آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,224 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,881 |
دگردیسی حضور زن در شعر بدر شاکر السیّاب و احمد شاملو | ||
| کاوش نامه ادبیات تطبیقی | ||
| مقاله 2، دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 50، تیر 1402، صفحه 21-41 اصل مقاله (730.61 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/jccl.2021.3902.1937 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه پرچکانی* 1؛ فرهاد رجبی2 | ||
| 1دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران. | ||
| 2دانشیار زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران | ||
| چکیده | ||
| سیاب و شاملو از برجستهترین شاعران معاصر هستند که باوجود شعرهای عاشقانه کوشیدهاند کارکرد انقلابی زن را در اشعار خویش مدنظر قرار دهند؛ آنها با ارتقاء بخشیدن به شخصیت زن، میکوشند فراتر از چهرة کلیشهای معشوق، او را همدوش مردان انقلابی وارد عرصة مبارزه کنند. بر همین اساس، نوشته حاضر بر آن است تا با بررسی جایگاه زن در شعر دو شاعر، دگردیسی حضورش را به تصویر کشد. مقولههایی چون مبارزه برای رهایی، همراهی در حل مشکلات انسانی و فرار از پوستة سنت از مهمترین مؤلّفههای حضور زن در شعر این دو شاعر است. در شعر بدر شاکر السیاب، زن افزون بر کارکرد سنتی خود، نماد وطن به یغما رفته است و گاهی نیز نمایندة بازگشت به خویشتن است. این سیر خطی در شخصیت زنانی چون «حفصه العمری» و «جمیلة بوحیرد» به کمال میرسد. سیاب با مطابقت دادن شخصیت زن با عشتار، کارکرد انقلابی او را به تصویر میکشد؛ چنانکه با اعطاء شخصیت مسیح، او را مدافع آزادی انسان معرفی میکند. در آثار شاملو نیز زن، نقش مستقلی در مبارزة اجتماعی ایفا میکند؛ «رکسانا» و «آیدا» با حرکت از چهرة اثیری به‌سوی تکامل انسانی و مبارزاتی، نمایندة زن انقلابی هستند. افزون بر این، شاعر همواره در جستجوی زن همزاد خویش است تا همدوش او قدم در راه مبارزه گذارد. نتایج نشان خواهد داد دگردیسی حاصل‌شده در این باب، افزون بر بلوغ فکری دو شاعر، تحت تأثیر سیر تکاملی جامعة عربی و فارسی، جریان نوگرایی و اصالت بخشیدن به انسان در اندیشه و شعر معاصر است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شعر معاصر عربی و فارسی؛ بدر شاکر السیاب؛ احمد شاملو؛ زن؛ انقلاب | ||
| مراجع | ||
|
ابراهیم، عبدالحمید (1997). الأدب المقارن من منظور الادب العربی. القاهرة: دارالشروق.
اخوان لنگرودی، مهدی (1380). یک هفته با شاملو. چاپ اول. تهران: مروارید.
برارپور، پروانه (1386). جلوههای معشوق در ادبیات معاصر. چاپ اول. تهران: علم و ادب.
بطرس، أنطونیوس (بیتا). بدر شاکر السیاب شاعر الوجع.
بلاطة، عیسی (2007). بدر شاکر السیاب حیاته وشعره. بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات و النشر.
پاشایی، علی (1388). نام همة شعرهای تو. جلد 2. چاپ سوم. تهران: رهنما.
پورنامداریان، تقی (1381). سفر در مه. تهران: نگاه.
جحا، میشال خلیل (1999). الشعر العربی الحدیث. بیروت: دارالعودة.
الجنابی، قیس کاظم (1988). مواقف فی شعر السیاب. بغداد: مطبعة العانی.
الخیر، هانی (2006). بدر شاکر السیاب ثورة الشعر و مرارة الموت. دمشق: دار رسلان.
راغب، نبیل (2003). موسوعة النظریات الأدبیة. الطّبعة الأولی. بیروت: لونجمان.
رجبی، فرهاد (1393). دیگرگرایی در هوای تازه و أباریق مهشمة. مجله ادبیات تطبیقی دانشگاه شهید باهنر، 6 (10)، 87-116.
زرقانی، سید مهدی (1387). چشمانداز شعر معاصر ایران. چاپ سوم. تهران: ثالث.
سعداوی، نوال (1990). دراسات عن المرأة و الرجل فی المجتمع العربی. الطّبعة الثانیة. بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات والنشر.
سلاجقه، پروین (1387). امیرزاده کاشیها. چاپ دوم. تهران: مروارید.
السیاب، بدر شاکر (2005). دیوان بدر شاکر السیاب. بیروت: دار العودة.
شاملو، احمد (1378). مجموعه آثار. چاپ اول. تهران: زمانه.
شاهین، محمد (1992). إلیوت و أثره علی عبدالصبور و السیاب، الطّبعة الأولی، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات و النشر.
شکیبی ممتاز، نسرین (1387) جایگاه زن در شعر و اندیشه احمد شاملو و نزار قبانی. فصلنامه قال و مقال، (2)، 81-108.
عباس، احسان (1992). بدر شاکر السیاب دراسة فی حیاته و شعره، الطّبعة السّادسة، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات و النشر.
عبّود، عبده و ماجده حمّود و غسّان السید (2001). الأدب المقارن. دمشق: قمحة إخوان.
عرفتپور، زینة و علی مظفری (2017). صورة المرأة فی شعر نزار قبانی. فصلیة دراسات الادب المعاصر، 9 (34)، 107-138.
علی، عبدالرضا (1978). الأسطورة فی شعر السیاب. بغداد: وزارة الثقافة و الفنون.
کریسون، أندریة (1958). شوبنهور. ترجمة: احمد کوّی. بیروت: دار بیروت للطباعة و النشر.
متحد، شیوا و کاووس حسنلی و حسین کیانی (1396). وجه زنانة نمادها در شعر معاصر فارسی و عربی با نگاهی به شعر احمد شاملو و عبدالوهاب البیاتی. مجلة پژوهشهای ادبیات تطبیقی، 5 (1)، 84-119.
محسنینیا، ناصر و ربابه یزدانینژاد (2009). بررسی تطبیقی سیمای زن در آثار احمد شاملو و نزار قبانی. الدراسات الادبیة، 52 (2 و 3 و 4)، 343-372.
مختاری، محمد (1378). انسان در شعر معاصر. چاپ دوم. تهران: توس.
واده، ژان کلود (1372). حدیث عشق در شرق. ترجمه: جواد حدیدی. چاپ اول. تهران: نشر دانشگاهی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 153 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 170 |
||