آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,228 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,891 |
تحلیل انتقادی رمان نخل‌های بی‌سر (بر اساس نظریۀ فرکلاف و مربع ایدئولوژیک ون دایک) | ||
| پژوهش نامه ادبیات داستانی | ||
| مقاله 5، دوره 13، شماره 3 - شماره پیاپی 49، مهر 1403، صفحه 97-119 اصل مقاله (521.53 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/rp.2022.7661.1553 | ||
| نویسندگان | ||
| آرام رحیمیان1؛ مریم مشرف‌الملک* 2؛ احمد خاتمی3 | ||
| 1دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی،دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهیدبهشتی،تهران،ایران. | ||
| 2استاد، گروه زبان و ادبیات فارسی،دانشکده ادبیات و علوم انسانی،دانشگاه شهید بهشتی،تهران،ایران | ||
| 3استاد،گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی،دانشگاه شهیدبهشتی، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| نخل‌های بی‌سر(1) از نخستین رمان‌های حوزۀ پایداری است که در بستر زمانی و مکانی جنگ به نگارش درآمده است. یکی از مهم‌ّترین زمینه‌های قابل بررسی در این اثر، میزان و نحوۀ انعکاس ویژگی‌های ساختاری و اندیشه‌ای حاکم است. این جستار در پی آن است که با بازخوانش رمان نخل‌های بی‌سر در قالب رویکرد انتقادی فرکلاف و مربع ایدئولوژیک ون‌دایک به شیوۀ توصیفی- تحلیلی، گفتمان‌های موجود در اثر را مورد کاوش قرار دهد و پاسخگوی این پرسش باشد که گفتمان حاکم بر فضای داستان، در خدمت حفظ روابط قدرت ایدئولوژیک در لایه‌های ساختار اجتماعی صورت‌بندی شده است یا در جهت تضعیف و دگرگونی آن می‌باشد؟ یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که نویسندۀ نخل‌های بی‌سر با بهره‌گیری از کارکرد ایدئولوژیک زبان در راستای بازتولید مؤلفه‌های گفتمان سنت‌گرایی ایدئولوژیک که گفتمان مسلط در دهۀ60 بوده، همّت گماشته است. فراست، بدین‌طریق علاوه‌بر، مشروعیّت‌بخشی نظام معنایی مسلّط و طرد گفتمان‌های رقیب در جهت تثبیت روابط قدرت موجود در لایه‌های ساختار اجتماعی نیز برآمده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نخل‌های بی‌سر؛ تحلیل انتقادی گفتمان؛ گفتمان سنت‌گرایی ایدئولوژیک؛ دال ایدئولوژیک اقتدار کاریزمایی؛ ایدئولوژی مکتبی | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم. (1394) ترجمۀ مهدی الهی قمشه‌ای، تهران: پیام عدالت.
آقاگل‌زاده، فردوس. (1386) «تحلیل‌گفتمان و ادبیات»، ادب پژوهشی، دورۀ1(1)، 17-27.
آقاگل‌زاده، فردوس. (1394) تحلیل گفتمان انتقادی، چاپ سوم، تهران، علمی و فرهنگی.
اخوان‌مفرد، حمیدرضا. (1381) ایدئولوژی انقلاب ایران، چاپ اول، تهران: معاونت پژوهشی پژوهشکدۀ امام خمینی و انقلاب اسلامی.
بشیریه، حسین. (1387) دیباچه‌ای بر جامعه‌شناسی سیاسی ایران دورۀ جمهوری اسلامی ایران، چاپ پنجم، تهران: نگاه معاصر.
خرمشاد، محمّدباقر؛ جمالی، جواد. (1397) «امر سیاسی، شکل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری و هژمونیک شدن گفتمان انقلابی اسلام سیاسی در ایران»، پژوهش‌های انقلاب اسلامی، دوره هفتم، شماره 4(27)، 27-44.
رحیمیان، جلال؛ عموزاده، محمد. (1392) «افعال وجهی در زبان فارسی و بیان وجهیّت»، پژوهش‌های زبانی، دورۀ4(1)، 21-40.
سعیدی، مهدی. (1395) ادبیات داستانی جنگ در ایران، چاپ اول، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی.
سلطانی، علی‌اصغر. (1387) قدرت،گفتمان و زبان (سازوکارهای جریان قدرت در جمهوری اسلامی ایران)، چاپ دوم، تهران: نی.
شفائی هریسی، محمّد کاظم. (1391) «نقش مذهب در دفاع مقدس»، پژوهشنامة دفاع مقدس، سال 1(4)، 137-158.
فاولر، راجر. (1395) سبک و زبان در نقد ادبی، ترجمۀ مریم مشرف، چاپ اول، تهران: سخن.
فراست، قاسمعلی. (1385) نخل‌های بی‌سر، چاپ سوم، تهران: صریر.
فرکلاف، نورمن. (1379) تحلیل انتقادی گفتمان، ترجمۀ فاطمه شایسته پیران و همکاران، چاپ اول، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
فوزی‌تویسرکانی، یحیی. (1384) تحولات سیاسی اجتماعی بعد از انقلاب اسلامی ایران (1380-1357)، جلد 1و2، چاپ اول، تهران: عروج.
قنبری‌عبدالملکی، رضا؛ فیروزیان پوراصفهانی، ایلین. (1400) «تحلیل گفتمان انتقادی رمان چشم‌هایش بزرگ علوی براساس نظریة نورمن فرکلاف»، زبان‌پژوهی، سال 13(40)، 115-142. https://doi.org/10.22051/jlr.2021.33323.1933.
موسوی خمینی، روح‌الله. (1379) صحیفۀ نور، جلد 5 و 17، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
میرعابدینی، حسن. (1396) صد سال داستان نویسی ایران، جلد 3 و 4، چاپ ششم، تهران: چشمه.
ون‌دایک، تئون ای. (1394) ایدئولوژی و گفتمان، ترجمۀ محسن نوبخت، چاپ اول، تهران: سیاهرود.
یارمحمّدی، لطف‌الله. (1385) ارتباطات از منظر گفتمان‌شناسی انتقادی، چاپ اول، تهران: هرمس. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 58 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 42 |
||