آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,232 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,892 |
ارزیابی راهبرد خودکفایی و تأثیر آن بر حکمرانی سرزمینی و پایداری محیطی در ایران | ||
| جغرافیا و پایداری محیط | ||
| دوره 14، شماره 3 - شماره پیاپی 52، مهر 1403، صفحه 53-67 اصل مقاله (885.55 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ges.2024.10844.2770 | ||
| نویسنده | ||
| هادی ویسی* | ||
| گروه جغرافیا، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| سرزمین مهمترین رکن ساختاری حکومت و کشور است و پایداری و صیانت از آن مهمترین شرط لازم برای توسعه و بقا است. کشور ایران در دهههای اخیر از نظر منابع زیستی و محیطی دچار آسیب و خطرات جدی شده است که ریشههای آن را باید در راهبردهای کلان و رویکرد حکمرانی سرزمینی جمهوری اسلامی جستجو کرد. پیروزی انقلاب اسلامی موجب دگرگونی عمیق در اندیشه سیاسی و نظام حکمرانی سرزمینی در ایران شد. در این میان، گفتمان و سیاست خودکفایی به بخشی از اصول نظام حکمرانی ایران تبدیل شد. هدف این پژوهش، بررسی و ارزیابی سیاست و راهبرد خودکفایی و تأثیرگذاری آن بر کیفیت حکمرانی سرزمینی و وضعیت پایداری محیطی در ایران است. در دوره انقلاب اسلامی، حکمرانی سرزمینی بر اساس راهبرد خودکفایی و باهدف مقاوم‌سازی اقتصادی، کاهش آسیب‌پذیری و تأمین امنیت غذایی ایران سیاستگذاری و اجرا شده است. سؤال اصلی پژوهش این است که راهبرد خودکفایی چه تأثیری بر حکمرانی سرزمینی در ایران داشته است و پیامدهای محیطزیستی و سرزمینی آن چیست. این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی و بررسی اسنادی انجام شده و دادههای موردنیاز تحقیق از اسناد و قوانین بالادستی ایران و به‌ویژه برنامههای پنج سال توسعه جمهوری اسلامی ایران اخذ شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که حکمرانی سرزمینی ایران متأثر از سیاست خودکفایی به‌عنوان راهبرد پایدار جمهوری اسلامی ایران بوده است. به‌گونه‌ای که سیاست خودکفایی، زمینهساز فشار و تهدید مضاعف منابع زیستی و آبی ایران شده است و در صورت تداوم میتواند حیات اجتماعی و اقتصادی بسیاری از شهرها و روستاهای ایران را تهدید کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حکمرانی سرزمینی؛ خودکفایی؛ امنیت غذایی؛ امنیت محیطزیستی؛ اسناد و قوانین بالادستی ایران | ||
| مراجع | ||
|
آلمحمد، سیده؛ ملک‌محمدی، بهرام؛ یاوری، احمدرضا؛ یزدان‌پناه، مهسا (1395). تحلیلی بر تآب آوری منابع آب در فرایند حکمرانی سرزمینی فلات ایران، فصلنامه راهبرد، 25(4)، 145-176. .https://rahbord.csr.ir/article_124611_9bc0a4805b2ec 6f7e9369e691c041ab1.pdf
ابلاغ سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی (1392). برگرفته از: https://farsi.khamenei.ir/news-content?id=25370
احمدیپور، زهرا؛ احمدی، ابراهیم (1399). تحلیل عوامل موثر ناکامی حکمرانی آب در ایران. سیاستهای راهبردی و کلان، 8(شماره ویژه)، 111-140. doi: 10. 0507/jmsp.2020.102558
اسلامی، روح‌الله؛ رحیمی، احمد (1398). سیاستگذاری و بحران آب در ایران. سیاستهای راهبردی و کلان، 7(3)، 410-434. doi: 10.32598/JMSP.7.3.5
امیری، آرش؛ مدیر شانه چی، محسن؛ گلشنی، علیرضا (1399). تأثیر فرایند سیاستگذاری عمومی بر بحران آب در جمهوری اسلامی ایران. پژوهشنامه علوم سیاسی، 15(4)، 45-72. doi: 10.22034/IPSA.2020.417
باقری، رضا؛ شیاری، علی؛ احدی، پرویز؛ اسمعیل زاده، علیرضا (1400). حکمرانی و سیاستگذاری در قبال بحران منابع آب در جمهوری اسلامی ایران. پژوهشهای روابط بینالملل، 11(1)، 249-270. doi: 10.22034/IRR.2021.134322
پیوسته، صادق؛ سرایی، حسن (1396). دولت خودکفایی، دولت رابطه. مطالعات جامعهشناختی، 24(2)، 347-376. doi: 10.22059/JSR.2018.65469
تفرشی، امیرعلی؛ شفقت، ابوطالب (1396). تحلیل گفتمان خودکفایی در بیانات امام خمینی (ره) با تأکید بر بعد نظامی و دفاعی خودکفایی. بهبود مدیریت، 11(2)، 51-83. https://www.behboodmodiriat.ir/article_54528_3047e79dec99f17 acff652140ced6da6.pdf.
