آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شمارهها | 413 |
| تعداد مقالات | 3,333 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,457,194 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,252,815 |
بررسی قصهپردازیِ تفسیر سورآبادی، از راه تطبیق آن با دیگر تفاسیر کهن و اندیشههای کرامی | ||
| پژوهش نامه ادبیات داستانی | ||
| مقاله 11، دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 52، تیر 1404، صفحه 249-273 اصل مقاله (572.45 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/rp.2023.8373.1681 | ||
| نویسندگان | ||
| محسن نصیری* 1؛ علی محمد محمودی2 | ||
| 1استادیار، گروه فرهنگ و معارف اسلامی، دانشکدۀ آموزشهای عمومی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران. | ||
| 2استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه سلمان فارسی کازرون، کازرون، ایران. | ||
| چکیده | ||
| جدا از آثار داستانپرداز متعارف و مشهورِ نظم و نثر همچون شاهنامه و مرزباننامه، «تفاسیر قرآنِ کهن فارسی» نیز وجه قصهپردازانۀ شایستۀ تحقیقی دارند؛ پژوهشِ حاضر گامی است در این مسیر. پرسش اصلی پژوهش این است که سورآبادی در تفسیر خویش به چه شیوهها و شگردهایی در روایت و نقل قصص انبیاء توجه داشتهاست و این شیوهها چه نسبتی با روش مفسّران شاخص کهن دارد. پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و با ابزار کتابخانه و سندکاوی انجام یافتهاست. نتایج مطالعه نشان میدهد که این تفسیر بازگویِ صِرف روایتهای دینی نیست، بلکه شیوۀ سورآبادی توجه به ادبیّت زبان و پرداخت هنری و ذوقی نقل قصص است؛ آنقدر که درخشانترین شیوۀ نگاه هنری و جمالشناسانه را به الاهیات اسلامی میتوان در لابهلای قصص این تفسیر به شکل مستمر و فراگیر مشاهده کرد. تفکر عرفانی در این تفسیر برجسته بوده و در شیوۀ قصهپردازیِ آن نیز مؤثر واقع شده است. از جملۀ مهمترین ویژگی قصهگویی او میتوان به «تجسّمبخشی» به حوادث و جزئیات روایات، «گفتگومحوری» در نقل قصه، «ذکر جزئیات» در توصیف، «پیرنگ شاعرانه»، «توجه به خاصیت رمزی اعداد» و... اشاره کرد. برای نشاندادن شیوه و شگرد موفق قصهپردازی، کاربستِ عناصر روایی و ذکر جزئیات در این تفسیر با متون تفسیری دیگر مقایسه و تحلیل شده است. | ||
| کلیدواژهها | ||
| تفسیر سورآبادی؛ ترجمۀ تفسیر طبری؛ قصههای پیامبران؛ فنّ قصهگویی؛ نقد متون نثر | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
ابوالفتوح رازی، حسین بن علی. (1389) روضالجنان و روحالجنان فی تفسیر القرآن. تصحیح محمدجعفر یاحقی. مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی، آستان قدس رضوی.
اسمعیلزاده فینی، حمید. (1388) بررسی جنبههای دراماتیک داستان حضرت یوسفع با نگاهی به تفسیر عتیق نیشابوری (سورآبادی). پایاننامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
بخاری، ابونصر احمد بن محمد. (1386) تاج القصص. مقدمه و تصحیح سیدعلی آلداود. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
ترجمۀ تفسیر طبری. (1339) (بی نام مؤلفان). تصحیح حبیب یغمایی. تهران: دانشگاه تهران.
تفسیر کمبریج. (1349) (بی نام مؤلف). تصحیح جلال متینی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
حسینی، سیدباقر؛ علمی، قربان. (1390) کرامیه و تصوف. ادیان و عرفان، سال44، شمارۀ1، 21 – 38.
حمدالله مستوفی. (1362) تاریخ گزیده. به کوشش عبدالحسین نوایی. تهران: امیرکبیر.
رحمتی، کاظم. (1392) ابوعبدالله کرام (مدخل). در دانشنامۀ جهان اسلام. lib.eshia.ir/23019/1/7250
رسالتپناهی، محمدمصطفی؛ متقی، حبیب؛ شجری، رضا. (1400) بررسی و تحلیل ویژگیهای خاص دستوری و نگارشی در تفسیر سورآبادی. پژوهشهای دستوری و بلاغی، 11(19)، 91-118.
