آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 383 |
| تعداد مقالات | 3,036 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,760,823 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,950,061 |
فغانی شیرازی در هرات و تأثیرپذیری‌های او از شعر آصفی هروی | ||
| پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
| دوره 4، شماره 3، مهر 1402، صفحه 35-60 اصل مقاله (1.21 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ltip.2023.9375.1172 | ||
| نویسندگان | ||
| سعید حمیدیان* 1؛ سید مسعود حسینی2 | ||
| 1استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علّامه طباطبائی، تهران، ایران. | ||
| 2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علّامه طباطبائی، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| سفر فغانی شیرازی به هرات و چگونگی برخورد با او بر اساس روایت اوحدی بلیانی، باعث شده تا گروهی از پژوهش‌گران معاصر شعر و ادب فارسی بر مبنای آن روایت، مکتب ادبی هرات سدههای نهم و دهم را نقد و ارزیابی کنند. اتکا به روایت واحد و نادیده‌گرفتن دیگر روایات و نکات جانبی مسأله، از یک‌سو مانع شناخت دقیق شعر و ادب هرات اواخر روزگار تیموری و اوایل عهد صفوی شده و از سوی دیگر جایگاه هرات را در ایجاد مکتب نازک‌خیال در ابهام قرار داده است. این رویکرد، فغانی شیرازی را تنها بنیان‌گذار مکتب نازک‌خیال یا آن‌چه به‌نام سبک هندی شناخته می‌شود، معرفی می‌کند و از بیان نقش دیگر شاعران آن روزگار مانند آصفی هروی در بنیان‌گذاری این مکتب، پرهیز می‌کند. ازآن‌جاکه روایت اوحدی تنها روایت نیست و روایات دیگر عکس این مسأله را ثابت می‌کنند، پرداختن به این موضوع اهمیت مییابد. بازنگری سفر فغانی به هرات و بررسی گوشه‌های تاریک این سفر و تأثیرپذیری فغانی شیرازی از آصفی هروی و تأثیرگذاری او بر برخی از شاعران هرات، موضوع اصلی این مقاله است که با روش استنادی تاریخی به‌صورت تحلیلی‌ـ‌توصیفی ارائه می‌شود. برایند این پژوهش آن است که برخلاف روایت اوحدی بلیانی، شعر فغانی شیرازی در هرات مورد استقبال و تحسین قرار گرفته است. فغانی از شیوۀ شعر رایج آن زمان هرات به‌ویژه شعر آصفی تأثیرپذیرفته و در مواردی خود تأثیرگذار بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آصفی هروی؛ فغانی شیرازی؛ نازک‌خیالی؛ هرات؛ سدۀ نهم و دهم | ||
| مراجع | ||
|
آرزو، سراج‌الدین علی‌خان (1383)، تذکرة مجمع‌النفایس، تصحیح زیب‌النساء علی‌خان، ج1، چاپ اول، اسلام‌آباد، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان.
آصفی، هروی (1342)، دیوان آصفی هروی، تصحیح هادی ارفع، چاپ اول، تهران: طهوری.
اخترهوگلی، محمدصادق (1393)، تذکرة آفتاب عالمتاب، تصحیح مریم برزگر، ج1و2/ چاپ اول، تهران: سفیر اردهال.
اوحدی، تقی‌الدین (1388)، تذکرة عرفات‌العاشقین و عرصات‌العارفین، تصحیح سیدمحسن ناجی، ج1و5، چاپ اول، تهران: اساطیر.
بابر، ظهیرالدین محمد (1388)، بابرنامه، ترجمۀ شفیه یارقین، چاپ اول، کابل: وزارت امور خارجه.
براون، ادوارد (1375)، تاریخ ادبیات ایران از صفویه تا عصر حاضر، ترجمۀ بهرام مقدادی، چاپ دوم، تهران: مروارید.
بنارسی، علی ابراهیم خلیل (1385)، صحف ابراهیم، تصحیح میرهاشم محدث، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
حسین‌پور آلاشتی، حسین (1384)، طرز تازه، تهران: سخن.
خواندمیر، غیاث‌الدین (1378)، مکارم‌الاخلاق، تصحیح محمداکبر عشیق، چاپ اول، تهران: میراث مکتوب.
خوشگو، بندرابن‌داس، (1389)، سفینۀ خوشگو، تصحیح سیدکلیم اصغر، بخش دوم، چاپ اول، تهران: کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی.
سمرقندی، دولتشاه (1382)، تذکرةالشعراء، تصحیح ادوارد براون، چاپ اول، تهران: اساطیر.
