آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,171 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,835 |
تأثیر فلسفۀ خیامی بر تکوین شخصیت زوربای یونانی | ||
| پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
| دوره 3، شماره 4، دی 1401، صفحه 99-116 اصل مقاله (982.51 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ltip.2022.2647 | ||
| نویسنده | ||
| مجید عزیزی‌هابیل* | ||
| دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران | ||
| چکیده | ||
| خیام نیشابوری یکی از پرآوازه‌ترین شاعران حوزۀ زبان فارسی است که به شهرتی عالمگیر دست یافت و رباعیاتش به زبان‌های مختلف ترجمه شد. شمارگان بالای انتشار این اثر، باعث شد که شاعران و نویسندگان بسیاری در اقصی‌نقاط جهان، از فلسفۀ لذت‌گرایانه و اخلاقیات خاص او تأثیرپذیر شوند. یکی از این نویسندگان که تحت تأثیر فلسفۀ خیامی قرار گرفته، نیکوس کازانتزاکیس یونانی است. کازانتزاکیس در پروردن شخصیت رمان خود؛ یعنی زوربای یونانی، به اندازه‌ای از فلسفه و اخلاقیات خیام تأثیر پذیرفته که گویی قهرمان رمان او، همان خیام نیشابوری است که در شمایل پیری جهاندیده و لذت‌گرا ظهور یافته است. پس از تطبیق اخلاقیات و تفکرات خیام و زوربای یونانی بر مبنای نقد تطبیقی آمریکایی، این نتیجه حاصل شد که مهم‌ترین اشتراکات فلسفی و شخصیتی آن دو از این قرار است: مرگ‌اندیشی، غنیمت‌شمردن دَم، سفارش به تساهل و خوش‌باشی، ستایش رقص و شراب و معشوق، ستیز با زهدفروشان ریاکار، حیرت و شکاکیّت، چند‌و‌چون در کار خالق هستی، مادّه‌گرایی، نفرت از نوع بشر و... . | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| خیام؛ رباعی؛ نیکوس کازانتزاکیس؛ رمان؛ زوربای یونانی | ||
| مراجع | ||
|
_ اسلامی‌ندوشن، محمد و بسامعلی ربابعه (1383)، «حکیم عمر خیام»، کتاب ماه ادبیات و فلسفه، شمارۀ 83، 38- 47.
_ امن‌خانی، عیسی؛ مراد اسماعیلی و همکاران (1389)، «تبارشناسی شهرت خیام در غرب»، فصلنامۀ علمی‌پژوهشی کاوش‌نامه، سال یازدهم، شمارۀ 20، 187- 201.
_ امین‌رضوی، مهدی (1385)، صهبای خِرَد (شرح احوال و آثار حکیم عمر خیام نیشابوری)، ترجمۀ دکتر مجدالدّین کیوانی، تهران: سخن.
_ حدیدی، جواد (1352)، «خیام در ادبیات فرانسه»، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی مشهد، سال نهم، شمارۀ 34، 223- 260.
_ خاقانی شروانی، بدیل‌بن علی (1382)، دیوان خاقانی شروانی، تصحیح ضیاءالدین سجادی، چاپ هفتم، تهران: زوّار.
_ خاکی، غلامرضا (1387)، کازانتزاکیس جویندۀ بی‌باک خدا روی خاک، تهران: رسش.
_ خیام نیشابوری، عُمر (1372)، رباعیات حکیم خیام نیشابوری، به‌اهتمام محمدعلی فروغی و قاسم غنی، تهران: عارف.
_ دشتی، علی (1377)، دمی با خیام، چاپ دوم، تهران: اساطیر.
_ دهباشی، علی (1383)، می و مینا، تهران: هنرسرای گویا.
_ ذکاوتی قراگوزلو، علیرضا (1377)، عُمر خیام، تهران: طرح نو.
_ رستگارفسایی، منصور (1387)، «خیام، فرزاد و نسخۀ جعلی رباعیات»، فرهنگ، شمارۀ 29 تا 32، 181- 202.
_ رشیدی‌تبریزی، یاراحمد (1367)، رباعیات خیام (طربخانه)، به تصحیح علامه جلال‌الدّین همایی، چاپ دوم، تهران: هما.
_ رماک، هنری (1391)، تعریف و عملکرد ادبیات تطبیقی، ترجمۀ فرزانه علوی‌زاده، نشریۀ ادبیات تطبیقی 3/2، پیاپی 6، 54- 73.
