آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 383 |
| تعداد مقالات | 3,036 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,760,825 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,950,061 |
بازتاب جلوه‌های پولیفونیک در رمان أفراح القبة نجیب محفوظ بر اساس نظریه باختین | ||
| پژوهش نامه ادبیات داستانی | ||
| مقاله 6، دوره 13، شماره 4 - شماره پیاپی 50، دی 1403، صفحه 129-158 اصل مقاله (686.04 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/rp.2023.8396.1685 | ||
| نویسندگان | ||
| رقیه رستگار1؛ عباس گنجعلی* 2؛ حسین شمس‌آبادی2؛ سید مهدی نوری کیذقانی2 | ||
| 1دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران | ||
| 2دانشیار، گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران. | ||
| چکیده | ||
| اصطلاح «چند صدایی» ابتدا در موسیقی مطرح شد و پس از آن توسط باختین در نیمة نخست قرن بیستم به عرصه‌هایی چون نقد و مطالعات ادبی و هنری راه یافت. عنصر اصلی فضای چندصدایی، منطق گفتگویی و فلسفه رمانهای چندصدایی، احترام گذاشتن به دیگری و رفتارها و نگرشهای اوست. همچنین به چالش کشیدن گفتمانهای غالب، تقویت تفکر انتقادی و پرورش برخورداری از نگاههای متفاوت از زاویهها و با شکلهای مختلف به جهان و مسائل آن و مشارکت دادن خواننده در فرآیند تفسیر متن و کشف معنا نیز از دیگر اهداف چندصدایی است. نجیب محفوظ یکی از بزرگ‌ترین رماننویسان معاصر است که علاوه بر بهکارگیری شیوه‌های سنتی در عرصة رمان‌نویسی به روشهای جدید رمان‌نویسی نیز نظر داشته است. «چندآوایی» یکی از تکنیک‌هایی است که نجیب محفوظ از آن بهره برده و ازجمله رمانهای وی که با بهره‌گیری از این روش به قلم درآمده، رمان أفراح القبة است. نگارندگان کوشیده اند با دقت در مؤلفه های «چندآوایی» باختین، رمان مذکور را مورد بررسی و تحلیل قرار داده و شیوه‌ها و عناصری که این اثر را گفتگومند و چندصدا می‌سازند، بیابند. برآیند مقاله حاکی از آن است که وجود مؤلفه‌هایی همچون تعدّد روایتها، تغییر ناگهانی زاویه دید، ساختار مفاهیم متقابل، چندآوایی در میان اقشار اجتماعی رمان، حضور شخصیت‌های متفاوت و متضاد در یک شخص و چند زبانی، دلیلی بر چندصدا بودن رمان أفراح القبة است. نویسنده از طریق پرداختن به دیگری و روایت‌هایی که هر شخصیت از شخصیت دیگر ارائه می‌دهد شناخت خواننده از شخصیت‌های داستانی رمان را افزون ساخته و او را از رویکرد انتقادی نویسنده نسبت به اوضاع جامعه آن روزگار آگاه‌تر می‌سازد. این اثر به دلیل پرداختن به موضوعی اجتماعی که در بردارندة مسائلی چون محرومیت، حاشیه نشینی و آسیبدیدگان اجتماعی است کوششی برای به مرکز درآوردن دیگری است. تحول شخصیتی راویان نیز که خود در بطن حوادث قرار دارند، حاصل رویارویی آنان با دیگری است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| باختین؛ جلوه‌های پولیفونیک؛ چندصدایی؛ رمان أفراح القبة؛ نجیب محفوظ | ||
| مراجع | ||
|
استاد محمدی، نوشین، حسین فقیهی و حسین هاجری. (1396) «بررسی مصداق‌های چندصدایی در رمان دکتر نون زنش را بیشتر از مصدق دوست دارد». دو فصلنامه زبان و ادبیات فارسی، سال 25، (شماره 83)، 23-42.
أشبهون، عبدالمالک. (2010) الحساسیة الجدیدة فی الروایة العربیة، بیروت: دار العربیة للعلوم ناشرون.
ایزدپناه، امین. (1396) یک روایت، چندصدا؛ بررسی شیوه‌های گفتگومندی و چندصدایی در رمان لالایی برای دختر مرده، مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز، سال هشتم، (شماره اول)، پیاپی 15.
