آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,188 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,854 |
بازخوانی انتقادی جایگاه کتاب خاقانی شروانی: حیات، زمان و محیط او در حوزۀ خاقانی‌پژوهی | ||
| پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
| دوره 4، شماره 1، فروردین 1402، صفحه 27-57 اصل مقاله (1.25 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ltip.2023.2683 | ||
| نویسندگان | ||
| شیرزاد طایفی* 1؛ توحید شالچیان ناظر2 | ||
| 1دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علّامه طباطبائی، تهران، ایران. | ||
| 2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علّامه طباطبائی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| خاقانی‌پژوهی از دیرباز جزء یکی از مهم‌ترین حوزه‌های مطالعاتی ادب فارسی در نزد پژوهشگران به‌شمار می‌آمده است. در اهمیت جایگاه خاقانی‌پژوهی همین بس که چندین مقاله و پایان‌نامه با موضوع کتاب‌شناسی خاقانی تاکنون نگارش یافته است. یکی از حوزه‌هایی که کمتر مورد توجه خاقانی‌پژوهان قرار گرفته، مستندات تاریخی شاعر است. اهمیت جایگاه چنین پژوهشی تا جایی است که مجهول ماندن مستندات تاریخی دربارۀ شاعر، سهو و اشتباه خاقانی‌پژوهان را نیز به دنبال خواهد داشت. کندلی هریسچی بر آن بود تا با کتاب خاقانی شروانی: حیات، زمان و محیط او با هدف رفع مجهولات مزبور گامی بردارد. بر آن شدیم تا با نگاهی پژوهش محور و به دور از حبّ و بغض و با توجه به‌نقل قول‌های گوناگون محققان، کتاب مزبور را در بوتۀ نقد بسنجیم و به این پرسش ضروری پاسخ بدهیم که ضرورت وجودی این کتاب در حوزۀ خاقانی‌پژوهی چیست و مزایا و معایب آن کدام‌اند؟ دستاوردهای پژوهش نشان می‌دهد که نخست، این کتاب با عنایت به مطالعات تاریخی نویسنده کتابی ممتاز است؛ دوم، بعضی از محققان منصفانه و متعهدانه گزاره‌های کتاب را قضاوت کرده‌اند و بعضی دیگر خلاف دستۀ قبلی عمل کرده‌اند و سوم، نقطۀ قوت کتاب در توجه ویژۀ نویسنده به نامه‌ها و تحفه‌العراقین خاقانی است. کندلی هریسچی با تأکید بر استقرای تام گفته‌هایش فقط به اطلاعات کتابخانه‌ای داخلی توجه نکرده و پا را از مرزها فراتر گذاشته است. وی همچنین نشان داده است نگاه تاریخی و ارائۀ زمان‌بندی برای روشن‌کردن مسائل انتزاعی‌ای مثل تصوف و فتوت و اخوت شاعر کارایی ندارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| خاقانی شروانی؛ کتاب کندلی هریسچی؛ خاقانی‌پژوهی؛ بازخوانی انتقادی | ||
| مراجع | ||
|
_ آذرگون، علی (1384)، «دو شاعر زندانی (بررسی برخی عناصر مشترک حبسیه در شعر مسعود سلمان و خاقانی شروانی)»، بهارستان سخن (دانشگاه آزاد اسلامی خوی)، ش 3، 191-209.
_ آیدنلو، سجاد (1383)، «نکته‌هایی درباره تلمیحات شاهنامه‌ای خاقانی»، پژوهشهای ادبی، ش 4، 7-26.
_ ابراهیم تبار، ابراهیم (1398)، «نکتۀ نویافته در بیتی از قصیدۀ ترسائیۀ خاقانی؛ نگاهی تازه به تربیع و تثلیث»، متن‌شناسی ادب فارسی، ش 44، 135-150.
_ اصغری بایقوت، یوسف (1398)، «تُرکِ سَن‌سَن‌گوی من (بررسی بازتاب زبان و فرهنگ ترکی در دیوان خاقانی شروانی)»، نشریۀ زبان و ادب فارسی، سال 72، ش 240، 1-21.
_ .................................. (1396)، «آموختۀ سقط زند ارواح: مقایسۀ تطبیقی زبان، شخصیت و اندیشه‌های خاقانی با ابوالعلاء معرّی)»، پژوهشهای ادب تطبیقی، سال 5، ش 4، 71-93.