_ زرین‌کوب، عبدالحسین (1361)، نقد ادبی، جلد اول، چاپ سوم، تهران: امیرکبیر.
_ سنایی غزنوی، ابوالمجد مجدودبن آدم (1388)، دیوان سنایی غزنوی، به سعی و اهتمام تقی مدرس رضوی، چاپ هفتم، تهران: سنایی.
_ شمیسا، سیروس (1387)، سِیر رباعی، چاپ سوم (اول نشر علم)، تهران: علم.
_ صالح‌بک، مجید و هادی نظری‌منظم (1387)، «ادبیات تطبیقی در ایران: پیدایش و چالش‌ها»، فصلنامۀ زبان و ادب پارسی، شمارۀ 38، 28 -9.
_ فرزانه، محسن (1353)، خیام‌شناخت، تهران: خوشه.
_ عرفانی، فرهاد (1375)، انسان‌گرایی فلسفی خیام، چیستا، شمارۀ 127 و 136، 480- 486.
_ عطارزاده، سارا و مرضیه خلیلی‌زاده (1393)، نقد و بررسی مکاتب برجستۀ ادبیات تطبیقی، دومین همایش ملی ادبیات تطبیقی دانشگاه رازی، 1155- 1172.
_ عطار نیشابوری، فریدالدین (1386)، منطق‌الطیر، به اهتمام سیدصادق گوهرین، چاپ بیست و چهارم، تهران: علمی و فرهنگی.
_ علوی‌مقدم، مهیار و علی صادقی‌منش (1394)، «مکتب اخلاقی خیام»، نشریۀ علمی پژوهشی پژوهشنامۀ ادبیات تعلیمی، سال هفتم، شمارۀ بیست و پنجم، 59- 90.
_ فروغی، محمدعلی (1344)، سیر حکمت در اروپا، جلد اول، تهران: زوّار.
_ قنبری، محمدرضا (1384)، خیام‌نامه؛ روزگار، فلسفه و شعر خیام، چاپ دوم، تهران: زوّار.
_ کازانتزاکیس، نیکوس (1384)، زوربای یونانی، ترجمۀ محمود مصاحب، تهران: نگاه.
_ کریستن‌سن، آرتور (1374)، بررسی انتقادی رباعیات خیام، ترجمۀ دکتر فریدون بدره‌ای، تهران: توس.
_ گویارد، ماریوس فرانسوا (1956 م)، الادب المقارن، ترجمۀ محمد غلاب، قاهره: لجنه البیان العربی.
_ محسنی‌نیا، ناصر (1389)، «خیام‌پژوهی با تکیه بر جهان معاصر عرب»، پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، دورۀ جدید، سال دوم، شمارۀ 3 (پیاپی 7)، 1- 20.
_ معین، محمّد (1388)، فرهنگ معین، تهران: زرّین.
_ میرافضلی، سیدعلی (1374)، «رباعیات اصیل خیام کدام است؟»، نشر دانش، شمارۀ 89، 4- 16.
_ ------------- (1382)، رباعیات خیام در منابع کهن، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
_ نظری‌منظم، هادی (1389)، «ادبیات تطبیقی، تعریف و زمینه‌های پژوهش»، نشریۀ ادبیات تطبیقی دانشگاه باهنر کرمان، دورۀ جدید، سال اول، 221- 237.
_ نیکوبخت، ناصر و رامون گاژا (1389)، «بررسی اندیشه‌های خیام دربارۀ زندگی و مرگ در سنّت کلاسیک‌های جهان»، مجلۀ تاریخ ادبیات، شمارۀ 3/61، 139- 160.
_ واعظی، رضا و حسین احدی (1394)، «ارتباط فلسفه با ادبیات، با نگرشی بر شعر برخی از شاعران پارسی‌گوی»، هشتمین همایش پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی، 2239- 2250.
_ هدایت، صادق (1353)، ترانه‌های خیام، چاپ ششم، تهران: کتاب‌های پرستو.
_ همایونفر، فتح‌الله (1355)، سیمای خیام، تهران: فروغی.
_ یوست، فرانسوا (1386)، «چشم‌انداز تاریخی ادبیات تطبیقی»، مترجم علیرضا انوشیروانی، نشریۀ ادبیات تطبیقی جیرفت، شمارۀ 3، 37- 60. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 158 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 152 |
||