خمینی، روح‌الله (1378). صحیفه امام: مجموعه آثار امام خمینی (بیانات، پیامها، مصاحبه ها، احکام، اجازات شرعی و نامه ها)، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
درایسدل، آلاسدیر؛ بلیک، جرالد (1374). جغرافیای سیاسی خاورمیانه و شمال آفریقا. ترجمه دره میرحیدر، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه.
سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 (1382). برگرفته از: https://rc.majlis.ir/fa/law/show/132295
سیاستهای کلی نظام در دوره سند چشم‌انداز (1382). برگرفته از: https://rc.majlis.ir/fa/law/show/132299
طالبی صومعهسرایی، مهشید؛ زارعیان، محمدجواد؛ فرخ نیا، اشکان؛ روزبهانی، رضا (1400). سیر تحولات برنامه ریز و سیاستگذاری آب در دوران قبل و بعد از انقلاب اسلامی ایران. مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی، 14(1)، 178-151. doi:10.22035/isih.2022.4556.4516
قالیباف، محمدباقر؛ حسینی، سید محمد (1393). تبیین مخاطرات ناشی از سیاستهای ناکارآمد خودکفایی بر منابع آبی در ایران. دانش مخاطرات، 1(2)، 149-167. doi: 10.22059/JHSCI.2014.53114
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (1358). مصوب 1358.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (1368). اصلاحات و تغییرات قانون اساسی مصوب 1368.
قانون برنامه پنج ساله اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (1368). مجلس شورای اسلامی، برگرفته از: https://rc.majlis.ir/fa/law/show/91755
قانون برنامه پنج‌ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران (1389). برگرفته از: https://rc.majlis.ir/fa/law/show/790196
قانون برنامه پنج‌ساله چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (1383). مجلس شورای اسلامی، برگرفته از: https://rc.majlis.ir/fa/law/show/94202
قانون برنامه پنج‌ساله دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (1373). مجلس شورای اسلامی، برگرفته از: https://rc.majlis.ir/fa/law/show/92488
قانون برنامه پنج‌ساله سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (1379). برگرفته از: https://rc.majlis.ir/fa/law/show/93301
قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (1396)، برگرفته از: https://rc.majlis.ir/fa/law/show/1014547
قانون برنامه عمرانی اول کشور (1327). برگرفته از: https://olgou.ir/downloads/asnad/ghableenghelab/ghanoonOmrani1. pdf.
قانون برنامه عمرانی پنجم کشور (1351). برگرفته از: https://rc.majlis.ir/fa/law/show/96899
قانون برنامه عمرانی چهارم کشور (1346). برگرفته از: https://rc.majlis.ir/fa/law/show/96182
قانون تعیین تکلیف چاههای آب فاقد پروانه بهره‌برداری (1389). برگرفته از: https://rc.majlis.ir/fa/law/show/782294
مرادحاصل، نیلوفر؛ مزینی، امیرحسین (1387). ارزیابی نقش دولت در چالشهای زیست‌محیطی ایران (رویکرد اقتصاد محیط‌زیست)، علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، 10(4)، 23-11. https://www.sid.ir/paper/447553/fa
وزارت نیرو (1398). گزارش عملکرد 25 ساله آب: سیمای امور آب.
وزارت نیرو، (1397). سالنامه آماری آب کشور. معاونت آب و آبفا.
ویسی، هادی (1399). بحران آب در فلات مرکزی و ضرورت های توجه به سرمایه دانش بومی قنات در ایران. جغرافیا ( فصلنامه علمی انجمن جغرافیایی ایران)، 18(67)، 104-116. https://mag.iga.ir/article_245474.html
ویسی، هادی (1396)، درآمدی بر دولت محلی، چاپ دوم، تهران: سمت. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 207 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 147 |
||