آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,171 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,835 |
تحلیل تطبیقی ذات و صفات خدا در مثنوی معنوی و دائودِه‌جینگ | ||
| پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
| دوره 4، شماره 4، دی 1402، صفحه 91-115 اصل مقاله (1.26 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ltip.2023.9644.1196 | ||
| نویسندگان | ||
| احسان زندی طلب1؛ خلیل بیگ زاده* 2؛ ابراهیم رحیمی زنگنه3 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران. | ||
| 2دانشیار زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه ، ایران. | ||
| 3دانشیار زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه. | ||
| چکیده | ||
| موضوع تبیین ذات و صفات خدا در عرفان اسلامی متأثر از سنّت قرآنی است که عارفان اسماء ذات، صفات و افعال خدا را به تأسی از آن تبیین و طبقه‌بندی کرده‌اند و مولوی در مثنوی معنوی به‌عنوان برجسته‌ترین اثر عرفانی در زبان فارسی با دقّت و ظرافت بدان پرداخته و ناشناختگی ذات خدا را آورده است. هم‌چنین لائودزی، حکیم چینی در دائودِه‌جینگ، مهم‌ترین متن آیین دائو که هجده سده پیش از مثنوی معنوی نوشته شده، مباحثی عمده و باریک‌بینانه در شناخت‌ناپذیری ذات دائو مطرح کرده است. هدف این جستار بازنمایی و تحلیل یافته‌های ذات و صفات خدا در مثنوی معنوی و دائودِه‌جینگ و تبیین همسانی و ناهمسانی آن‌هاست که با روش توصیفی- تحلیلی سامان یافته است؛ چنانکه دستاوردهای پژوهش نشان می‌دهد، حقیقت ذات خدا در مثنوی معنوی و دائو در دائودِه‌جینگ ذهن‌گریز و شناخت‌ناپذیر است، امّا صفات خدا در مثنوی معنوی بسیار پرشمارتر از صفات دائو در دائودِه‌جینگ است که این موضوع نظر به گستردگی اسم‌شناسی در عرفان اسلامی و تفسیرهای عرفانی از اسماء خدا قابل توجیه است. هم‌چنین برخی صفات دائو مانند ژرف‌بودن، بی‌صدایی و بی‌صورتی اگرچه فاقد معادل شناخته در عرفان اسلامی هستند، امّا در مثنوی معنوی به مثابة صفات خدا به کار رفته‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ذات و صفات خدا؛ مولوی؛ مثنوی معنوی؛ آیین دائو؛ لائودزی؛ دائودِه‌جینگ | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
ابن عربی، محمد بن علی (1386)، فتوحات مکیّه، جلد دوم، ترجمة محمد خواجوی، سوم، تهران: مولی.
ابن عربی، محمد بن علی (1387)، فصوص الحکم، ترجمة محمد خواجوی، اول، تهران: مولی.
ابن عربی، محمد بن علی (1388)، فتوحات مکیّه، جلد اول، ترجمة محمد خواجوی، چهارم، تهران: مولی.
ادلر، جوزف. ا (1386)، دین‌های چینی، ترجمة حسن افشار، دوم، تهران: مرکز.
استعلامی، محمد (1399)، فرهنگ‌نامة تصوف و عرفان، دوم، تهران: فرهنگ معاصر.
الهی اردبیلی، حسین بن عبدالحق (1376)، شرح گلشن راز، تصحیح محمدرضا برزگر خالقی و عفت کرباسی، اول، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
الهی قمشه‌ای، محیی‌الدین مهدی (1393)، حکمت الهی عام و خاص، دوم، تهران: هرمس.
الیاده، میرچا (1394)، تاریخ اندیشه‌های دینی، جلد دوم، ترجمة بهزاد سالکی، اول، تهران: پارسه.
انصاری، عبدالله بن محمد (1396)، طبقات الصوفیه، تصحیح محمدسرور مولایی، سوم، تهران: توس.
ایزوتسو، توشیهیکو (1394)، صوفیسم و تائوئیسم، ترجمة محمدجواد گوهری، ششم، تهران: روزنه.
پاشایی، ع (1385)، دائو راهی برای تفکر، سوم، تهران: چشمه.
جرجانی، علی بن محمد (1394)، تعریفات، ترجمة حسن سیدعرب و سیماسادات نوربخش، دوم، تهران: فرزان‌روز.
جوانگ زه (1399)، این کتاب بی فایده است، به کوشش توماس مرتون، ترجمة علیرضا تنکابی، چهارم، تهران: مکتوب.
چیتیک، ویلیام (1395)، طریق عرفانی معرفت از دیدگاه ابن عربی، ترجمة مهدی نجفی افرا، سوم، تهران: جامی.
حلبی، علی اصغر (1389)، تاریخ علم کلام در ایران و جهان اسلام، سوم، تهران: اساطیر.
خاتمی، احمد (1386)، «پنهان ز دیده‌ها و همه دیده‌ها از اوست»، فرهنگ، شماره‌های 63 و 64، صص 229 244.
خوارزمی، محمد بن احمد (1383)، مفاتیح العلوم، ترجمة حسین خدیوجم، سوم، تهران: علمی و فرهنگی.
رحیمیان، سعید (1390)، مبانی عرفان نظری، چهارم، تهران: سمت.
سمعانی، احمد بن منصور (1391)، روح الارواح فی شرح اسماء الملک الفتاح، تصحیح نجیب مایل هروی، چهارم، تهران: علمی و فرهنگی.
