آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,168 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,828 |
تحلیل جامعهشناختی هزار و یک شب با تأکید بر نظریۀ «قدرتِ نرم» میشل فوکو | ||
| پژوهش نامه ادبیات داستانی | ||
| مقاله 6، دوره 12، شماره 4 - شماره پیاپی 46، دی 1402، صفحه 127-142 اصل مقاله (884.15 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/rp.2021.6283.1319 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد خسروی شکیب* 1؛ پروین جوادی2؛ محمدرضا نعمتی3 | ||
| 1دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد خرم‌آباد دانشگاه آزاد اسلامی، خرم‌آباد، ایران. | ||
| 3دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران | ||
| چکیده | ||
| اگر «گفتمان قدرت» را نیروی ذاتی همۀ ساختارهای اجتماعی بدانیم، سزاوار است که ساختارهای ادبی نیز در چهارچوب قدرت، بررسی و تحلیل شوند. از نظر فوکو اصناف و دستگاه‌ها، همه و همه در گفتمان قدرت دخالت دارند. با توجّه به این تفکّر، سینما، معماری، نقّاشی، ادبیّات، موسیقی و مذهب، همگی از کانون‌های قدرت در اجتماع محسوب می‌شوند که بر حسب زمان و مکان، قدرت و تسلّط نسبی می‌یابند. «حکایت» نیز به عنوان قالبی از نظام ادبی غالب جهان، ساحت‌هایی از «گفتمان قدرت» را با خود انتقال می‌دهد؛ قدرتی نرم که با استفاده از شگردها و ترفندهای ادبی، خشونت را کاهش و سدّ راه استفاده از قدرت سخت میشود. روش تحقیق در این مقاله، کتابخانه‌ای، تحلیلی و مطالعۀ کیفی است که با تأکید بر گفتمان قدرت فوکو، به نقد و تحلیل جامعهشناختی کتاب هزار و یک شب می پردازد. پیش‌فرض این است که حکایت‌های هزار و یک شب با تأکید بر کارکرد و نقش اجتماعی آنها، نشان‌دهندۀ گفتمان غالب «قدرت نرم» در بافت خود هستند؛ در نتیجه آن حکایات قادرند سدّ راه خشنونت و مرگ شوند و قدرت سخت را به تعویق بیندازند. ابعاد آشکار قدرت در لایه‌های پنهان هزار و یک شب عبارت‌اند از: قدرت نرم (چیرگی روانی)، قدرت فردی دو سویه (شهرزاد- شهریار) و قدرت جذب جنسی (بدن و به‌طور ویژه اندام زنانه). در این مقاله ساحتهای قدرت هنری و نرم هزار و یک شب مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| هزار و یک شب؛ فوکو؛ گفتمان قدرت؛ زبان | ||
| مراجع | ||
|
احمدی، بابک. (1380) ساختار و تأویل متن. تهران: نشر مرکز.
برنز، اریک. (1373) میشل فوکو، ترجمۀ بابک احمدی. تهران: نشر قلم.
بیضایی، بهرام. (1383) ریشهیابی درخت کهن. تهران: انتشارات روشنفکران و مطالعات زنان.
پینالت، دیوید. (1390) شیوه‌های داستان‌پردازی در هزار و یک شب. ترجمۀ فریدون بدره‌ای. تهران: نشر هرمس.
ثمینی، نغمه. (1379) عشق و شعبده.تهران: نشر مرکز.
ثمینی، نغمه. (1386) «در جستجوی شهرزاد هزار یک شب»، پژوهشهای ادبی، شماره 15، 48-51.
ثمینی، نغمه. (1383) «جدال قدرت و نمایش در هزار و یک شب»، فصلنامه هنر، شماره 61، 117-129.
دریفوس، هیوبرت. (1378) میشل فوکو؛ فراسوی ساختارگرایی و هرمنوتیک. ترجمه حسین بشیریه. تهران: انتشارات نی.
شوالتز، دوان پی. (1394) نظریههای شخصیت، چاپ سی‌ودوم. ترجمة یحیی سیدمحمدی. تهران: انتشارات ویرایش.
ضمیران، محمد. (1378) میشل فوکو: دانش و قدرت. تهران: نشر هرمس.
طسوجی تبریزی، عبداللطیف. (1383) هزار و یک شب. تهران: نشر هرمس.
فوکو، میشل. (1370) قدرت انضباطی و تابعیت، ترجمۀ فرهنگ رجایی. تهران: مؤسّسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
فوکو، میشل. (1373) سراسر بینی، ترجمۀ ناهید مؤیدی حکمت. مجلّۀ فرهنگ (مدرنیسم و مابعد)، شمارۀ 15، 23-39.
فوکو، میشل. (1378) نظم گفتار. ترجمۀ باقر پرهام. تهران: انتشارات آگاه.
فوکو، میشل. (1383) تاریخ جنون. ترجمۀ فاطمه ولیانی. تهران: نشر هرمس.
فوکو، میشل. (1383) اراده به دانستن. ترجمۀ نیکو سرخوش و افشین جهاندیده. تهران: نشر نی.
نوابخش، مهرداد؛ کریمی، فاروق. (1388) «واکاوی مفهوم قدرت در نظریات میشل فوکو». فصلنامه مطالعات سیاسی، دوره 1، شماره 30، 48-63. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 178 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 908 |
||