تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 368 |
تعداد مقالات | 2,890 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,566,179 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,838 |
الگوهای کاهش ظرفیت فعلی: شواهدی از زبان فارسی | ||
مطالعات زبانها و گویشهای غرب ایران | ||
مقاله 3، دوره 1، شماره 3، اسفند 1392، صفحه 49-67 اصل مقاله (344.51 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسنده | ||
رضوان متولیان* | ||
استادیار، دانشگاه اصفهان | ||
چکیده | ||
مقالۀ حاضر تحلیلی بین زبانی از الگوهای کاهش ظرفیت فعل که به حذف کنشگر منجر میشود ارائه میدهد. در این راستا بهرهگیری زبان فارسی از دو الگوی مهم ضدسببی و مجهولسازی مورد بررسی قرار گرفته است و نشان داده شده که هرچند عملیات تغییر ظرفیت غالباً در زبانهای دیگر به صورت ساختواژی رخ میدهد، در زبان فارسی این فرایندها از طریق الگوهای غیرصرفی صورت میپذیرد. در خصوص مجهولسازی نیز نشان داده شده از آنجا که این فرایند کاهش ظرفیت فعل را به همراه دارد، برخلاف نظر برخی از زبانشناسان، ساخت غیرشخصی اختیاری را نمیتوان به عنوان مجهول نحوی در نظر گرفت. همچنین تغییر تعدی به ساخت مجهول منجر نمیگردد بلکه این فرایندِ واژگانی، ساختهای ضدسببی و غیرسببی را به دست میدهد. در این مقاله سعی شده است با استفاده از سه محک الف) مجاز بودن قید بهخودی خود؛ ب) صورت متناظر ضد سببی ایستا؛ و ج) باهمایی با عامل گروه حرف اضافهای، راهی برای تشخیص ساختهای ضدسببی در زبان فارسی ارائه گردد. علاوه برآن الگوهای برآیندی، انعکاسی و دوسویه نیز مورد بررسی قرار گرفته و نشان داده شده است که زبان فارسی از میان این سه الگو تنها از الگوی برآیندی برای کاهش ظرفیت فعل و حذف کنشگر بهره میگیرد. | ||
کلیدواژهها | ||
فرایندکاهش ظرفیت؛ ضد سببی؛ مجهولسازی؛ برآیندی؛ انعکاسی؛ دوسویه | ||
مراجع | ||
باطنی، محمدرضا (1348). توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی. تهران: امیرکبیر. جباری، محمدجعفر (1382). تفاوت مجهول در زبان های فارسی و انگلیسی. مجلةزبانشناسی، شمارۀ 35، 78-94. دبیر مقدم، محمد (1364). مجهول در زبان فارسی. مجلۀ زبانشناسی، سال2، شمارۀ 3، 31-48. دبیر مقدم، محمد (1367). ساختهای سببی در زبان فارسی. مجلۀ زبانشناسی، سال 5، شمارۀ 1، 31-46. راسخ مهند، محمد (1387). ساخت ناگذرا در زبان فارسی. مجلۀ زبان و زبانشناسی، شمارۀ 1، 1-20. رضایی، والی (1389). نگاهی تازه به ساخت مجهول در زبان فارسی. مجلۀ پژوهشهای زبانشناسی،سال2، شمارۀ1، 19-34. طباطبایی، علاءالدین (1384). فعل مرکب در زبان فارسی. نامۀ فرهنگستان، دورۀ هفتم، شمارۀ دوم، 26-34. طبیبزاده، امید (1385). ظرفیت فعل و ساختهای بنیادین جمله در فارسی امروز؛ پژوهشی بر اساس نظریۀ دستور وابستگی. تهران: نشر مرکز. طبیبزاده، امید (1391). دستور زبان فارسی؛ براساس نظریهی گروههای خودگردان در دستور وابستگی. تهران: نشر مرکز. نوبهار، مهرانگیز (1372). دستورکاربردیزبانفارسی. تهران: انتشارات رهنما. وحیدیان کامیار، تقی (1371). بررسی صفت مفعولی و اهمیت آن در زبان فارسی. مجلةزبانشناسی،سال9، شمارۀ 18، 61-69. Chomsky, N. (1981). Lectures on Government and Binding. Dordrecht, Holland: Foris. Chomsky, N. (1995). The Minimalist Program. Cambridge, MA: MIT Press. Comrie, B. (1985). Causative Verb Formation and Other Verb-deriving Morphology. In: T. Shopen (Ed.); Language Typology and Syntactic Description Vol. III, (pp. 309-348). Cambridge: Cambridge University Press. Croft, W. (2003). Typology and Universals, 1st edition. Cambridge: Cambridge University Press. Dixon, R. Malcolm, W. and Y. A. Aikhenvald (Eds.) (2000). Changing Valency: Case Studies in Transitivity. Cambridge: Cambridge University Press. Grimshaw, J. A. (1990). Argument Structure. Cambridge, MA: MIT Press. Haspelmath, M. and Thomas Müller-Bardey (2004). Valency Change. In: G. Booij, C. Lehmann & J. Mugdan (Eds.), Morphology: A Handbook on Inflection and Word Formation, Vol. 2, (pp. 1130-1145). (Handbücher zur Sprach- und Kommunikationswissenschaft). Berlin: de Gruyter. Holmberg, A. and M. Sheehan. (2010). Control into Finite Clauses in Partial Null-subject Languages. In: T. Biberauer, A. Holmberg, I. Roberts, & M. Sheehan (Eds.), Parametric Variation: Null Subjects in Minimalist Theory, (pp. 125-152). Cambridge, UK: Cambridge University Press. Kozinceva, N. (1981). Refleksivnye Glagoly v Armjanskom Jazyke. In: V. Xrakovskij (Ed.), Zalogovye Konstrukcii v Raznostrukturnyx Jazykax (pp. 81-98). Leningrad: Nanka. Kulikov, L. (2011). Voice Typology. In: Jae Jung Song (Ed.); The Oxford Handbook of Linguistic Typology, (pp. 368–398). Oxford: Oxford University Press. Næss, A. (2007). Prototypical Transitivity. Amsterdam/ Philadelphia: John Benjamins. Nedjalkov, V. (1988). Typology of Resultative Constructions. Amsterdam, Philadelphia: Benjamins. (Typological Studies in Language 12). Shibatani, M. (1985). Passives and Related Constructions: A Prototype Analysis. Language, 61, 821-848. Tayyeb, S. M. T. (2001). A Functional-Typological Approach to Passive in Contemporary Farsi. Paper Presented at Fifth Linguistics Conference in Iran, Tehran Allame Tabatabayi University. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,377 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 813 |