سهروردی، یحی بن حبش (1380)، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، جلد سوم، تصحیح سیدحسین نصر، سوم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
شبستری، محمود بن عبدالکریم (1387)، حق الیقین فی معرفت رب العالمین، تصحیح رضا اشرف‌زاده، دوم، تهران: اساطیر.
شیخ، سعید (1397)، مطالعات تطبیقی در فلسفة اسلامی، ترجمة مصطفی محقق داماد، دوم، تهران: خوارزمی.
شیمل، آنه ماری (1398)، راز اعداد، ترجمة فاطمه توفیقی، دهم، قم: دانشگاه ادیان و مذاهب.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم (1387)، مفاتیح الغیب، ترجمة محمد خواجوی، چهارم، تهران: مولی.
صفا و سکون، (1397)، پنج رسالة دائویی، ترجمة اسماعیل رادپور، اول، تهران: زندگی روزانه.
عبدالرزاق کاشانی (1396)، اصطلاحات الصوفیه، ترجمة محمد خواجوی، پنجم، تهران: مولی.
عین القضات، عبدالله بن محمد (1377)، تمهیدات، تصحیح عفیف عسیران، پنجم، تهران: کتابخانة منوچهری.
فاخوری، حنا و خلیل جر (1393)، تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ترجمة عبدالمحمد آیتی، یازدهم، تهران: علمی و فرهنگی.
فاضل تونی، محمدحسین (1395)، الهیات، دوم، تهران: دانشگاه تهران.
فروزانفر، بدیع الزمان (1393)، احادیث و قصص مثنوی، ترجمه و تنظیم حسین داودی، هفتم، تهران: امیرکبیر.
فیاض لاهیجی، عبدالرزاق بن علی (1391)، فرهنگ اصطلاحات فلسفه و کلام اسلامی، به کوشش حمید عطایی نظری، اول، تهران: مؤسسة پژوهشی حکمت و فلسفة ایران.
قیصری، داوود بن محمود (1393)، شرح قیصری بر فصوص الحکم ابن عربی، ترجمة محمد خواجوی، سوم، تهران: مولی.
کاشانی، عزالدین محمود بن علی (1389)، مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه، تصحیح جلال الدین همایی، اول، تهران: زوار.
کربن، هانری (1384)، تاریخ فلسفة اسلامی، ترجمة جواد طباطبایی، چهارم، تهران: کویر.
کریل، هرلی گلنسر (1393)، تاریخ اندیشه در چین، ترجمة مرضیه سلیمانی، اول، تهران: ماهی.
کمال خوارزمی، حسین بن حسن (1393)، شرح فصوص الحکم، تصحیح نجیب مایل هروی، پنجم، تهران: مولی.
کمال خوارزمی، حسین بن حسن (1398)، جواهرالاسرار و زواهرالانوار، تصحیح محمدجواد شریعت، دوم، تهران: اساطیر.
لائودزی (1396)، دائودِه‌جینگ، ترجمة اسماعیل رادپور، چاپ اول، تهران: زندگی روزانه.
لائوزه (1399)، دائودِه‌جینگ، ترجمة سلیمان بای جی سو، اول، تهران: علمی و فرهنگی.
لاهیجی، محمد بن یحیی (1395)، مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز، تصحیح محمدرضا برزگر خالقی و عفت کرباسی، سوم، تهران: زوار.
لسان التّنزیل (1382)، (تألیف قرن چهارم یا پنجم)، تصحیح مهدی محقّق، چهارم، تهران: علمی و فرهنگی.
مولوی، جلال الدین محمد (1371)، مثنوی معنوی، تصحیح رینولد آلن نیکلسون، اول، تهران: پژوهش.
ناس، جان بایر (1388)، تاریخ جامع ادیان، ترجمه علی‌اصغر حکمت، نوزدهم، تهران: علمی و فرهنگی.
نجم رازی، عبدالله بن محمد (1383)، مرصاد العباد، تصحیح محمدامین ریاحی، دهم، تهران: علمی و فرهنگی.
نسفی، عزیز الدین بن محمد (1386)، کتاب الانسان الکامل، تصحیح ماریژان موله، هشتم، تهران: طهوری و انجمن ایران‌شناسی فرانسه در تهران.
نسفی، عمر بن محمد (1390)، تفسیر نسفی، تصحیح عزیزالله جوینی، دوم، تهران: سروش.
نهج الفصاحه (1374)، ترجمه و گردآوری ابوالقاسم پاینده، اول، تهران: جاویدان.
نیکلسون، رینولد آلن (1389)، شرح مثنوی معنوی مولوی، ترجمة حسن لاهوتی، چهارم، تهران: علمی و فرهنگی.
وانگ تائو (1398)، تائو، جوهر زندگی، ترجمة امید بامداد، اول، تهران: فراروان.
وینبرگ چای، چوجای (1386)، تاریخ فلسفه چین، ترجمه ع. پاشایی، اول، تهران: نگاه معاصر.
هنرهای عقل (1397)، (چهار رساله دائویی)، ترجمه اسماعیل رادپور، اول، تهران: زندگی روزانه.
هوآهوچینگ (1394)، (تعالم نهانی لاتسه)، ترجمه امید بامداد، اول، تهران: فراروان.
یوسفیان، حسن (1390)، کلام جدید، چهارم، تهران: سمت. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,572 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,432 |
||