آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,188 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,852 |
مقایسه ساختاری– محتوایی مثنویهای داستانی بهرام و بهروز بنایی هروی و وقار شیرازی | ||
| پژوهش نامه ادبیات داستانی | ||
| مقاله 5، دوره 13، ویژه نامه پاییز - شماره پیاپی 49، مهر 1403، صفحه 119-140 اصل مقاله (439.4 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/rp.2022.7585.1542 | ||
| نویسنده | ||
| زهرا درّی* | ||
| دانشیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کرج، دانشگاه آزاداسلامی، البرز، ایران | ||
| چکیده | ||
| یکی از سنتهای ادبی- فرهنگی شاعران فارسی زبان در قرون مختلف به‌ویژه از قرن هفتم به بعد نظیره‌گویی بوده است، شیوهای که شاعران در خلق اثر هنری خویش به منظومه های پیش از خودشان نظر داشتهاند. ازجملة این آثار مثنویهای بهرام و بهروز است که یکی از آن دو در قرن نهم به وسیله بنایی هروی سروده شده است و دیگری سرودة وقار شیرازی است. در این پژوهش ضمن ردّ انتساب چنین اثری به نام سنایی، آثار مذکور از حیث ساختار و محتوا مورد تحلیل و مقایسه قرار گرفته‌اند. این آثار برخلاف قول مشهورتر، هر دو در زمرة ادبیات تعلیمی جای می‌گیرند. قرائن متنی گویای آن است که وقار شیرازی، مثنوی بنایی هروی را از پیش دیده است و وقار با خلق حوادث بیشتر و پیرنگ پیچیده‌تر بر جذابیت قصّه افزوده است به‌گونهای که در تبیین تغییر و تحوّل قهرمان اصلی، میتوان آن را با ویژگی‌های سفر قهرمان جوزف کمپبل تطبیق داد در حالی که در منظومة بنایی در نهایت، قهرمان قصه در مباحث تعلیمی گم میشود. مباحث تعلیمی در اثر بنایی نمود بیشتری دارد و در منظومة وقار تنوع بیشتری دارد و در عین حال محوریت اصلی هر دو منظومه، تعلیم «عاشقی»کردن است | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بنایی؛ وقار شیرازی؛ نظیره؛ پیرنگ؛ تعلیمی؛ قهرمان | ||
| مراجع | ||
|
اخوت، احمد. (1371) دستور زبان داستان. اصفهان: فردا.
اسکولز، رابرت. (1377) عناصر داستان، چاپ سوم. ترجمة فرزانه طاهری. تهران: نشر مرکز.
امینی، مسعود. (1399) «مولانا بنایی شخصیتی چند بُعدی؛ اما فراموش‌شده در هرات». هرات: مؤسسه پژوهشی بایسنقر. https://baysunghur.org/?p=1547
ایرانی، ناصر. (1380) هنر رمان، چاپ اول. تهران: انتشارات آبانگاه..
بنایی هروی، کمال الدّین. (1351) گزیده باغ ارم یا بهرام و بهروز. به اهتمام سید اسدالله مصطفوی.تهران: بیجا.
بنایی هروی، کمال‌الدّین. (1336) باغ ارم و افضل التذکار ذکر الشعرا و الاشعار و تذکرة نوایی. تاشکند: بیجا.
درّی، زهرا. (1400) مثنویهای بهرام و بهروز بنایی هروی و وقار شیرازی. تهران: زوار.
ذوالفقاری، حسن. (1394) یکصد منظومه عاشقانة فارسی، چاپ دوم. تهران: نشر چرخ.
ریپکا، یان. (1383) تاریخ ادبیات ایران، ج 2، چاپ اول. ترجمة ابوالقاسم سری. تهران: سخن.
زرینکوب، عبدالحسین. (1354) نقد ادبی، جلد اوّل.تهران: امیرکبیر.
سنایی، ابوالمجد مجدود بن آدم. (1332) مجموعة چهار کتاب نایاب، عقل‌نامه، عشق‌نامه، بهرام و بهروز و کارنامة بلخ». مقدمه و تصحیح غلام جیلالی(جلالی). غزنین: مطبع سنایی.
سنایی، ابوالمجد مجدود بن آدم. (1385) دیوان سنایی. تصحیح مدرس رضوی.تهران: انتشارات سنایی.
شفق، اسماعیل؛ جهان رمضان، سمیرا. (1392) «مضامین حرکت در شاهنامه». پژوهشنامه زبان و ادب فارسی گوهر گویا، سال پنجم، شماره چهارم پیاپی، شماره20، 65-92.
شفیعی‌کدکنی، محمّدرضا. (1385) تازیانههای سلوک. تهران: آگاه.
شیرازی، وقار. (1395) مثنوی بهرام و بهروز. به کوشش مهدی نوروز، رضا جلیلی. نیشابور: دانشگاه آزاد نیشابور.
شیرازی، وقار. (1395) مثنوی بهروز و بهرام. با مقدمه و کوشش عبدالحسین جلالیان. تهران: انتشارات یزدان.
صفوی، ساممیرزا. (1314) تحفة سامی. تصحیح و مقابلة وحید دستگردی. ضمیمة نشریه ارمغان. تهران: امیر. کبیر.
عبداللهیان، حمید. (1380) «شیوههای شخصیت‌پردازی». نشریة ادبیات داستانی، شماره54، 62-70.
علیزاده، احمد؛ مهرنیا، میثم. (1392) «معرفی دیوان بنایی هروی و نگاهی به سبک شعر او». فصلنامه سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، تابستان، دوره6، شماره 2، پی‌درپی 20، 303-313.
کاظمی، داریوش؛ پورنجمه، اعظم. (1390) «شکوائیهها در دیوان وقار شیرازی». فصلنامه تحقیقات تعلیمی و غنایی زبان و ادب فارسی، دانشگاه بوشهر، شماره 10، 39- 64.
مصفّا، مظاهر. (1389) دیوان حکیم سنایی. تهران: زوّار.
مک‌کی، رابرت. (1382) داستان: ساختار، سبک و اصول فیلم‌نامه‌نویسی. ترجمۀ محمد گذرآبادی. چاپ اول. تهران: هرمس.
میرصادقی، جمال. (1385) عناصر داستان، چاپ پنجم. تهران: سخن.
میرصادقی، جمال. (1390) ادبیات داستانی، چاپ ششم. تهران: سخن.
نوّابی، ماهیار. (1334) «شرح احوال خاندان وصال». نشریه زبان و ادب فارسی دانشگاه تبریز، سال هفتم، شماره 34.
نوروز، مهدی؛ جلیلی، رضا. (1396) «معرفی و بازشناسی نسخة خطی بهرام و بهروز وقار شیرازی». پژوهشنامه نسخه‌شناسی متون نظم و نثر فارسی، دوره دوم، پاییز، شماره 5،150-178.
نوروز، مهدی؛ جلیلی، رضا. (1397) «تأثیرپذیری تمثیلی وقار شیرازی در منظومة بهرام و بهروز از مثنوی مولانا». نشریه تحقیقات تعلیمی و غنایی زبان و ادب فارسی، شماره 35، 73-89.
یونسی، ابراهیم. (1379) هنر داستان‌نویسی. تهران: نگاه. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 91 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 64 |
||