آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,186 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,850 |
بازتاب اسطوره های ایرانی در فرش عصر مملوکی | ||
| کرسی های نظریه پردازی و نوآوری در علوم انسانی | ||
| دوره 1، شماره 1، شهریور 1403، صفحه 53-83 اصل مقاله (2.81 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/tbih.2024.10773.1013 | ||
| نویسندگان | ||
| طیبه امیریان* 1؛ علی سلیمی2 | ||
| 1دکتری زبان و ادبیات عربی، کرمانشاه، ایران | ||
| 2استاد زبان و ادبیات عربی، گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران. | ||
| چکیده | ||
| اسطورههای هر ملّتی روایتگر زیر ساختهای منحصربفرد اندیشگانی، تحوّلات فرهنگی و ارزشهای اعتقادی آن ملت از زمان آغازین میباشد، که در سطوح گوناگون زندگی فردی، اجتماعی ومعرفتی قابل جستجو است. از همین رو، خطوط پیدا و پنهان اسطورهانگاری ایرانیان در عرصههای گوناگون ساختاری، معنایی، زیباییشناسی، ادبیات، معماری و انواع هنرها از جمله هنر فرشبافی هویداست. در همین راستا، در داد و ستدهای متقابل میان تمدّنهای بشری، تأثیر انگارهها و نقشمایههای اسطورههای ایرانی در آفرینشهای تمدّنی ملّتهای دیگر از جمله تمدّن سرزمینهای عربی- اسلامی در دوره های مشخصی نمایان است. در این میان، محققان براین باورند که در طراحی گروهی از فرشهای بافتهشده دورة ممالیک، عناصری وجود دارد که هیچ شباهتی با سنّتهای مشهود در هنرهای دیگر یا تزئینات معماری مصر ندارد. به نظر میرسد خاستگاه این شمایل، که شامل بازی پیچیدهای از اشکال هندسی در مقیاسهای متقارن در طرح درختان نخل و سرو، انواع گلها، شکوفهها، حوض و یک پالت رنگی متشکل از رنگهای قرمز، آبی و سفید است، از اسطوره های ایرانی باشد. در این پژوهشِ کیفی با بررسی تطبیقی نقوش نمادین موجود در فرشهای دورة مملوکی با طرحوارههای اساطیری موجود در ادب و فرهنگ ایرانی، چنین مینماید که تأثیرپذیری از اندیشههای اسطورهای ایرانی وجه متمایزی به فرش عصر مملوکیان داده است و مسیر نوینی در صنعت فرشبافی و افزایش اعتبار وجایگاه آن به وجود آمد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فرش؛ اسطوره؛ ایرانی؛ عصر مملوکی؛ تطبیقی | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
ابراهیم نافع، لیلی (2013). الحیاة الثقافیة فی مصر فی العصر المملوکی. رسالة الماجستیر فی التاریخ الإسلامی. جامعة مصراته، کلّیة الآداب.
ادواردز، آرتور سیسیل (بیتا). قالی ایران. ترجمه: مهین دخت صبا، تهران، انجمن دوستداران کتاب.
اسعدی، زهره، و معماری، ناصر (1389). وضعیت فرش ایران در عصر ایلخانان مغول. مجله مسکویه، سال چهارم، شماره 12. 8-20.
بهنسی، عفیف (1978). جمالیّة الفن العربی. بإشراف أحمد مشاری العدوانی، عالم المعرفة.
پرهام، سیروس (1371 ). دستبافتهای عشایری و روستایی فارس. ج 1و2. تهران، انتشارات امیرکبیر.
تاجبخش، احمد (1381). تاریخ تمدن و فرهنگ ایران از اسلام تا صفویه. شیراز، نشر نوید.
تالبوت رایس، دیفید (2013). الفنون الإسلامیة عبر العصور. ترجمة: فخری خلیل. عمان، الأهلیّة للنشر والتوزیع.
حشمتیرضوی، فضل الله (1387). تاریخ فرش ایران. تهران، انتشارات سمت.
حماده، محمد ماهر (1980). الوثائق السیاسیّة و الإداریة للعصر المملوکی «دراسة و نصوص». الطبعة الثالثة، بیروت، مؤسسة الرسالة.
رضوی، سید ابوالفضل (1394). تأملی بر مناسبات ایلخانان و ممالیک در قرن هشتم هجری. مطالعات تاریخی جهان اسلام، سال سوم، شماره 6، 57- 86.
سرافراز، فرشید (1381). مفهوم مشروعیت و رهیافتهایی نسبت به آن. ماهنامه اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره177و 178، 46-61.
سلیم، محمود رزق (1957). الأدب العربی و تاریخه فی عصر الممالیک والعثمانیین والعصرالحدیث. القاهرة، مطابع دار للکتاب العربی.
السیوطی، جلال الدین عبدالرحمن (1968). حسن المحاضرة فی تاریخ مصر و القاهرة. تحقیق، محمد أبوالفضل إبراهیم. القاهرة، دار إحیاء الکتب العربیة.
شیخ أمین، بکری (1383). پژوهشی در شعر مملوکیان و عثمانیان. ترجمه: عباس طالب زاده شوشتری، مشهد، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، چاپ اول.
عبد الحکیم، شوقی(لاتا). موسوعة الفولکلور و الأساطیر العربیة. القاهرة، مکتبة مدبولی.
القاشانی، محمد ابوالقاسم عبدالله بن علی (1348). تاریخ اولجایو. به اهتمام، مهین همبلی، تهران، بنگاه ترجمه و نشرکتاب.
کاسیرر، ارنست (1387). زبان و اسطوره. ترجمه: محسن ثلاثی، چاپ دوم، تهران، نشر مروارید.
کوهزاد، نازنین (1389). تقدس نقش سرو در هنر ایران، دوفصلنامة علمی- پژوهشی هنرهای تجسمی نقش مایه، سال سوم، شماره 5 ، بهار و تابستان، 7-16.
مجمع الکتّاب (2007). الفن المملوکی: عظمة وسحر السلاطین. متحف بلا حدود. مصر، الدار المصریة اللبنانیة.
محمدحسن، زکی (2018). الفنون الإیرانیة فی العصر الإسلامی. القاهرة، مطبعة دارالکتب المصریة.
المقریزی، تقی الدین أبو العباس أحمد بن عبدالقادر العبیدی (1418). السلوک لمعرفة دول الملوک. تحقیق، محمد عبدالقادر عطا. بیروت، دارالکتب العلمیة.
موسوی لر، اشرف السادات، و رسولی، اعظم (1389). «بررسی نمودهای اساطیری خورشید و مهر در فرش دستبافت ایران». فصلنامه انجمن علمی فرش ایران. شماره 16. 111-132.
نامورمطلق، بهمن (1394). فرهنگ مصور نمادهای ایرانی. تهران، نشر شهر.
النویری، شهاب الدین احمدبن عبد الوهاب ( لاتا). نهایة الأرب فی فنون العرب. تحقیق، ابراهیم شمس الدین. بیروت، دار الکتب العلمیة.
نیرنوری، حمید (1344). تاریخچه بیرق ایران و شیر و خورشید. تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقاتی اجتماعی ایران.
هال، جیمز (1380). فرهنگ نگاره ای نمادها در فرهنگ شرق و غرب. ترجمه، رقیه بهزادی. چاپ اول. تهران، موسسه فرهنگ معاصر.
هینلز، جان راسل (1385). شناخت اساطیر ایران. ترجمه، محمد حسین باجلان فرّخی، چاپ دوم، تهران، انتشارات اساطیر. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 74 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 136 |
||