آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,181 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,838 |
تحلیل کنشهای گفتاری داستانهای کوتاه اجارهخانه، یک زن خوشبخت و رسوایی از بزرگ علوی | ||
| پژوهش نامه ادبیات داستانی | ||
| مقاله 1، دوره 13، ویژه نامه پاییز - شماره پیاپی 49، مهر 1403، صفحه 1-30 اصل مقاله (599.79 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/rp.2022.7387.1509 | ||
| نویسنده | ||
| سمیه آقابابایی* | ||
| استادیار زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| فیلسوفان تحلیلی از دیرباز در پی بررسی پدیدههای زبان از جنبههای معناشناختی، معرفتشناختی و فلسفی بودند. بررسی افعال زبانی ازجمله مباحث مهم فلسفۀ زبان و تحلیلی است که جان راجرز سرل با تکمیل و تدوین نظریات استادش، آستین، آن را مطرح کرد. آستین، در بررسی گزارهها و گفتارها به نظریۀ کنشهای گفتاری اشاره میکند که سرل به تکمیل آن میپردازد. بر اساس نظریۀ کنشهای گفتاری، در برقراری ارتباط پارهگفتهایی شامل واژهها و ساختارهای دستوری تولید میشود که این عناصر به‌تنهایی برای بیان منظور گوینده کافی نیست. به عبارتی، گوینده در روند ارتباط از طریق پارهگفتها اعمالی را نیز انجام میدهد. سرل این کنشها را به پنج دسته تقسیم میکند. با بررسی انواع کنشهای گفتاری گوینده، میتوان نحوۀ توزیع قدرت، تأثیرپذیری از بافت و ساختار اجتماعی، نوع شخصیت و جایگاه اجتماعی طرفین ارتباط را مشخص کرد. هدف این مقاله بررسی انواع کنشهای گفتاری از دیدگاه سرل و آستین در داستانهای اجارهخانه، یک زن خوشبخت و رسوایی از بزرگ علوی است تا موضع قدرت شخصیتها در ارتباط با یکدیگر و دلایل کاربرد کلام آنها بر اساس نوع شخصیت و جایگاه اجتماعی هر یک، تحلیل و مشخص شود. جامعۀ آماری این پژوهش شامل جملات گفت‌وگومحور این داستانهاست که بر اساس این نظریه بررسی و تحلیل میشوند. ازجمله نتایج حاصل از پژوهش در بررسی انواع کنشهای گفتاری این است که عوامل متعددی؛ چون شخصیت فردی، جنسیت، مقام و جایگاه اجتماعی، ساختارها و باورهای اجتماعی و در نهایت روابط عاطفی در نوع کنش گفتاری انتخابی گویندهها تأثیر مستقیم دارند. نوع کنشهای به‌کار رفته در این داستانها تأییدکنندۀ روابط عاطفی سرد و تحقیرآمیز، اندوه و نارضایتی زنان از زندگی و همسر، غلبۀ گفتمان مردسالاری و قدرتمندی و خودبرتربینی شخصیتهای مرد داستانهاست. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فلسفۀ تحلیلی؛ جان راجرز سرل؛ آستین؛ کنشهای گفتاری؛ اجارهخانه؛ یک زن خوشبخت؛ رسوایی؛ بزرگ علوی | ||
| مراجع | ||
|
پاینده، حسین. (1389) داستان کوتاه در ایران (داستانهای رئالیستی و ناتورالیستی)، جلد اول. تهران: نیلوفر.
تقوی، هدیه. (1399) «کنش گفتمانی حضرت ابراهیم با مخالفان در قرآن کریم بر اساس طبقهبندی کنشهای گفتاری سرل». تحقیقات علوم قرآن و حدیث، سال هفدهم. 1ـ31.
http://www.doi.org 10.22051/tqh.2020.26755.2509
ثروت، منصور. (1385) آشنایی با مکتبهای ادبی. تهران: سخن.
حسینی معصوم، سید محمد؛ خاوری، فاطمه. (1393) «مقایسۀ کنشهای گفتاری در پیامک‌های فارسی زنان و مردان جوان بر اساس طبقهبندی سرل». زبان و زبانشناسی، 10 (19)، 75ـ88.
خزایی، سارا؛ سلطانبیاد، مریم؛ قربانصباغ، محمودرضا. (1395) «تحلیل فمنیستی گفتمان و توازن قدرت در رمان شمال و جنوب اثر الیزابت گاسکل بر پایۀ نظریۀ کنشهای گفتاری جان سرل». مطالعات زبان و ترجمه، 49 (2)، 23ـ44.
خسروی شکیب، محمد؛ یاسمیفر، معصومه. (1400) «بررسی جامعهشناختی جایگاه زن در رمانهای چشم‌هایش و شلغم میوۀ بهشته». ادبیات داستانی، 10 (2)، 1-20.
http://www.doi.org 10.22126/RP.2021.5992.1285
رحیمی، مصطفی. (1345) رئالیسم و ضد رئالیسم. تهران: نیل.
زارع، میثم. (1398) «نقد جامعهشناختی یک زن خوشبخت از بزرگ علوی». پژوشنامۀ ادبیات معاصر ایران. 39ـ53.
زارع، میثم؛ صفری، جهانگیر. (1392) «بررسی داستان اجاره خانه از «بزرگ علوی» بر اساس نظریه جامعهشناسی محتوا». مطالعات داستانی، 1 (4)، 63ـ 76.
سرل، جان آر. (1387) افعال گفتاری جستاری در فلسفۀ زبان. ترجمۀ محمدعلی عبداللهی. تهران: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
سیدحسینی، رضا. (1387) مکتبهای ادبی، ج 1. تهران: نگاه.
صفوی، کورش. (1392) معنیشناسی کاربردی. تهران: همشهری.
عبداللهیان، حمید؛ باقری، علیاصغر. (1396) «کنشهای گفتاری پنجگانه در شعر «صدای پای آب» سپهری». زبان و ادبیات فارسی، 25 (27)، 241ـ258.
عربی‌مقدم، الهام. (1397) «تحلیل کنشهای گفتاری در داستان صادق هدایت». دومین همایش بین‌المللی زبان و ادبیات فارسی.
علوی، بزرگ. (1357) نامهها. تهران: امیرکبیر.
فرکلاف، نورمن. (1379) تحلیل انتقادی گفتمان. ترجمههای شایسته پیران و دیگران. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه.
لوونتال، لئو. (1390) رویکرد انتقادی در جامعهشناسی ادبیات. ترجمۀ محمدرضا شادرو. تهران: نی.
ملکی سروستانی، فرناز؛ جوکاری، مهناز؛ روحانی، علی. (1397) «بازنمایی اجتماعی کنشهای گفتاری زنان (مورد مطالعه: رمانهای هوشنگ مرادی کرمانی)». فصلنامۀ زن و جامعه، سال نهم، شمارۀ نخست، صص 61ـ80.
مهاجر، مهران؛ نبوی، محمد. (1393) به سوی زبانشناسی شعر. تهران: آگه.
یول، جورج. (1387) کاربردشناسی زبان. ترجمۀ محمد عموزاده مهدیرجی. تهران: سمت. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 139 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 114 |
||