_ امانت، محمدحسین و کرمی، محمدحسین (1393) «بازتاب هنری، معنایی و اجتماعی پیشه‌ها در شعر خاقانی»، شعرپژوهی، ش 21، 45-72.
_ ............................ (1395)، «بررسی و تحلیل پیشه‌های خانوادگی خاقانی و دفاع هنری وی از آن‌ها»، متن‌شناسی ادب فارسی، ش 29، 1-16.
_ امرایی، آرش (1393)، «بهره‌های تاریخی مدایح خاقانی»، سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، سال 7، ش 2، 69- 86.
_ امین مقدسی، ابوالحسن و افتخاری، زینب (1393)، «بررسی تطبیقی مدایح نبوی در دیوان بوصیری و خاقانی»، کاوش‌نامۀ ادبیات تطبیقی، ش 15، 1-23.
_ ایمانیان، حسین (1392)، «دو شاعر دیریاب: خاقانی شروانی و ابوتمام طائی»، زبان و ادبیات عربی (ادبیات و علوم انسانی سابق)، ش 8، 58-29.
_ بهنام‌فر، محمد و احراری‌وفا، صدیقه (1389)، «آیا خاقانی زن‌ستیز است؟!»، زبان و ادب فارسی، ش 220، 21-42.
_ پارسا، سیداحمد (1393)، «بررسی گونه‌ای نو از موسیقی کناری در قصاید خاقانی»، شعرپژوهی، ش 20، 1-14.
_ پیر، معصومه (1392)، «مقایسۀ شعر و اندیشۀ سنایی و خاقانی»، پایان‌نامۀ کارشناسی کارشناسی ارشد، دانشگاه حکیم سبزواری، استاد راهنما: احمد خواجه‌ایم.
_ تاتاری، محمدعلی (1396)، «مقایسۀ مضمونی و محتوایی مفاخرات خاقانی و سنایی با تکیه بر دیوان دو شاعر»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه حکیم سبزواری، استاد راهنما: احمد خواجه‌ایم.
_ ترکی، محمدرضا (1393)، «یک ممدوح ناشناختۀ خاقانی و نکته‌ای مهم دربارۀ نسخۀ لندن»، ادب فارسی، ش 14، 41-60.
_ ...........................(1392)، «در حاشیۀ نقد و شرح قصاید خاقانی و پاسخ به استعلامات و ابهامات استاد استعلامی (بخش دوم)»، کتاب ماه ادبیات، ش 80، 40-56.
_ .......................... (1395)، «نقد و تکمله‌ای بر مباحث تاریخی مطرح‌شده پیرامون زندگی و شخصیّت خاقانی شروانی در ارمغان صبح»، پژوهشنامۀ انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، ش 42، 61-85.
_ ......................... (1397)، «منشآت عربی خاقانی شروانی»، ادب فارسی، ش 22، 19-38.
_ ........................ (1397)، «تاریخ و علت درگذشت خاقانی شروانی»، نامۀ فرهنگستان، سال 16، ش 4، 146-159.
_ خرمی رفنی، امیر (1395)، «نقش «دیگری» در تکوین شعر و شخصیت خاقانی»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی، استاد راهنما: محمد پارسانسب.
_ حسام‌فر، مریم (1391)، «فرهنگ صور خیال تحفه‌العراقین (ختم‌الغرایب) خاقانی»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، استاد راهنما: محمدرضا ترکی.
_ حسن یوسفی، آذین (1391)،« نقد و بررسی شکایات در دیوان خاقانی»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهراء، استاد راهنما: مهدی نیک‌منش.
_ حسین‌زاده، محبوبه (1389)، «بررسی تعاملات خاقانی و شاعران همعصرش»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه بیرجند، استاد راهنما: محمد بهنام‌فر.
_ حسینی، اعظم (1388)، «شرح دشواری‌های دیوان خاقانی (شش قصیده‌ی شرح نشده)»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، استاد راهنما: محمدحسین کرمی.
_ حسینی وردنجانی، سیدمحسن (1398)، «از ختم‌الغرایب تا تحفه‌العراقین»، پژوهشهای ادبی، ش 65، 54-29.
_ حیدری، فاطمه (1388)، «تحلیل اصطلاحات مسیحیت در دیوان خاقانی و تطبیق آن با قصاید سنایی و حدیقه‌الحقیقه»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، استاد راهنما: خیرالله محمودی.