زریاب خویی، عباس. (1339) نقد جلد اول ترجمۀ تفسیر طبری. سخن، س11، ش 10-11، 1208-1210.
سورآبادی، ابوبکر عتیق نیشابوری (1381) تفسیر سورآبادی (تفسیر التفاسیر). تصحیح علیاکبر سعیدی سیرجانی. تهران: فرهنگ نشر نو.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1376) نخستین تجربههای شعر عرفانی در زبان فارسی، نگاهی به اسناد نویافته دربارۀ ابوذر بوزجانی. درخت معرفت، جشننامۀ استاد عبدالحسین زرینکوب. به اهتمام علیاصغر محمدخانی؛ تهران: سخن، 431 – 462.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1377) چهرۀ دیگر محمد بن کرّام سجستانی در پرتو سخنان نویافته از او. در: ارجنامۀ ایرج افشار. به کوشش محسن باقرزاده. تهران: توس، 61 - 113.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1377) سفینهای از شعرهای عرفانی قرن چهارم و پنجم. در: جشننامۀ استاد ذبیحالله صفا. به کوشش سیدمحمد ترابی. تهران: شهاب ثاقب، 340 – 360.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1386) یک متن کرامی کمرنگشده. نامۀ بهارستان، 8و9(13-14)، 177 – 187.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1387) قلندریه در تاریخ. تهران: سخن.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1392) زبان شعر در نثر صوفیه. تهران؛ سخن.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1393) درویش ستیهنده، از میراث عرفانی شیخ جام. تهران: سخن.
صادقی، علیاشرف. (1392) پژوهشهای لغوی. فرهنگنویسی، ویژهنامۀ نامۀ فرهنگستان، شمارۀ7، 97-113.
عطار، فریدالدین محمد بن ابراهیم نیشابوری. (1384) منطقالطیر. تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی. تهران: سخن.
غلامرضایی، محمد؛ حاجیسیدآقایی اکرمالسادات. (1386) نثر شیوای فارسی در خدمت قرآن: نگاهی به شیوۀ تصحیحِ ترجمه و قصههای قرآن برگرفته از تفسیر سورآبادی. کتاب ماه ادبیات، 5، 74 – 100.
فان اس، یوسف. (1371) متونی دربارۀ کرّامیه. ترجمۀ احمد شفیعیها. معارف، 25، 34 – 118.
گاتشال، جاناتان. (1395) حیوان قصهگو. ترجمۀ عباس مخبر. تهران: مرکز.
گلپایگانی، فهیمه؛ نورایی، محسن؛ حسینی مریمالسادات. (1398) ثمرۀ هنری برهمکنش تفسیر و ادبیات پارسی در پردازشهای دوسویۀ تفسیر سورآبادی. الهیات و هنر، 13، 5-34.
معینی، محسن. (۱۳۹۳) تفسیر سورآبادی (مدخل). در دانشنامۀ جهان اسلام. B2n.ir/uu9521
میبدی، احمد بن محمد. (1371) کشفالاسرار و عدهالابرار. تصحیح علیاصغر حکمت. تهران: امیرکبیر.
میرصادقی، جمال. (1388) عناصر داستان. تهران: سخن.
نادریفر، عبدالرضا؛ محمدی، فاطمه. (1402) واکاوی داستان رستم و اسفندیار از منظر تکنیکهای داستاننویسی. پژوهشنامۀ ادبیات داستانی. دورۀ 12، شمارۀ 2، تابستان، 189-212. 10.22126/rp.2022.6995.1434
نجم رازی، عبدالله بن محمد. (1384) مرصاد العباد من المبدأ الی المعاد. به اهتمام محمدامین ریاحی. تهران: علمی و فرهنگی.
نصرتی، عاطفه. (1395) بررسی ساخت قصههای تمثیلی پیامبران در تفسیر سورآبادی. پایاننامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
نیشابوری، ابواسحاق ابراهیم بن منصور. (1384) قصص الانبیا. تصحیح حبیب یغمایی. تهران: علمی و فرهنگی.
الهامی، فاطمه (1399). بررسی داستان «افشین و بودلف» در تاریخ بیهقی بر مبنای ساختار نمایشنامه. پژوهشنامه ادبیات داستانی. دورۀ 9، زمستان، شمارۀ 4، 21-40. 10.22126/rp.2020.4490.1172. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 514 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 78 |
||