آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,171 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,835 |
شاه در لباس ناشناس: نگاهی به قصه سلطان محمود و شب‌دزدان مثنوی | ||
| پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 اسفند 1402 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ltip.2024.9904.1213 | ||
| نویسنده | ||
| حمیدرضا توکلی* | ||
| دانشگاه سمنان | ||
| چکیده | ||
| داستان سلطان محمود و شب دزدان در دفتر واپسین مثنوی که هنوز ماخذی برایش به-دست نیامده، از پیچیده‌ترین و ویژه‌ترین نمونه‌های جامه‌گردانی در میراث روایی ماست. پوشیدن لباس مبدل و خصوصا جامه‌گردانی سلطان و باز ویژه‌تر از آن همراهی شاه با دزدان بن‌مایه‌هایی آشنایند که میراث داستانی جهان از آن نشان‌ها دارد. جامه‌گردانی را از منظرهای گونا‌گون می‌توان نگریست؛ هم در مقام تجربه‌ای فردی و ماجراجویی شخصی و هم از لحاظ مواجهه با جوانب کم‌تر شناختة جامعه و هم به‌عنوان یک موقعیت خاص داستان‌پردازی. در روایت مولانا گلچینی از این نکته‌ها یافتنی است. این نکته‌ها هم جانبی اجتماعی دارد و هم سویه‌ای شخصی. او البته از آفاقی تازه نیز در قصه نظر می‌کند. چشم‌انداز نوآیین مولانا برآمده از تاویل عرفانی ممتاز اوست. او قصه را به تلقی عارفان از حواس ظاهر و باطن و نیز تبدیل حواسّ تنی به حواسّ غیبی، گره می‌زند. به‌ویژه بر سرآمدی چشم و بینایی انگشت می‌نهد که البته وجهی کنایی دارد. این قیاس بیش‌تر بیانگر اصالت شهود و مواجهة یقینی و داشتن نظر و منظر است. در این نوشتار پس از معرفی اجمالی جوانب جامه‌گردانی و توجه به فراگیری و اهمیت این بن‌مایه در میراث داستانی ما و منظومه‌های عطار و مثنوی مولانا، به این داستان خاص از چشم‌اندازهای روایت‌شناختی، روان‌شناختی، جامعه‌شناختی و تمثیل پردازی عرفانی می‌نگریم و در پیوند این جوانب با یکدیگر تامل می‌کنیم. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مثنوی مولانا؛ جامه‌گردانی شاه؛ تبدیل حواسّ عرفانی؛ روایت‌شناسی؛ جامعه‌شناسی داستان | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 188 |
||