آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,168 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,828 |
عناصر انسجام‌ساز متنی در منطق‌الطیر، بر اساس آرای هلیدی و حسن | ||
| پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
| دوره 5، شماره 1، فروردین 1403، صفحه 17-43 اصل مقاله (1.38 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ltip.2024.10117.1222 | ||
| نویسنده | ||
| خدیجه بهرامی رهنما | ||
| استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| نظریه انسجام مایکل هلیدی و رقیه حسن، یکی از روش‌های علمی، کارآمد و متقن درجهت شناسایی میزان متنیّت، انسجام و یکپارچگی هر متنی است. انسجام، بررسی روابط موجود در سازه‌های نحوی و اجزای تشکیل‌دهندة یک متن است. ازاین‌رو، با روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی درصدد هستیم تا مسئلة عناصر انسجام‌ساز متنی و روابط معنایی میان بندها را بر اساس رویکرد هلیدی و حسن در منطق‌الطیر عطار مورد بررسی قرار دهیم. از میان بندهای مختلف، به بررسی 3000 بند در منطق‌الطیر پرداختهایم. نتایج تحقیق بیانگر آن است که در انسجام دستوری، حذف بیشترین بسامد و جای‌گزینی، کمترین بسامد را در منطق‌الطیر داشته است. فراوانی ﻣؤلفة حذف، یکی از ویژگی‌های بلاغی عطار، درجهت جلوگیری از یک‌نواخت بودن متن، تلاش ذهن برای یافتن عنصر محذوف وتقویت موسیقی به‌شمار رفته است. در انسجام واژگانی بازآیی، تکرار بیشترین بسامد و شمول معنایی، کمترین بسامد را در این منظومه دارا هستند. عطار با استفاده فراوان از ﻣؤلفة تکرار درصدد تأکید و برجسته‌سازی اغراض ثانویه کلام خویش بوده است. در انسجام واژگانی-باهم آیی، باهم آیی متداعی، بیشترین بسامد را در این منظومه داراست. در انسجام پیوندی، ادات ربط افزایشی، بسامد بیشتری نسبت به دیگر ﻣؤلفه‌های انسجام پیوندی دارد که این ﻣؤلفه، علاوه بر آنکه حلقة اتّصال میان بندهاست، گفتمان‌های مختلف را در متن به وجود آورده است؛ بنابراین هر سه انسجام دستوری، واژگانی و پیوندی نقش بسزایی در ایجاد متنیّت، انسجام و یکپارچگی در منطق الطیر دارند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| هلیدی و حسن؛ عطار؛ منطق‌الطیر؛ انسجام دستوری؛ انسجام واژگانی | ||
| مراجع | ||
|
آقاگل‌زاده، فردوس(1394)، تحلیل گفتمان انتقادی. تهران: علمی و فرهنگی.
البرزی، پرویز(1386)، مبانی زبانشناسی متن. تهران: امیرکبیر.
امیری خراسانی، احمد و علی‌نژاد، حلیمه (1394)، «بررسی عناصر انسجام متنی در نفثه‌المصدور، بر اساس نظریة هلیدی و حسن». متن‌پژوهی ادبی، س 19، ش 63، 31-7.
باقری، مهری (1373)، مقدمات زبانشناسی. تهران: پیام نور.
پالمر، فرانک. ر (1366)، نگاهی تازه به معنی‌شناسی. ترجمة کوروش صفوی، تهران: مرکز.
چامسکی، نوام (1387)، زبان و ذهن. ترجمة کوروش صفوی، تهران: هرمس.
رضایی، بهرعلی و سیّدمحمّد رضی مصطفوی‌نیا (1401)، «بررسی تطبیقی انسجام دستوری و غیر دستوری تکنیک‌های اقناع حقانیّت امام علی (ع) در شعر سیّد حمیری و ناصرخسرو». پژوهش‌های دستوری و بلاغی، ش 42. 240-222.