باختین، میخائیل. (1383) زیباشناسی و نظریه رمان. ترجمه: آذین حسین زاده، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات هنری.
باختین، میخائیل. (1384) تخیل مکالمه‌ای. جستارهایی دربارة رمان، ترجمه: آذین حسینزاده، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات هنری وزارت فرهنگ و ارشاد.
باختین، میخائیل. (1970) الکلمة فی الروایة. ترجمه: یوسف حلّاق، دمشق: منشورات وزارة الثقافة.
بالو، فرزاد؛ خواجه نو کنده، مریم. (1396) «چندآوایی و چند زبانی باختینی و جلوه‌های آن در رمان سنگ صبور». متن پژوهی ادبی، سال 21، (شماره 74)، 31-52.
بوعزة، محمد. (1996) «البولیفینیة الروائیة»، مجلة الفکر العربی. العدد الثالث والثلاثون.
بی نیاز، فتح الله. (1393) درآمدی بر داستان‌نویسی و روایت شناسی، چاپ پنجم، تهران: افراز.
پاینده، حسین. (1389) «شخصیت‌پردازی کوبیستی در یک رمان مدرن ایرانی»، اطلاعات حکمت و معرفت، (شماره 49)، 9-17.
تلاوی، محمد نجیب. (2000) وجهة النظر فی روایات الأصوات العربیة. دمشق: اتحاد الکتاب العرب.
تودوروف، تزوتان. (1996) میخائیل باختین المبدأ الحواری. ترجمه: فخری صالح، چاپ سوم، بیروت: المؤسسه العربیة للدراسات والنشر.
تودوروف، تزوتان. (1391) منطق گفتگویی میخائیل باختین. ترجمه: داریوش کریمی، چاپ دوم، تهران: مرکز.
دهقانی یزدلی، هادی و فاطمه ادراکی. (1403) «سودای شنیده شدن در ملّت عشق؛ گذر شخصیتها از افق تکصدایی به جهان چندصدایی»، پژوهشنامة ادبیات داستانی، دوره 13، (شماره 2)، 151-182. 10.22126/rp.2022.6907.1419
رامین نیا، مریم. (1390) بررسی و تحلیل چندآوایی در مثنوی مولوی. رسالة دکتری زبان و ادبیات فارسی، تهران: دانشگاه تربیت مدرّس.
سلدون، رامان و پیتر ویدوسون. (1384) راهنمای نظریة ادبی معاصر. ترجمه: عباس مخبر، چاپ دوم، تهران: طرح نو.
سمعان، انجیل بطرس. (1982) «وجهة النظر فی الروایة المصریة». الفصول، چاپ دوم، (شماره دوم)، فوریه، ژانویه –مارس.
علیان، حسن. (2008 م) «تعدد الأصوات والأقنعة فی الروایة العربیة»، جامعة دمشق، المجلد 24، العددان الأول و الثانی.
قبادی، حسینعلی و همکاران. (1389) «چندصدایی و منطق گفتگویی در نگاه مولوی به مسئله جهد و توکل با تکیه بر داستان شیر و نخجیران». جستارهای ادبی، (شماره 170)، 71-94.
کردی، عبدالرحیم. (2006) السرد فی الروایة المعاصرة. قاهرة: مکتبة الآداب.
محفوظ، نجیب. (2006) أفراح القبة، الطبعة الأولى. القاهرة: دار الشروق.
مرتاض، عبدالملک. (1998) «فی نظریة الروایة (بحث فی تقنیات السرد)». عالم المعرفة، العدد 240، دیسمبر.
مکاریک، ایرنا ریما. (1388) دانش‌نامة نظریه‌های ادبی معاصر. ترجمه: مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: آگه.
نامور مطلق، بهمن. (1390) «چندصدایی باختینی و پساباختینی (تکوین و گسترش چندصدایی با تأکید بر هنر و ادبیات)»، به کوشش بهمن نامور مطلق و منیژه کنگرانی، مجموعه مقالات گفتگومندی در هنر و ادبیات، تهران: سخن، 11-32.
نوبخت، محسن. (1391) «چندصدایی و چند شخصیتی در رمان پسامدرن ایران، با نگاهی به رمان أسفار کاتبان از ابوتراب خسروی». پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، زبان شناخت، سال سوم، (شماره 2)، 85-120. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 210 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 81 |
||