آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,203 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,857 |
تأملی در ضبط و گزارش سه بیت از شرفنامۀ نظامی | ||
| پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
| مقاله 1، دوره 5، شماره 2، تیر 1403، صفحه 1-12 اصل مقاله (1.07 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ltip.2024.10479.1249 | ||
| نویسندگان | ||
| حمید آقاجانی* 1؛ مجید منصوری2 | ||
| 1عضو هیأت علمی وزارت علوم تحقیقات و فناوری، تهران، ایران | ||
| 2دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و زبان‌های خارجی، دانشگاه اراک، اراک، ایران | ||
| چکیده | ||
| تاریخ تحریر کهن‌ترین دستنویس‌های موجود از خمسۀ نظامی با سال وفات وی حدود یک قرن و نیم، فاصله دارد. به همین سبب است که با وجود تصحیح‌های مختلفی که از خمسه انجام گرفته است، به‌علت فقدان دستنویس‌های کهن و قابل اعتماد، همچنان اشکالات متعدد و گشتگی‌ها و تصحیف‌هایی در متن این مثنوی گرانمایه وجود دارد. از همین دست است ترکیب «سبزآخور» در دو بیت از شرفنامه که همۀ مصححان و شارحان این کتاب بر اساس ضبط نادرست دستنویس‌ها و نیز وجود مدخل «سبزآخور» و معنی آن در فرهنگ‌ها -که البته بر اساس خوانش نادرست همین بیت‌های نظامی پدید آمده است- ضبط این واژه‌ها را در آن دو بیت به همین صورت پذیرفته‌اند و در صدد توجیه معنی برای آن برآمده‌اند. در این تحقیق ضمن بررسی مواردی که شارحان شرفنامه در باب معنی این ترکیب مطرح کرده‌اند، نشان داده شده است که «سبزآخور» در دو بیت از این مثنوی، گشتگی «سرآخور» است به معنی بهترین اسب و بارگی خاص پادشاهان و صاحب‌منصبان که مقدّم بر همۀ اسبان در اصطبل بسته می‌شده است و از آن برای بارورکردن مادیان‌ها نیز استفاده می‌شده است. در قسمت دیگری از مقاله بر اساس قرائن درون‌متنی خمسۀ نظامی و نیز استفاد از شواهد سایر متون ادب فارسی، پیشنهاد تصحیح «جرس در کمر بستن» به جای «جرس در گلو بستن» در بیتی از شرفنامه مطرح شده و نشان داده شده است که «هارونان پادشاه»، جرس‌ها را بر «کمر» می‌بسته‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نظامی؛ شرفنامه؛ تصحیح؛ سبزآخور؛ سرآخور؛ جرس در گلو بستن | ||
| مراجع | ||
|
ادیب طوسی، محمدامین (1389). فرهنگ لغات ادبی، زیر نظر مهدی محقق. تهران: موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران- دانشگاه مک گیل.
انجو شیرازی، میرجمال‌الدین حسین (1359). فرهنگ جهانگیری. به اهتمام رحیم عفیفی، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
انوری، حسن (1390). فرهنگ کنایان سخن. تهران: سخن.
برهان تبریزی، محمدحسین بن خلف (1376). برهان قاطع. تصحیح محمد معین، تهران: امیرکبیر.
بهار، لاله تیک چند (1380). بهار عجم. به تصحیح کاظم دزفولیان، تهران: طلایه.
جمال‌الدین اصفهانی، محمدبن عبدالرزاق (1362). دیوان. تصحیح حسن وحید دستگردی، تهران: کتابخانۀ سنایی.
جهانبخش، جویا (1384). راهنمای تصحیح متون. تهران: میراث مکتوب.
دهخدا و همکاران (1377). لغتنامه. تهران: دانشگاه تهران.
زنجانی، برات (1384). احوال و آثار و شرح مخزن‌الأسرار نظامی گنجوی. تهران: دانشگاه تهران.
عفیفی، رحیم (1391). فرهنگنامۀ شعری: بر اساس شاعران قرن سوم تا یازدهم شامل ترکیبات. کنایات و اصطلاحات، تهران: سروش.
سنایی غزنوی، ابوالمجد مجدودبن آدم (1385). دیوان. تصحیح مدرس رضوی، تهران: سنایی.
مولوی، جلال‌الدین محمد (1371). مکتوبات. تصحیح توفیق هـ. سبحانی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
مولوی، جلال‌الدین محمد بلخی (1378). کلیات شمس. تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر، تهران: امیرکبیر.
نظامی، الیاس بن یوسف (1380). شرفنامه. تصحیح برات زنجانی، تهران: دانشگاه تهران.
نظامی، الیاس بن یوسف (1388). شرفنامه. با حواشی و تصحیح حسن وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره.
نظامی، الیاس بن یوسف (1393). شرفنامه. تصحیح بهروز ثروتیان، تهران: امیرکبیر.
نفیسی، علی‌اکبر ناظم الأطبا (1343). فرهنگ نفیسی. تهران: کتاب‌فروشی خیّام.
وحید دستگردی، حسن (1318). «حکیم نظامی گنجوی». ارمغان، سال بیستم، شماره 7-8، 400-385. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 95 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 83 |
||