آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شمارهها | 413 |
| تعداد مقالات | 3,333 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,457,194 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,252,815 |
تحلیل و مقایسۀ دو منظومۀ ویس و رامین و خسرو و شیرین براساس الگوی کنشگری شخصیتها | ||
| پژوهش نامه ادبیات داستانی | ||
| مقاله 2، دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 47، فروردین 1403، صفحه 25-51 اصل مقاله (1.24 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/rp.2022.6983.1430 | ||
| نویسندگان | ||
| حدیثه امیردوست* 1؛ محمدصادق بصیری2؛ نجمه حسینی سروری3 | ||
| 1کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران | ||
| 2استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران. | ||
| 3دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران. | ||
| چکیده | ||
| در این پژوهش، دو داستان عاشقانۀ ویس و رامینِ فخرالدین اسعد گرگانی، تصحیح محمّد روشن و خسرو و شیرینِ نظامی، تصحیح وحید دستگردی، با تکیه بر الگوی کنشگری گریماس مورد تحلیل و مقایسه قرار گرفتهاست. این الگو، امکان گذر از روساخت مشابه و رسیدن به تفاوتهای ژرفساخت روایی دو منظومه را فراهم می آورد و به پرسشهای مرتبط با شباهت و تفاوت دو داستان، در چگونگی سامان دادن به رویدادها و تأثیر کنش اشخاص در پیشبرد طرح داستان پاسخ میدهد. روش کار در این پژوهش، تقسیم متن به اجزای کمینۀ روایت سپس شناسایی، تحلیل و توصیف الگوی کنشگری در هریک از واحدهای متن است. نتایج حاصل از این بررسی نشان میدهد که طرح کلی داستان ویس و رامین، ستیز عشق با قانون و سطوت شاهانه و سرانجام، پیروزی عشق را روایت میکند؛ در حالی که داستان خسرو و شیرین، مبتنی است بر تضاد و سرانجام، سازش سطوت شاهانه با عرف و شرع. در منظومۀ نظامی فراوانی صحنهپردازیهای زیبا و افزون بر متن چشمگیر است و تصادف و تقدیر، بهعنوان بازدارنده و یاریگر، نقشی کلیدی در شکل گیری و بهسرانجامرسیدن طرح داستان ایفا میکند؛ اما در داستان ویس و رامین، کنشگران اصلی، اشخاص داستان هستند و پیشبرد طرح داستان در گرو کنش و انگیزههای آنهاست. زنان داستان ویس و رامین، برخلاف منظومۀ نظامی، در مقام فاعل یا یاریگر و بازدارنده، نقشی مؤثرتر از مردان دارند و کنشگران فعالی هستند که برای رسیدن به خواست خود، به تناسب موقعیت و رخدادهای داستان و با توسل به چاره اندیشی های گوناگون وارد عمل میشوند. | ||
| کلیدواژهها | ||
| ویس و رامین؛ خسرو و شیرین؛ نظریۀ گریماس؛ الگوی کنشگری؛ شخصیت | ||
| مراجع | ||
|
اته، هرمان. (2536ش) تاریخ ادبیّات فارسی. چاپ دوم، ترجمۀ صادق رضازاده شفق. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
احمدی، بابک. (1370) ساختار و تأویل متن. تهران: نشر مرکز.
اخوت، احمد. (1371) دستور زبان داستان. اصفهان: نشر فردا.
اسعد گرگانی، فخرالدین. (1377) ویس و رامین، مقدمه و تصحیح و تحشیه: محمّد روشن. تهران: صدای معاصر.
اسعد گرگانی، فخرالدین. (1337) ویس و رامین، به اهتمام محمّدجعفر محجوب. تهران: نشر اندیشه، کتابخانۀ اینسینا.
اسکولز، رابرت. (1379) درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، چاپ دوم. ترجمة فرزانه طاهری. تهران: آگاه.
اسلامی ندوشن، محمدعلی. (1346) جام جهانبین. تهران: کتابخانۀ ایرانمهر.
اظهری، محبوبه؛ ترکی، محمّدرضا؛ تیمور، مالمیر؛ حاجیاننژاد، علیرضا. (1398) «تحلیل ساختار روایی داستان خسرو و شیرین نظامی». پژوهشنامۀ نقد ادبی و بلاغت، سال 8، شمارۀ 2، 17-35.
