آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 383 |
| تعداد مقالات | 3,036 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,760,791 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,950,053 |
پایش وضعیت بالفعل بیابانزایی با استفاده از مدل‌های امتیازی وی پی ام و واسپاس | ||
| جغرافیا و پایداری محیط | ||
| دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 51، تیر 1403، صفحه 101-120 اصل مقاله (1.22 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ges.2024.10526.2748 | ||
| نویسنده | ||
| محمد حسن صادقی روش* | ||
| گروه محیط زیست، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان، تاکستان، ایران | ||
| چکیده | ||
| باتوجه‌به گسترش پدیده بیابانزایی و ظهور اثرات گسترده و بلندمدت آن بر محیطزیست و فعالیتهای انسانی، ارائه روشهای مدیریتی مناسب، قادر است شدت و گسترش این پدیده را کاهش دهد؛ لذا اقدامات اجرایی در این زمینه باید متکی به شناخت وضعیت فعلی بیابانی شدن اراضی و روند توسعه آتی آن باشد. ازاین‌رو، این پژوهش باهدف ارزیابی خطر بیابانزایی با استفاده از مدل‌های امتیازی وی پی ام و واسپاس و استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی به‌صورت موردی در دشت یزد - خضرآباد طی سالهای 1400 تا 1401 به انجام رسید. در چارچوب این مدلها در ابتدا بر مبنای مطالعات میدانی و کتابخانهای شاخصهای موثر شناسایی شد. سپس واحدهای کاری به روش ژئومورفولوژی تعیین و اهمیت شاخصها در هر واحد به‌صورت زوجی و بر مبنای روش دلفی به دست آمد. در ادامه اهمیت شاخصها نسبت به هم از روش آنتروپی شانون برآورد شد و ماتریس تصمیم شکل گرفت و بعد از موزونسازی، پهنه‌بندی پتانسیل شدت بیابانزایی با محاسبه ضریب مطلوبیت از روش امتیازی وی پی ام و واسپاس در محیط نرمافزار ArcGIS به انجام رسید. نتایج حاصله نشان داد که واحد اراضی کشاورزی کوهستانی (MAG) و کشاورزی دشتی (PAG)، واجد بیشترین پتانسیل بیابانزایی هستند که 86/7335 هکتار (35/9%) از کل منطقه مطالعاتی را دربرگرفته‌اند. بیشترین اراضی منطقه، تحت‌تأثیر بیابانزایی با شدت نسبتاً متوسط (III) قرار دارد. درعین‌حال، ارزش کمی پتانسیل بیابانزایی برای کل منطقه از مجموع شاخصها در کلاس متوسط (IV) به دست آمد. مطالعه صورت‌گرفته نشان از کارایی و سهولت کاربرد تکنیکهای دارای رویکرد امتیازی وی پی ام و واسپاس در ارزیابی شدت بیابانزایی دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بیابانزایی؛ ساختار سلسله‌مراتبی؛ مدل‌های تصمیمگیری؛ روش ضریب وزنی؛ ارزیابی ضریب مجموع مقادیر وزنی | ||
| مراجع | ||
|
آذر، عادل (1380). بسط و توسعه روش آنتروپیشانون برای پردازش دادهها در تحلیل محتوی. فصلنامه علوم انسانی دانشگاه الزهرا (س)، 37 و 38، 1- 18. https://ensani.ir/file/download/article/20120426185640-5200-168.pdf
آذر، عادل و فرجی، حجت (1395). علم مدیریت فازی. تهران: انتشارات مهربان.
آذر، عادل و رجبزاده، علی (1396). تصمیمگیری کاربردی رویکرد (MADM)، تهران: نشرنگاه دانش.
ابریشم، الهام السادات (1382). ارزیابی و نقشهسازی شرایط بیابانزایی در فخرآباد مهریز با استفاده از مدل‌های FAO-UNEP و MICD. پایاننامه کارشناسی ارشد بیابانزدایی، دانشگاه تهران.
احمدی، حسن (1390). ژنومرفولوژی کاربردی، فرسایش آبی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
احمدی، حسن (1391). ژنومرفولوژی کاربردی، بیابان- فرسایش بادی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
احمدی، حسن؛ زهتابیان، غلامرضا؛ جعفری، محمد؛ آذرنیوند، حسین؛ فیض نیا، سادات (1385). مدل ایرانی ارزیابی پتانسیل بیابانزائی، گروه احیاء مناطق خشک، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران.
اختصاصی، محمدرضا ؛ احمدی، حسن (1376). روش تجربی برآورد رسوب فرسایش بادی. مجله منابع طبیعی ایران. 51، 13-25. https://sid.ir/paper/425077/fa
اختصاصی، محمدرضا؛ مهاجری، سعید (1374). طبقهبندی نوع و شدت بیابانزایی در ایران (ICD). در مجموعه مقالات دومین همایش بررسی مسائل مناطق بیابانی، کرمان ، 35-52.
