آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شمارهها | 413 |
| تعداد مقالات | 3,333 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,457,180 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,252,811 |
شواهد پنهان و پیدای جادوگری در آداب عیاری سَمَک و کیمَک عیار | ||
| پژوهش نامه ادبیات داستانی | ||
| مقاله 4، دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 52، تیر 1404، صفحه 67-88 اصل مقاله (476.5 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/rp.2024.9702.1845 | ||
| نویسنده | ||
| میلاد جعفرپور | ||
| استادیار، گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران. | ||
| چکیده | ||
| نهضت عیاران، به رغم نقش برجستهای که در تحوّلات تاریخی ایران داشته، جریان اجتماعی پنهان، یا سازمان نظامی نسبتاً ناشناختهای محسوب میشود که نمیتوان توصیف مشروح و مستند نزدیک به واقعی از آن به دست داد و برای بررسی و تحلیل آداب و شگردهای عیاری نیز، حماسههای منثور فارسی تنها منابع معتبری هستند که برخلاف گزارشهای جزئی و پراکندۀ متون تاریخی که عموماً بر کنار از خوشایند مراکز قدرت هم نیستند، محتوای غنی قابل ملاحظهتری ارائه کردهاند. پژوهش حاضر کوشیده تا در دو بخش، بر کنار از تحلیل تاریخی و اجتماعی، صرفاً با رویکرد داستانی متمرکز بر شواهد موجود در سمک عیار (به صورت ضمنی) و جمشیدنامه (به صورت قطعی) ، به روش استقرایی، مصادیقی از نسبت یا ارتباط سمک و کیمک عیار با جادوگری را ارائه کند که پیش از این، بررسی نشده است. فارغ از شمار بالای انواع آداب شناختهشدۀ عیاری، برآیندهای این پژوهش میتواند منجر به معرّفی شگرد ناآشنای دیگری شود که با وجود شواهد متعدّد آن در سمک عیار و جمشیدنامه، تا کنون از نظرها پنهان مانده است و میتواند از ابداعات تخیّل داستانپردازان ایرانی محسوب شود. | ||
| کلیدواژهها | ||
| حماسۀ منثور؛ سمک عیار؛ جمشیدنامه؛ عیاری؛ جادوگری سمک و کیمک | ||
| مراجع | ||
|
رّجانی، فرامرز بن خداداد. (1/1362؛ 2، 3، 4، 5/1363) سمک عیّار. تصحیح پرویز ناتل خانلری، جلد 1 / چاپ 5، جلد 2/، چاپ 3، جلدهای 3، 4، 5/ چاپ 2، تهران: آگاه.
افشاری، مهران. (1393) فتوّت، تاریخ جامع ایران. زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی و صادق سجّادی، جلد 19 (دنبالۀ تاریخ هنر و تاریخ اجتماعی)، چاپ 1، تهران: مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، 723-752.
باقری، فاطمه. (1399) سمک عیار، افسانههای پهلوانی ایران. زیر نظر حسن ذوالفقاری و بهادر باقری، جلد 2، چاپ 1، تهران: خاموش.
باقیمحمّد بن مولانایوسف. (1392) اسکندرنامه (روایت آسیای میانه). تصحیح حسین اسماعیلی، 2 جلد، چاپ 1، تهران: معین.
جعفری قنواتی، محمّد. (1394) «جمشید در روایتهای شفاهی»، دانشنامۀ فرهنگ مردم ایران. زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، جلد 3، چاپ 1، تهران: مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، 196-198.
جلالی پندری، یداللّه و رقیه رستمی. (1391) بررسی حیلهها و ترفندهای قدیمی در سمک عیار». جستارهای نوین ادبی دانشگاه فردوسی مشهد، دورۀ 45، شماره 2، 103-132. Doi: 10.22067/JLS.V45I2.18915
جوینی، علاءالدّین عطاملک. (1385) تاریخ جهانگشای جوینی. تصحیح محمّد قزوینی، جلد 1، چاپ 4، تهران: دنیای کتاب.
حمزهنامه. (1362) تصحیح جعفر شعار، چاپ 2، تهران: کتاب فرزان.
دستنویس «جنگنامۀ جمشید». کتابخانۀ ملّی تاجیکستان، به شمارۀ (3202). تاریخ تحریر: اوایل سدۀ چهاردهم ق؟، نشانۀ اختصاری: [ت 1].
دستنویس «داستان جمشید و بهرام ختایی». کتابخانۀ فرهنگستان علوم تاجیکستان، به شمارۀ (2951)، تاریخ تحریر: 1296ق، نشانۀ اختصاری: [ت 2].
رحیملو، یوسف. (1393) ایران در عصر صفویّه، تاریخ جامع ایران. زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی و صادق سجّادی، ج 11، چاپ 1، تهران: مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، 310-311.
زمجینامه. (1397) تصحیح حسین اسماعیلی، چاپ 1، تهران: معین.
سلطانیان، هیرود و سعید حسامپور و کاووس حسنلی. (1403) بررسی شیوۀ صحنهپردازی در ماجرای عاشقشدن خورشیدشاه در روایت سمک عیار، پژوهشنامۀ ادبیات داستانی دانشگاه رازی کرمانشاه، دورۀ 13، شمارۀ 49، 141-172. Doi: 10.22126/RP.2023.8418.1727
طرطوسی، ابوطاهر. (1380) ابومسلمنامه. تصحیح حسین اسماعیلی، 4 جلد، چاپ 1، تهران: معین، قطره و انجمن ایرانشناسی فرانسه.
فردوسی، ابوالقاسم. (1393) شاهنامه. تصحیح جلال خالقی مطلق، جلد 1، چاپ 5، تهران: مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی.
گازرانی، ساقی. (1393) عیاری، تاریخ جامع ایران. زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی و صادق سجّادی، جلد 19 (دنبالۀ تاریخ هنر و تاریخ اجتماعی)، چاپ 1، تهران: مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، 754-821.
گیّار، مارینا. (1389) سمک عیار (جامعۀ آرمانی مبتنی بر جوانمردی). ترجمۀ ع. روحبخشان، چاپ 1، تهران: کتاب روشن.
ناتل خانلری، پرویز. (1364) شهر سمک (تمدّن، فرهنگ، آیین عیاری، لغات، امثال و حکم). چاپ 1، تهران: آگاه. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 527 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 71 |
||