آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,171 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,835 |
بررسی «اسماء و صفات الهی» در دیباچۀ مخزن‌الاسرار و هفت‌پیکر نظامی گنجوی با رویکرد «تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف» | ||
| پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
| دوره 5، شماره 1، فروردین 1403، صفحه 157-184 اصل مقاله (1.22 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ltip.2023.9694.1201 | ||
| نویسندگان | ||
| غلامرضا مستعلی پارسا* 1؛ سجاد منیعی2 | ||
| 1دانشیار، زبان و ادبیات فارسی، ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، علامه طباطبایی، تهران، ایران. | ||
| 2دانشجوی دکتری، زبان و ادبیات فارسی، ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، علامه طباطبایی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| شاعران در دیباچۀ آثار خود به طرح مسائل گوناگون از جمله ستایش پروردگار و برشمردن اسماء و صفاتش میپردازند و آراء خود را دربارۀ آنها بیان میکنند. در این پژوهش، اسماء و صفات الهی در دیباچۀ مخزن‌الاسرار و هفت‌پیکر نظامی با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادیِ «فرکلاف» نقد و تحلیل شدهاند. الگوی سهبُعدی فرکلاف برای تحلیل متنها عبارت است از: توصیف، تفسیر و تبیین. هدف نهایی فرکلاف از الگوی سهبعدی خود، روشنساختن ارتباط میان متن، گفتمانی که متن در آن تولید میشود و مناسبات قدرت و ایدئولوژی و هژمونی است تا سرانجام مشخص شود که متن در جهت تحکیم و بازتولیدِ گفتمانها و ایدئولوژیهایِ مسلط است، آنها را به چالش میکشد یا تغییر میدهد. پرسش بنیادین این پژوهش که با روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی به انجام رسیده، این است که نظامی چگونه و چرا برخی از اسماء و صفات الهی را پررنگ و برخی دیگر را نفی کرده است؟ برای یافتن پاسخ، متن در دو سطح کلی واژگانی و دستور زبانی بررسی و نقد و تحلیل شد. سرانجام یافتهها نشان داد، بیشتر اسماء و صفات الهی مورد اشارۀ نظامی از مشترکات تمامی فرقههای کلامی اسلامی بوده است؛ البته گاهی هم به اسماء و صفاتی برمیخوریم که منطبق بر تفکر اشعری و ضد کلام معتزله و امامیه است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اسماء و صفات الهی؛ دیباچه‌نگاری؛ تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف؛ مخزن‌الاسرار و هفت‌پیکر؛ نظامی | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
قرآن مجید (1394)، ترجمۀ محمدمهدی فولادوند، تهران: پیام عدالت.
آقاگلزاده، فردوس (1394)، تحلیل گفتمان انتقادی، چاپ اول، تهران: علمی و فرهنگی.
آقاگلزاده، فردوس (1399)، فرهنگ توصیفی تحلیل گفتمان و کاربردشناسی، چاپ دوم، تهران: علمی.
اشعری، ابوالحسن علی (1362)، مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلّین، ترجمه و تعلیقات محسن مؤیدی، چاپ اول، تهران: امیرکبیر.
ایران‌زاده، نعمتالله و سجاد منیعی (1401). «بازخوانی مؤلفههای گفتمان مدحی نظامی گنجوی در دیباچۀ اقبالنامه بر بنیاد نظریۀ فرکلاف»، پژوهشنامۀ متون ادبی دورۀ عراقی، سال 3، شمارۀ 3، 1–21. https://doi.org/10.22126/ltip.2022.2443
بغدادی، ابومنصور عبدالقاهر (1333)، الفرق بین الفرق. ترجمۀ محمدجواد مشکور، چاپ اول، تبریز: کتابفروشی حقیقت.
تفتازانی، سعدالدین مسعودبن عمر (1393)، عقاید نسفیه و شرح آن، ترجمه و توضیح و تصحیح علیاصغر حلبی، چاپ اول، تهران: زوار.
ثروت، منصور (1392)، گنجینۀ حکمت در آثار نظامی، چاپ اول، تهران: علمی.
جُرّ، خلیل (1376)، فرهنگ لاروس، ترجمۀ سیّدحمید طبیبیان، چاپ ششم، تهران: امیرکبیر.
جرجانی، میر سیّدشریف (1394)، تعریفات، ترجمۀ حسن سیّدعرب و سیما سادات نوربخش، چاپ دوم، تهران: فرزان روز.
زارع شیرینکندی، محمد (1400)، «صفات خدا»، دانشنامۀ جهان اسلام، ج 29، تهران: بنیاد دایرۀالمعارف اسلامی، 645-657.
زنجانی، برات (1394)، احوال و آثار و شرح مخزن‌الاسرار نظامی گنجوی، چاپ نهم، تهران: دانشگاه تهران.
سجادی، سیّد جعفر (1383)، فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، چاپ هفتم، تهران: طهوری.
شمیسا، سیروس (1386)، سبکشناسی شعر، ویراست دوم، چاپ سوم، تهران: میترا.
شمیسا، سیروس (1399)، معانی، ویراست دوم، چاپ چهارم، تهران: میترا.
شیخ مفید، محمد بن محمد (1333)، النکت الاعتقادیه، ترجمۀ محمدجواد مشکور، چاپ اول، تبریز، کتاب فروشی حقیقت.
فتوحی، محمود (1398)، سبک شناسی، چاپ چهارم، تهران: سخن.
فرکلاف، نورمن (1399)، تحلیل گفتمان انتقادی، ترجمۀ روحالله قاسمی، چاپ اول، تهران: اندیشۀ احسان.
مایلهروی، نجیب (1377)، «اَسماء و صفات»، دایرۀالمعارف بزرگ اسلامی، ج 8، تهران: مرکز دایرۀالمعارف بزرگ اسلامی، 618-628.
مقداد، فاضل (1387)، شرح باب الحادی عشر، ترجمه و تصحیح و توضیح علیاصغر حلبی، چاپ پنجم، تهران: اساطیر.
مهروش، فرهنگ (1389)، «جوشن کبیر»، دایرۀالمعارف بزرگ اسلامی، ج 18، تهران: مرکز دایرۀالمعارف بزرگ اسلامی، 723-725.
نظامی، الیاس بن یوسف (1389)، مخزن‌الاسرار، تصحیح و حواشی از حسن وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، چاپ سیزدهم، تهران: قطره
نظامی، الیاس بن یوسف (1400)، هفت‌پیکر، تصحیح و حواشی از حسن وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، چاپ هفدهم، تهران: قطره.
وحیدیان کامیار، تقی و غلامرضا عمرانی (1399)، دستور زبان فارسی (1)، چاپ بیستم، تهران: سمت.
یارمحمدی، لطفالله (1399)، درآمدی به گفتمان شناسی، چاپ سوم، تهران: هرمس.
یارمحمدی، لطفالله (1393)، گفتمان شناسی رایج و انتقادی، چاپ دوم، تهران: هرمس.
هاشمی عباسی، مصطفیبن خالد. (1387). توضیح الملل (ترجمۀ الملل و النّحل محمّدبن عبدالکریم بن احمد شهرستانی، دورۀ دو جلدی)، تصحیح و تحقیق و تکمیل و ترجمۀ سیّدمحمدرضا جلالی نائینی، چاپ ششم، تهران: اقبال.
یورگنسن، ماریان و لوئیز فیلیپس (1400)، نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمۀ هادی جلیلی، تهران: نی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 150 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 108 |
||