آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,211 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,868 |
بازتاب آیه الست در کتاب فیه‌مافیه با نگاهی به مثنوی معنوی و دیوان شمس | ||
| پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
| دوره 4، شماره 3، مهر 1402، صفحه 19-34 اصل مقاله (1.2 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ltip.2023.9402.1173 | ||
| نویسندگان | ||
| جعفر جوان‌بخت اول1؛ علی رضا شوهانی* 2؛ عبدالوهاب شاهرودی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران. | ||
| 2دانشیار دانشگاه ایلام، ایلام، ایران | ||
| 3استادیار بازنشستة دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| در تاریخ تصوف و عرفان یکی از مهم‌ترین مسائل نظری که تأثیری پایدار و عمیق بر همۀ جریان‌های فکری عرفانی و در پیِ آن، ادبی داشته، مسألة میثاق یا عهد الست (سورة اعراف /172) است. این مفهوم در صدر اسلام عمدتاً با واژگان مندرج در آیه و ارائۀ معنای ظاهری آن انعکاس می‌یافت؛ اما با ورود آن به آثار اندیشمندان، سیر معنایی و تطور واژگانی آن نیز تغییر یافت و اغلب با عشق ازلی درآمیخت که در اوج خود در آثار مولوی متجلی شد. مولانا در اشعارش، چه در مثنوی و چه دیوان کبیر با ترکیبات اضافی و وصفی به عهد ازلی با تمام مظاهر و مفاهیم متنوّع آن اشاره می‌کند و در خوشه‌ای معنایی با کلمات جانشین با واژة الست به تفسیر و تأویل آن‌ها می‌پردازد. مولانا در آثار منثور خویش از جمله کتاب فیه‌مافیه نیز به‌گونه‌ای خاص به مفهوم الست پرداخته است. برای دریافت این مفهوم باید از طریق قرینه‌سازی این اصطلاحات با موارد مشترک در مثنوی و دیوان کبیر به تفسیر آن‌ها راه یافت به‌گونه‌ای که این سه کتاب را باید شرح و بسط و تأویل و تفسیر یکدیگر دانست. این مقاله با روش تحلیلی‌ـ‌توصیفی ضمن ارائۀ بازتاب آیۀ الست در کتاب فیه‌مافیه از طریق نشان‌دادن برخی از موضوعات کلیدی هم‌نشین با این موضوع در کتاب یادشده، تفاوت شیوة این اثر با مثنوی معنوی و دیوان شمس را نیز بیان می‌کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| الست؛ کتاب فیه‌مافیه؛ مثنوی معنوی؛ دیوان شمس؛ فطرت | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
نهج‌البلاغه، ترجمة محمد دشتی (1380)، چاپ دوم، قم: لاهیجی.
ابن شهرآشوب، محمدبن علی (1368ش ــ 1410ق)، متشابه‌القرآن و مختلفه، چاپ سوم، قم: بیدار.
الهی قمشه‌ای، حسین (1379)، گزیدة فیه‌مافیه، مقالات، تلخیص، مقدمه و شرح، چاپ هفتم، تهران: علمی و فرهنگی.
ایزوتسو، توشیهیکو (1364)، خدا و انسان در قرآن، ترجمۀ احمد آرام، چاپ اول، تهران: شرکت سهامی انتشار.
خرمشاهی، بهاءالدین (1364)، تفسیر و تفاسیر جدید، تهران: سازمان انتشارات کیهان.
طباطبایی، سیدمحمدحسین (1361ش ـ 1403ق ـ 1983م)، المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ پنجم، بیروت، اعلمی.
فروزان‌فر، بدیع‌الزمان (1370)، احادیث مثنوی، چاپ پنجم، تهران: امیرکبیر.
قشیری، عبدالکریم (1361)، ترجمة رسالة قشیریه، با تصحیحات و استدراکات بدیع‌الزمان فروزان‌فر، چاپ دوم، تهران: علمی و فرهنگی.
محقق، محمدباقر (1364)، نمونة بیّنات در شأن نزول آیات، چاپ پنجم، تهران: اسلامی.
موحد، محمدعلی(1396)، اسطرلاب حق، گزیدة فیه‌مافیه، انتخاب و توضیح، چاپ اول، تهران: ماهی.
موسوی (سیدمرتضی، علم‌الهدا)، علی‌بن‌حسین (1361ش- 1403هـ)، امالی السیدالمرتضی، تصحیح و ضبط و تعلیق بدرالدین نعسانی الحلبی، قم، مرعشی النجفی.
مولوی، جلال‌الدین (1395)، مثنوی معنوی، به تصحیح رینولدا. نیکلسن، چاپ ششم، تهران: هرمس.
مولوی، جلال‌الدین (1393)، کلیات شمس، بر اساس چاپ بدیع‌الزمان فروزان‌فر، چاپ سوم، تهران: هرمس.
مولوی، جلال‌الدین (1369)، کتاب فیه‌مافیه، با تصحیحات و حواشی بدیع‌الزمان فروزان‌فر، چاپ ششم، تهران: امیرکبیر. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 83 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 154 |
||