آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,189 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,855 |
کارکرد گفتمانی مکان در رمان هرس | ||
| پژوهش نامه ادبیات داستانی | ||
| دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 47، فروردین 1403، صفحه 75-96 اصل مقاله (917.86 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/rp.2022.6865.1411 | ||
| نویسندگان | ||
| فریبا رؤفی* 1؛ ساره زیرک2؛ فرهاد طهماسبی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری رشته زبان و ادبیات فارسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
| 2استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| 3دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر، اسلامشهر، ایران | ||
| چکیده | ||
| رمان هرس از نسیم مرعشی شرایط سوژگانی‌ای را ترسیم می‌کند که مکان‌ها در شکل‌گیری آن نقش مهمی دارند. مقالۀ حاضر با تحلیل نشانه- معناشناختی متن این رمان، می‌کوشد به این پرسش پاسخ دهد که مکان و مکان‌مندی در شکل‌گیری هویت سوژۀ متنی چه نقشی ایفا می‌کند؟ در پژوهش حاضر، با رویکرد توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر تحلیل گفتمان تنشی- شوشی، به‌نظر می‌رسد مکان و مکان‌مندی از راه تبدیل‌شدن به فضا، شرایط حسی- ادراکی سوژه را به‌گونه‌ای دچار تنش کرده است که سوژۀ زن از مکان اسطوره‌ای و نمادین پیشین خود (خرمشهر) گسسته شده و در مکان جدید (اهواز) استوار نشده است. استوارنشدن در مکان جدید، پیش‌تنیدگی و پس‌تنیدگی ایجاد کرده و گسست مکانی، گسست هویتی را نیز در پی داشته است. بنابراین سوژه نتوانسته با مکان جدید رابطة اینجا- اکنون برقرار سازد. رابطۀ او با مکان جدید، حضور غایب است. در نتیجه سوژۀ شوشی، مکانی استعلایی به نام «دارالطلعه» می‌آفریند. مکان استعلاییِ دارالطلعه، «مکان فضاشده» و جایی است که سوژه‌های سرگردان متن به آن به‌عنوان محل خلق ارزش‌های جدید می‌نگرند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد استعلابخشی به مکان، راهبردی تخیلی است که سوژۀ شوشی می‌خواهد با کمک آن بر گسست هویتی ناشی از گسست رابطه با مکان واقعی غلبه کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| رمان هرس؛ مکان؛ هویت؛ فضا؛ استعلا | ||
| مراجع | ||
|
اخوت، احمد. (1374) «مکان‌شناسی داستان». زنده‌رود، (12و13)، 60-27.
اصغری، جواد. (1388) «بررسی زیباشناسی عنصر مکان در داستان». ادب و زبان فارسی،26 (23)، 45-29.
پرتوی، پروین. (1394) پدیدارشناسی مکان. چاپ سوم. تهران: فرهنگستان هنر.
چندلر، دانیل. (1397) مبانی نشانه‌شناسی. ترجمۀ مهدی پارسا، چاپ ششم. تهران: سورۀ مهر.
حبیبی، رعنا‌سادات. (1387) «تصویرهای ذهنی و مفهوم مکان». هنرهای زیبا، (35)،50-39.
حسن‌زادۀ نیری، محمدحسن؛ علی نوری، زهرا. (1395) «تحلیل تقابل‌های دوگانه در مجموعۀ جایی دیگر گلی ترقی». ادبیات پارسی معاصر، 6 (2)، 26-1.
داودی‌مقدم، فریده. (1392) «تحلیل نشانه- معناشناختی شعر «آرش کمانگیر» و «عقاب» تحول کارکرد تقابلی زبان به فرآیند تنشی». جستارهای زبانی، 4 (1)، 124-105.
رضایی، رضا؛ گل‌فام، ارسلان؛ آقاگل‌زاده، فردوس. (1396) «تحلیل نشانه- معناشناختی استعلای مکان در داستان کوتاه بزرگ بانوی روح من». روایت‌شناسی، 1 (1)، 104-85 .
ساسانی، فرهاد (به کوشش). (1391) نشانه‌شناسی مکان: مجموعه مقالات هفتمین هم‌اندیشی نشانه‌شناسی. زیر نظر بهمن نامور مطلق، چاپ اول. تهران: سخن.
سجودی، فرزان. (1397) نشانه‌شناسی کاربردی. چاپ پنجم. تهران: علم.
سخاوت‌دوست، نوشین؛ البرزی، فریبا. (1398) «بازتاب نقش نشانه‌شناسی در فرآیند گذر از فضا به مکان در مجموعۀ تاریخی سعدالسلطنۀ قزوین». مطالعات شهری، 8 (32)، 64-47.
شعیری، حمیدرضا. (1388) «از نشانه‌شناسی ساختگرا تا نشانه- معناشناسی گفتمانی». نقد ادبی، 2 (8)، 51-33.
شعیری، حمیدرضا. (1395) نشانه- معناشناسی ادبیات: نظریه و روش تحلیل گفتمان ادبی. تهران: تربیت مدرس.
شعیری، حمیدرضا. (1397) نشانه - معناشناسی دیداری: نظریه و تحلیل گفتمان هنری. چاپ دوم. تهران: سخن.
شعیری، حمیدرضا. (1398) تجزیه و تحلیل نشانه- معناشناختی گفتمان. چاپ هفتم. تهران: سمت.
شعیری، حمیدرضا؛ وفایی، ترانه. (1388) راهی به نشانه- معناشناسی سیال با بررسی موردی ققنوس نیما. تهران: علمی- فرهنگی.
کاظمی نوایی، ندا؛ فاضلی، مهبود؛ سجودی، فرزان. (1395) «مناسبات مکانی و بازتولید کلیشه‌های جنسیتی: تناظر دنیای ذهنی و دنیای عینی در رمان طوبا و معنای شب». پژوهش‌نامۀ زنان، 7 (4)، 65-47.
کنعانی، ابراهیم. (1398) «کارکرد گفتمانی مکان در شب سهراب‌کشان بیژن نجدی». زبان و ادبیات فارسی، 27 (86)، 177-151.
گرمس، آلژیرداس ژولین. (1389) نقصان معنا. ترجمۀ حمیدرضا شعیری. تهران: رامین.
گیرو، پی یر. (1387) نشانه‌شناسی. ترجمۀ محمد نبوی، چاپ سوم. تهران: آگاه.
نبی‌ئیان، پانته‌آ؛ شعیری، حمیدرضا. (1396) «تحلیل روایی فرایند تشخیص در چارچوب نشانه- معناشناسی گفتمانی: مطالعۀ موردی دسته گل اثر چوبک». زبان‌پژوهی، 9 (25)، 58-25.
مرعشی، نسیم. (1398) هرس. چاپ بیست‌وسوم. تهران: چشمه. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 158 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 161 |
||