اصغرپور، محمدجواد (1396). تصمیمگیری چند معیاره. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
اصغریزاده، عزتالله و محمدی بالانی، عبدالکریم (1400). تکنیکهای تصمیمگیری چند شاخصه. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
بخشنده مهر، لیلا (۱۳۸۷). ارزیابی کمی وضعیت فعلی بیابان زایی در شرق اصفهان و ارائه یک مدل منطقه ای با تکیه بر روش مدالوس. پایان نامه کارشناسی ارشد بیابانزدایی، دانشگاه صنعتی اصفهان.پهلوانروی، احمد؛ مقدم نیا، علیرضا؛ هاشمی، زهره؛ جوادی، محمدرضا؛ میری، عباس (1391). ارزیابی شدت بیابان زایی با معیار فرسایش بادی با استفاده از مدل‌های FAO-UNEP و MICD در منطقه زهک سیستان، تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 19 (4)، 624-639. doi: http://dx.doi.org/10.22092/ijrdr.2013.3040
دهقانی بیدگلی، رضا؛ کوهبنانی، حمیدرضا؛ یزدانی، محمدرضا؛ دشتی امیرآباد، جمال (1397). ارزیابی خطر تخریب سرزمین و شدت بیابانزایی با استفاده از روش فازی (مطالعه موردی: منطقه میاندهی استان خراسان رضوی). تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 25(4)، 877-887.. doi: 10.22092/ijrdr.2019.118620زهتابیان، غلامرضا؛ احمدی، حسن؛ اختصاصی، محمدرضا؛ جعفری، رضا (1381). تعیین شدت فرسایش بادی در منطقه کاشان با استفاده از مدل بیابانزایی. مجله منابع طبیعی ایران، 55 (2)، 145-157. https://ijnr.ut.ac.ir/article_17300.html
زهتاییان، غلامرضا، خسروی، حسن و مسعودی، ریحانه (1393). مدل‌های ارزیابی بیابانزایی (معیارها و شاخصها). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
سیلاخوری، اسماعیل؛ اونق، مجید؛ سلیمانی ساردو، مجتبی (1398). ارزیابی خطر و ریسک بیابانزایی با استفاده از روش TOPSIS-GIS (مطالعۀ موردی: منطقۀ باشتین سبزوار-خراسان رضوی). مطالعات جغرافیایی مناطق خشک،10(35)، 44-59. https://jargs.hsu.ac.ir/article_161488.html
صادقیروش، محمدحسن (1393). پهنه‌بندی پتانسیل خطر بیابانزایی با استفاده از رویکرد MADM و مدل آنتروپی شانون، مطالعه موردی: منطقه خضرآباد یزد. پژوهشهای خاک، 28(3)، 557-572. doi: 10.22092/IJSR.2014.100024
صادقیروش، محمدحسن (1395). پهنه‌بندی پتانسیل خطر بیابانزایی با کاربرد مدل تحلیل مولفههای اصلی، در منطقه خضرآباد یزد. فضای جغرافیایی، 16 (56)، 241-261. http://geographical-space.iau-ahar.ac.ir/article-1-729-fa.pdf
صادقیروش، محمدحسن (1398). پهنه‌بندی پتانسیل خطر بیابانزایی با استفاده از مدل مطلوبیت چند شاخصه. پژوهشهای محیط زیست، 10 (20)، 177-194. https://www.iraneiap.ir/article_108559.html
صادقیروش، محمدحسن (الف-1401). کاربرد تکنیک مدلسازی ساختاری تفسیری (ISM) در تحلیل موانع مقابله با بیابانزایی (با رویکرد آسیب شناسی در استان یزد). پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز، 13 (25)، 119-132. doi: 10.52547/jwmr.13.25.119
صادقیروش، محمدحسن (ب-1401). تحلیل حساسیت راهبردهای مقابله با بیابانزایی در محیط فازی در زیر حوضه آبخیز یزد- خضرآباد (شهرستان صدوق). پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز. 13 (26). 203-214. doi: http://dx.doi.org/10. 52547/jwmr.13.26.203
صادقیروش، محمدحسن؛ احمدی، حسن (1393). پهنه‌بندی شدت بیابانزایی با استفاده از مدل تاکسنومی توسعه یافته، مطالعه موردی منطقه ابوزید آباد کاشان. فضای جغرافیایی، 14 (47)، 83-99. http://geographical-space.iau-ahar.ac.ir /article-1-1274-fa.html
صادقیروش، محمدحسن؛ خسروی، حسن (1401). ارزیابی خطر بیابانزایی با استفاده از منطق تاپسیس فازی در محیط GIS. علوم و تکنولوژی محیط زیست، 24 (3)، 221-229. 10.30495/jest.2022.64138.5554 : doi
صادقیروش، محمدحسن؛ زهتابیان، غلامرضا؛ طهمورث، محمد (1391). ارزیابی آسیبپذیری زیست محیطی نسبت به خطر بیابانزایی مطالعه موردی منطقه خضرآباد یزد. پژوهشهای آبخیزداری (پژوهش و سازندگی)، 96 (1)، 75 -87. magiran.com/p1075685
قرهچلو، سعید؛ اختصاصی، محمدرضا؛ زارعیان جهرمی، مجتبی؛ صمدی، محمد باقر (1389). ارزیابی وضعیت فعلی بیابانزایی با استفاده از مدلI. C. D (مطالعه موردی: منطقه خضرآباد- همت‌آباد یزد). تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 17(3)، 402-420. https://ijrdr.areeo.ac.ir/article_102934_6cfa67e0e102171340470f1e0beff691.pdf
کوهبنانی، حمیدرضا؛ دشتی امیرآباد، جمال؛ نیکو، شیما؛ علی، تایا (1396). پهنه‌بندی شدت بیابانزایی با استفاده از رویکرد منطق فازی (مطالعه موردی: دیهوک طبس). پژوهشهای فرسایش محیطی، 7 (1)، 49-35. https://magazine. hormozgan.ac.ir/article-1-322-fa.pdf
مقدم، محمدرضا (1391). مرتع و مرتعداری، تهران: دانشگاه تهران. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 158 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 199 |
||