژ، ساڵی ٩، لاپەرەکانی ٥٤-٦٤.
موکریانی، حوزنی. (٢٠٠٧). سەرجەم بەرهەمەکانی حوسێن حوزنی، بەرگی یەکەم، بە سەرپەرشتی کوردستان موکریانی، هەولێر، ئاراس.
ئەمین، نوشیروان مستەفا. (٢٠١٣). بەدەم رێگاوه گوڵچنین، قوتابخانەکانی رۆژنامەوانی کوردی سەردەمی قەڵەم و موراجعات، دار العربیة للعلوم الناشرون.
ئەمین، نەوشیروان مستەفا. (٢٠٠٠). سەردەمی قەڵەم و موراجەعات، سلێمانی: سەردەم.
ئەمین، نەوشیروان مستەفا. (٢٠٠١). چه‌ند لاپه‌ره‌یه‌ک له میژووی روژنامه‌وانی کوردی، سلێمانی: سەردەم.
ئەمین، نەوشیروان مستەفا. (٢٠٠٢). ژیان به‌ته‌مه‌نترین روژنامه کوردی، سلێمانی: سەردەم.
References Diplomatic History and Documents Center of the Ministry of Foreign Affairs of Iran. Year 1307, Case 49, Folder 6, Document 1. [In Persian]. Edmonds, C. J. (1988). Kurds, Turks, and Arabs, Younesi, E (tr), Tehran: Nobahar. [In Persian]. Gellner, E. (2021). Nations and nationalism, Minoeifar, A (tr), Tehran: Game no. [In Persian]. Khakrand, Sh.; Yadollahi, S. (2019). “The Effect of Arab Nationalism Ideology on Expanding Iraq Social Gaps (1921-1991)”. Quartely Research Journal of Islamic History, 1 (35), 111-135. [In Persian]. Kinnane, D. (1993). The Kurds and Kurdistan, Younesi, E (tr), Tehran: Negah. [In Persian]. Kutschera, C. (1998). The Kurdish National Movement, Younesi, E (tr), Tehran: Negah. [In Persian]. Lyon, W. (2021). Kurds, Arabs & Britons The Memoir of Col. W. A. Lyon in Kurdistan, 1918-1944, Afshar, H (tr), Tehran: Markaz. [In Persian]. McDowall, D. (2004). Amoden History of the Kurds, Younesi, E (tr), Tehran: Paniz. [In Persian]. O'ballance, E. (1998). Kurdish Movement, translated by Fattah, Gh (tr), Tehran: Negah. [In Persian]. Rasouli, H.; Mozafari, P. (2022). “An Analysis of the Activities and Approaches of Zardusht Society in Interaction with Iran”. Journal of Iran History, 15 (1), 189-208. [In Persian]. Renan, E. (2017). “What is a Nation?” In: Nation, National Sense, Nationalism, Ahmadi, A (tr), Tehran: Agah, 15-52. [In Persian]. Sand, Sh. (2018). The Invention of the Jewish People, Aligholian, A (tr), Tehran: Nasre no. [In Persian]. Smith, A. D. (2022). Ethno-symbolism and Nationalism: A Cultural Approach, Zibaei, H. R (tr), Tehran: Nobahar. [In Persian]. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 153 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 150 |
||