_ حیدریان، اکبر (1397)، «پیوند تلمیح به‌عنوان یک عنصر برون‌متن با تصویرگری‌های خاقانی بر پایۀ تلمیحات اسطوره‌ای، حماسی ملّی و عیسوی در دیوان»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد، استاد راهنما: سیدجواد مرتضایی.
_ رئیس‌نیا، رحیم (1396)، «غفار کندلی؛ غریبه‌ای آشنا...»، سفینۀ تبریز، سال 2، ش 2، 114-116.
_ راجی، فاطمه (1389)، «علل زن‌ستیزی در آثار برگزیدۀ فارسی (فردوسی، ناصرخسرو، سنایی، خاقانی، شیخ احمد جام)»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت‌معلم سبزوار، استاد راهنما: احمد خواجه‌ایم.
_ راستگو، سیدمحمد و راستگوفر، سیدمحمد فرید (1392)، «پارادوکس تکبر و تواضع در شعر و شخصیت خاقانی»، پژوهشنامۀ ادبیات تعلیمی، ش 18، 47-78.
_ روشن، محمد (1385)، «استدراکات: استدراکاتی بر منشآت خاقانی»، آینه میراث، ش 33 و 34، 429-438.
_ دامن‌کش، موسی (1395)، شرح انتقادی منشآت خاقانی، رسالۀ دکتری، دانشگاه تهران، استاد راهنما: محمدرضا ترکی.
_ دهقانی، فریبا (1391)، «بررسی تطبیقی حج‌سروده‌های خاقانی و شریف رضی»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه بیرجند، استاد راهنما: مرادعلی واعظی.
_ ستوده‌نیا، محیا و نیک‌منش، مهدی (1395)، «نقد خاقانی پژوهی در تذکره‌های فارسی»، کاوش‌نامۀ زبان و ادبیات فارسی، ش 33، 9-61.
_ سلطانی کوهبنانی، حسن و لطیفیان، صغرا (1392)، «خاقانی در برزخ خود»، عرفانیات در ادب فارسی، ش 15، 127-151.
_ سمیع‌پور، زرینتاج (1384)، «خاقانی و عرفان و تصوف»، رشد آموزش زبان و ادب فارسی، ش 76، 21-25.
_ شیری، قهرمان (1388)، «روان‌شناسی ابهام در شعر خاقانی»، تاریخ ادبیات، ش 62، 150-123.
_ ...................... (1389)، «نقش محیط سیاسی و جغرافیایی بر دشواری شعر خاقانی»، تاریخ ادبیات، ش 67، 133-154.
_ صادقی، اسماعیل (1385)، بررسی تطبیقی قصاید و غزلیات خاقانی از نظر صور خیال (زیبایی‌شناسی)، رسالۀ دکتری، دانشگاه تربیت‌معلم تهران، استاد راهنما: عباس ماهیار
_ صادقی‌نژاد، رامین (1390)، تحلیل و تطبیق سبک‌شناختی شعر سنایی و خاقانی، رسالۀ دکتری، دانشگاه تربیت‌معلم تبریز، استاد راهنما: احمد گلی.
_ صفری آققلعه، علی (1391)، «که چو خوش بنگری ای سرو روان...»، آینۀ میراث، ش 50، 107-132.
_ طاهری خسروشاهی، محمد (1386)، «در پیدایش شعر ضد اشغالگری در ادبیات ایران»، علامه، ش 16، 71-96.
_ ............................ (1390)، «ادبیات پایداری در شعر دورۀ قاجار»، مطالعات ملی، ش 46، 133-156.
_ طهماسبی، فریدون (1392)، «نقش موضوع و مخاطب در شعر خاقانی»، در مجموعه مقالات همایش پژوهشهای زبان و ادبیات فارسی، دورۀ 7، 1257-1264.
_ غنی‌پور ملکشاه، احمد و دیگران (1395)، «خاقانی در قلمرو مرثیه»، زبان و ادبیات فارسی (دانشگاه خوارزمی)، ش 80، 171-180.
_ ......................... (1394)، «جستاری در مرثیه‌های خاقانی شروانی»، پژوهشهای ادبی و بلاغی، ش 10، 76-90.
