آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,181 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,838 |
تأملی در یک بیت حافظ: بر آستان جانان گر سر توان نهادن/ گلبانگ سربلندی بر آسمان توان زد | ||
| پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
| دوره 3، شماره 4، دی 1401، صفحه 1-8 اصل مقاله (1.07 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ltip.2022.2644 | ||
| نویسنده | ||
| جمیله اخیانی* | ||
| دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران | ||
| چکیده | ||
| شعر حافظ شعری چندلایه و قابل تفسیراست و همین نکته خوانندة شعر او را ترغیب می‌کند که در پس ظاهر الفاظ و جمله‌ها، معنایی فراتر را جست‌وجو کند؛ اما همین موضوع گاه چنان خواننده را در فضای مجازی و مقصود غایی شعر فرومی‌برد که او را از تصویر شاعرانه‌ای که در ظاهر بیت جای گرفته است، غافل می‌سازد و موجب محروم شدن او از لذت درک تصویر هنری شعر می‌شود. این موضوع دربارة این بیت حافظ کاملاً ملموس است: بر آستان جانان گر سر توان نهادن گلبانگ سربلندی بر آسمان توان زد در این بیت چون معنا تقریباً مشخص و آن تسلیم بودن در برابر معشوق و درعین‌حال داشتن احساس سربلندی و افتخار است، دیگر به‌معنای واقعی جمله‌ها و گزاره‌های ارائه‌شده در بیت توجه نمی‌شود که چگونه ممکن است کسی درحالی‌که سر بر زمین دارد، در همان حال فریاد رسا نیز سر دهد! پژوهندگان شعر حافظ نیز مانند خوانندگان، مغلوب فضای معنوی بیت شده و به این نکته توجه نکرده‌اند. در مقالة حاضر ضمن بررسی پیشینة واژه «گلبانگ» که به شعر خاقانی می‌رسد، به‌معنای بیت حافظ می‌پردازیم. بر اساس پژوهش حاضر، بیت مذکور بیتی مدحی است که کوسِ نوبت‌زننده در درگاه ممدوح را توصیف می‌کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حافظ؛ خاقانی؛ گلبانگ؛ گلبام؛ کوس | ||
| مراجع | ||
|
_ استعلامی، محمد (1387)، نقد و شرح قصاید خاقانی، چاپ اول، تهران: زوار.
_ برزگر خالقی، محمدرضا (1386)، شاخ نبات حافظ، چاپ سوم، تهران: زوار.
_ برزگر خالقی، محمدرضا (1397)، شرح دیوان خاقانی، ج 2، چاپ اول، تهران: زوار.
_ برزگر خالقی، محمدرضا (1398)، شرح دیوان خاقانی، ج 3، چاپ اول، تهران: زوار.
_ ترکی، محمدرضا (1398)، سر سخنان نغز خاقانی، چاپ اول، تهران: سمت.
_ حافظ، شمس‌الدین محمد (1390)، حافظ به سعی سایه، تصحیح هوشنگ ابتهاج، چاپ پانزدهم، تهران: کارنامه.
_ حمیدیان، سعید (1392)، شرح شوق، چاپ دوم، تهران: قطره.
_ خاقانی، افضل‌الدین بدیل (1374)، دیوان خاقانی، به تصحیح ضیاءالدین سجادی، چاپ پنجم، تهران: زوار.
_ خرمشاهی، بهاء‌الدین (1368)، حافظ‌نامه، چاپ سوم، تهران: علمی و فرهنگی.
_ دهخدا، علىاکبر (1372)، لغتنامه، چاپ اول از دوره جدید، تهران: دانشگاه تهران.
_ ریاحی زمین، زهرا (1384)، «طرز سخن خاقانی و حافظ»، مجلۀ علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دورۀ بیست‌ودوم، شمارۀ سوم، پیاپی 44، 77-89.
_ شفیعی کدکنی، محمدرضا (1366)، صور خیال در شعر فارسی، چاپ سوم، تهران: آگاه.
_ شمیسا، سیروس (1388)، یادداشت‌های حافظ، چاپ اول، تهران: علم.
_ فرخی سیستانی، علی بن جولوغ (1371)، دیوان حکیم فرخی سیستانی، به کوشش دبیرسیاقی، تهران: زوار.
_ قطران تبریزی (1362)، دیوان قطران تبریزی، از روی نسخه محمد نخجوانی، چاپ اول، تهران: ققنوس.
_ مسعود سعد (1364)، دیوان مسعود سعد، به تصحیح مهدی نوریان، چاپ اول، اصفهان: کمال.
_ منوچهری، قوص ابن احمد (1356)، دیوان منوچهری دامغانی، به تصحیح محمد دبیرسیاقی، چاپ چهارم، تهران: زوار.
_ هروی، حسین‍علی (1367)، شرح غزل‌های حافظ، چاپ دوم، تهران: نشر نو. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 317 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 169 |
||