برتنس، هانس. (1384) مبانی نظریۀ ادبی. ترجمۀ محمدرضا ابوالقاسمی. تهران: ماهی.
تادیه، ژان ایو. (1378) نقد ادبی در قرن بیستم. ترجمۀ مهشید نونهالی. تهران: نیلوفر.
تایسن، لوئیس. (1387) نظریۀ نقد ادبی معاصر. ترجمۀ مازیار حسنزاده و فاطمه حسینی. تهران: نگاه امروز.
تودوروف، تزوتان. (1379) بوطیقای ساختارگرا. ترجمۀ محمد نبوی. تهران : آگاه.
تولان، مایکل. (1386) روایتشناسی: درآمدی زبانشناختی- انتقادی. ترجمۀ سیده فاطمه نبوی و فاطمه نعمتی. تهران: سمت.
حسینی سروری، نجمه. (1398) «مقایسۀ سندبادنامه و بختیارنامه از نظر الگوی مشارکت کنندگان روایت». متنشناسی ادب فارسی، سال 11، شمارۀ 1، 89-108.
حسینی سروری، نجمه؛ طالبیان، حامد؛ مولایی، محمّدمهدی. (1390) «فراز و فرود نقش رزمنده در روایت سهگانۀ اخراجیها». مطالعات فرهنگ- ارتباطات، سال12، شمارۀ 15، 9-42.
درّی، زهرا. (1392) «نقش و کارکرد بنمایههای توصیفی در منظومۀ ویس و رامین». کهننامۀ ادب پارسی، سال 4، شمارۀ 4، 19-44.
ریپکا، یان. (1381) تاریخ ادبیّات ایران، چاپ دوم. ترجمۀ عیسی شهابی. تهران: علمی و فرهنگی.
ریکور، پل. (1383) زمان و حکایت. ترجمۀ مهشید نونهالی. تهران: گام نو.
زرّینکوب، عبدالحسین. (1367) سیری در شعر فارسی، چاپ دوم. تهران: نوین.
زرّینکوب، عبدالحسین. (1389) پیر گنجه در جستوجوی ناکجا آباد، چاپ هشتم. تهران: سخن.
سجودی، فرزان. (1384) نشانهشناسی و ادبیات. تهران: فرهنگ کاوش.
صفا، ذبیحالله. (1363) تاریخ ادبیّات در ایران، جلد2، چاپ ششم. تهران: فردوسی.
فروزانفر، بدیعالزمان. (1383) تاریخ ادبیّات ایران، به اهتمام عنایتالله مجیدی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
فروزانفر، بدیعالزمان. (1387) سخن و سخنوران. تهران: زوّار.
گرین، کیت؛ لبیهان، جیل. (1383) درسنامۀ نظریه و نقد ادبی، ترجمۀ گروه مترجمان. ویراستار: حسین پاینده. تهران: روزنگار.
لطیفنژاد رودسری، فرّخ. (1394) «تحلیل شخصیّت یاور گریماس در چهار منظومۀ غنایی». بوستان ادب، سال7، شمارۀ3، 125-152.
مشهدی، محمدامیر؛ ثواب، فاطمه. (1393) «تحلیل ساختار روایتی داستان بهرام و گلاندام بر پایۀ نظریۀ گریماس». متنپژوهی ادبی، دوره 18، شماره 61 ، 83-105.
نظامی گنجهای.(1378) خسرو وشیرین، تصحیح حسن وحید دستگردی، به اهتمام سعید حمیدیان، چاپ سوم. تهران: قطره.
نظامی گنجهای. (1385) گنجینه، تصحیح و حواشی: حسن وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، چاپ ششم. تهران: قطره.
نیکفر، مهشید. (1394) «بررسی و تحلیل روابط شخصیتهای ویس و رامین بر اساس الگوی کنشگری گریماس». مجموعه مقالههای دهمین همایش بینالمللی ترویج زبان و ادبیّات فارسی، 593-603.
مکاریک، ایرنا ریما. (1383) دانشنامۀ نظریه های ادبی معاصر، ترجمۀ مهران مهاجر و محمد نبوی. تهران: آگاه.
هدایت، صادق. (1344) نوشته های پراکنده، چاپ دوم. تهران: امیرکبیر.
یوسفی، غلامحسین. (1369) چشمۀ روشن. تهران: علمی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 467 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 350 |
||