_ قربانی، رحمان (1399)، «سندی نویافته برای شناسایی سرایندۀ قصیدۀ ام‌الکواعب»، شعرپژوهی (بوستان ادب)، سال 12، ش1، 150-175.
_ فاضلی، فیروزه و دیگران (1392)، «بازتاب نمایش قدرت سیاسی متأثر از اندیشۀ سیاسی ایرانشهری در اشعار خاقانی شروانی»، جستارهای سیاسی معاصر، ش 8، 103-124.
_ فتاحی اندبیل، فریده (1393)، «بررسی بیان در قصاید منتخب خاقانی»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی خلخال، استاد راهنما: محمدرضا شاد منامن.
_ فردی، اصغر (1396)، «ناگفتههای از کارنامۀ سیاسی و اجتماعی غفار کندلی»، سفینۀ تبریز، سال 2، ش 2، 117-125.
_ فرضی، حمیدرضا و دیگران (1399)، «بازتاب هنری حسادت، رقابت و دشمنی در سبک آذربایجانی»، شعرپژوهی (بوستان ادب)، سال 13، ش 6، 126-150.
_ فقیهی سرشکی، آزاده (1391)، «خودشیفتگی (نارسیسم) در قصاید خاقانی»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، استاد راهنما: رسول چهرقانی.
_ کاظم‌زاده، رسول (1389)، «حسب‌حال‌سرایی در ادبیات فارسی: تحلیل حسب‌حال‌های چند تن از شاعران بزرگ»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت‌معلم تبریز، استاد راهنما: رحمان مشتاق مهر.
_ کثیر، کاظم (1390)،« بررسی جنبه‌های اجتماعی و ادبی تحفه‌العراقین خاقانی شروانی»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی، استاد راهنما: محمّدحسن حسن زادۀ نیری.
_ کندلی هریسچی، غفار (1374)، خاقانی شروانی: حیات، زمان و محیط او، ترجمۀ میرهدایت حصاری، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
_ محمدی، شهربانو (1394)، «بررسی توصیفی ـ انتقادی پژوهش‌ها و شروح مربوط به قصیدۀ ترسائیه تا پایان اسفند 1392»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد، استاد راهنما: سیدجواد مرتضایی.
_ مدرس‌زاده، عبدالرضا (1394)، «رویکرد قرآنی سنایی به قصیدۀ ابر فرخی سیستانی (با نگاهی به نظریۀ بدخوانی خلاق هرولد بلوم)»، پژوهشهای ادبی‌ـ قرآنی، سال 3، ش 2، 97-117.
_ مراونه، نعیم (1391)، «کتاب‌شناسی توصیفی و انتقادی مقالات خاقانی‌شناسی»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز، استاد راهنما: نصرالله امامی.
_ مرتضایی، سیدجواد و حیدریان، اکبر (1396)، «نقدی بر کتاب خاقانی شروانی: نکته‌ها از گفته‌ها، نوشتۀ دکتر برات زنجانی»، مطالعات زبان و ادبیات غنایی، سال 7، ش 24، 48-37.
_ مصباح زالی، ربابه و امیرپور داریانی، جلیل (1397)، «نقد اوضاع سیاسی و اجتماعی در اشعار خاقانی»، ادبیات فارسی، ش 42، 181-200.
_ مهدوی‌فر، سعید (1392)، «خاقانی‌شروانی و بیت‌المقدس»، شعرپژوهی، ش 15، 113-138.
_ ........................ (1396)، «تصحیح عباراتی از کتاب منشآت خاقانی»، متن‌شناسی ادب فارسی، 121-140.
_ ......................... (1390)، «گذری بر تحفة‌العراقین (ختم‌الغرائب) خاقانی شروانی به کوشش علی صفری آققلعه»، آینۀ میراث، ش 49، 209-266.
_ مهدوی‌فر، سعید و شوهانی، علی‌رضا (1395)، «تأملی در تصحیح چند بیت از دیوان خاقانی»، زبان و ادب فارسی، ش 234، 153-166.
_ نیک‌منش، مهدی (1392)، «مولوی و منطق‌الطیر خاقانی»، ادب پژوهی، سال 7، ش 25، 134-113.
_ همراز، رضا (1396)، «زندگی و آثار غفار کندلی و هشت نامه از او»، سفینۀ تبریز، سال 2، ش 2، 141-126. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 271 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 230 |
||