رجایی، محمدمسعود (1381)، «سهم آصفی هروی در پایه‌گذاری مکتب هندی»، اندیشه، سال اول، شمارۀ سوم، 44-54.
رفایی قدیمی مشهد، رضا و مریم صالحی‌نیا (1395)، «سبک شعری نازک‌خیال قرن 10 و اهمیت ناحیۀ خراسان در اشاعۀ آن» ویژه‌نامۀ شبه‌قاره، شمارۀ ششم، 93-111.
رفایی قدیمی مشهد، رضا و مریم صالحی‌نیا (1397)، «آصفی هروی، یکی از پیشگامان سبک نازک‌خیال هندی در قرن 10»، ویژه‌نامۀ شبه‌قاره، شمارۀ هشتم، 103-122.
ره‌یاب، محمدناصر (1381)، «درس زندگی و مردم‌گرایی در سخن آصفی»، اندیشه، سال اول، شمارۀ سوم، 29-43.
ریپکا، یان و دیگران (1370)، تاریخ ادبیات ایران، ترجمۀ کیخسرو کشاورزی، چاپ اول، تهران: گوتمبرگ و جاویدان خرد.
زرقانی، سیدمهدی (1398)، تاریخ ادبیات ایران و قلمرو زبان فارسی (3)، تهران: فاطمی.
زیپولی، ریکاردو (1363)، چرا سبک هندی در دنیای غرب سبک باروک خوانده می‌شود؟، چاپ اول، تهران: انجمن فرهنگی ایتالیا.
صدیق، حسن‌خان (1394)، تذکرة شمع انجمن، تصحیح محمدکاظم کهدویی، چاپ دوم، یزد: دانشگاه یزد.
صفا، ذبیح‌الله (1363) تاریخ ادبیات در ایران، ج4/ چاپ دوم، تهران: فردوس.
صفوی، سام‌میرزا (1384)، تذکرة تحفة سامی، تصحیح رکن‌الدین همایون‌فرخ، تهران: اساطیر.
صمصام‌الدوله، عبدالرزاق (1388)، بهارستان سخن، تصحیح عبدالمحمد آیتی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
طینت، عزیزاحمد (1381)، «جایگاه آصفی در غزل‌سرایی»، اندیشه، سال اول، شمارۀ سوم، 163-170.
فتوحی، محمود (1399)، صدسال عشق مجازی، چاپ دوم، تهران: سخن.
کابلی، عبدالله (1392)، تذکرةالتواریخ، تصحیح علیرضا قوجه‌زاده، چاپ اول، تهران: کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی.
فغانی، شیرازی (1316)، دیوان، تصحیح سهیلی خوانساری، چاپ اول، تهران: اسلامیه.
فغانی، شیرازی (1353)، دیوان، تصحیح سهیلی خوانساری، چاپ دوم، تهران: اقبال.
کامی قزوینی، علاءالدوله (1395)، تذکرة نفایس‌المآثر، تصحیح سعید شفیعیون، چاپ اول، تهران: کتابخانۀ مجلس و دانشگاه آزاد اسلامی.
کریم‌اف، عثمان (1390)، ادبیات فارسی در سدۀ دهم هجری/ شانزدهم میلادی، ترجمۀ مرتضی رزم‌آرا، تهران: شهریاران.
لکهنوی، آفتاب‌رای (1979)، ریاض‌العارفین، تصحیح سیدحسام‌الدین راشدی، ج2/ چاپ اول، راولپندی، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان.
مؤذنی، علی‌محمد و امیر ضیغمی (1390)، «تأثیر بابافغانی بر جریان‌های شعری عصر صفوی»، گوهر دریا، سال پنجم، شمارۀ دوم، پیاپی 18، 19-42.
منیر، محمدداوود (1384)، «اسلوب معادله و جایگاه آن در شعر فارسی»، غالب، شمارۀ 4، 13-36.
نظمی تبریزی، علی (1378)، دویست سخنور، چاپ اول، تهران: سروش.
نعمانی، شبلی (1363)، شعرالعجم، ترجمۀ سیدمحمدتقی فخر داعی گیلانی، ج3، چاپ دوم، تهران: دنیای کتاب.
نوایی، علی‌شیر (1363)، تذکرة مجالس‌النفائس، تصحیح علی‌اصغر حکمت، چاپ اول، تهران: منوچهری.
واصفی، زین‌الدین محمود (1349)، بدایع الوقایع، تصحیح الکساندر بالدیروف، ج1/ چاپ دوم، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
واله داغستانی، علی‌قلی (1384)، ریاض‌الشعراء، تصحیح سیدمحسن ناجی، ج1/ چاپ اول، تهران: اساطیر. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 354 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 380 |
||