زند وکیلی، محمّدتقی و محمّدحسن امرایی (1396)، «ارزیابی مقایسه‌ای ابزارهای انسجام در سورة طارق و ترجمة آن از محمّد مهدی فولادوند: از دیدگاه نظریة هلیدی و حسن». مطالعات ترجمة قرآن و حدیث، ش 7، 36-1.
ساسانی، فرهاد (1389)، معناکاوی و به سوی نشانه‌شناسی اجتماعی. تهران: علم.
سجودی، فرزان (1390)، نشانه‌شناسی کاربردی. تهران: علم.
صفوی، کوروش (1382) «پژوهشی درباره باهم‌آیی واژگانی در زبان فارسی». متن‌پژوهی ادبی، ش 18، 13-1.
صفوی، کوروش (1391)، آشنایی با زبان فارسی در مطالعات ادب فارسی. تهران: علمی.
صفوی، کوروش (1399)، درآمدی بر معنی‌شناسی. تهران: سوره مهر.
عباسی، محمود و همکاران (1395)، «انسجام واژگانی در متن سور رئالیستی بوف کور، بر پایة نظریه هلیدی و حسن». جستارهای زبانی، ش6 (پیاپی 34)، صص 308-283.
عطار نیشابوری، فریدالدین (1389)، منطق‌الطیر. مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمّدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن.
علوی‌مقدّم، مهیار (1377)، نظر‌یه‌های نقد ادبی معاصر. صورت‌گرایی و ساختارگرایی، تهران: سمت.
علی‌پور، مصطفی (1378) ساختار زبان شعر امروز، تهران: فردوس.
غلام‌حسین‌زاده، غلام‌حسین و حامد نوروزی (1388)، «نقش ارجاع مقایسه‌ای در انسجام شعر عروضی فارسی». پژوهش‌های ادبی، س 6، ش 25، 114-91.
فتوحی، محمود (1395)، سبک‌شناسی نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها، تهران: سخن.
قوامی، بدریه و آذر نوا، لیدا (1392)، «تحلیل انسجام و هماهنگی انسجامی در شعری کوتاه از شاملو». زبان و ادب فارسی، س 5، ش 15، 84-71.
لطفی‌پور ساعدی، کاظم (1371)، «درآمدی به سخنکاوی». زبانشناسی، ش 1 (پیاپی 17)، 39-9.
لطفی‌پور ساعدی، کاظم (1385)، درآمدی بر اصول و روش ترجمه. تهران: نشر دانشگاهی.
مبارک، وحید (1399)، «بافت موقعیّتی و تحلیل روابط انسجامی متن در گزارش تذکرة الاولیای عطار از ابوحازم مکّی بر اساس نظریه هلیدی». پژوهشنامه متون ادبی دوره عراقی، س 1، ش 4، 63-49.
ملایی، نرگس و همکاران (1400)، «بررسی تطبیقی عوامل انسجام در ترجمه داستان ادبی برف‌های کلیمانجارو، بر اساس رویکرد انسجام متن». زبان و زبانشناسی، ش 10، 270-247.
مهاجر، مهران و محمّد نبوی (1393)، به سوی زبانشناسی شعر، تهران: آگه.
نظری، علیرضا (1389)، «کارکرد عوامل انسجام متن در خطبه‌های نهج‌البلاغه، بر اساس الگوی نقشگرای هلیدی». رساله دکتری تخصصی، استادان راهنما: خلیل پروینی و فردوس آقاگل‌زاده، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
نغزگوی کهن، مهرداد (1392)، «بررسی کلمه‌های ربط تقابلی فارسی و چگونگی تکوین آن‌ها». جستارهای زبانی، ش 4 (پیاپی 16)، 265-245.
هلیدی، مایکل و رقیه حسن (1393)، زبان، بافت و متن. ترجمه محسن نوبخت، تهران: سیاهرود. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 964 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 981 |
||