آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,203 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,857 |
کارکرد نمادین بن‌مایه‌ها در رمان سایۀ ملخ | ||
| پژوهش نامه ادبیات داستانی | ||
| مقاله 6، دوره 13، شماره 3 - شماره پیاپی 49، مهر 1403، صفحه 121-142 اصل مقاله (1.27 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/rp.2022.7749.1566 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدمهدی زمانی* 1؛ حسین علیقلی‌زاده2 | ||
| 1دانش‌آموختۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران. | ||
| 2استادیار، گروه زبان‌های خارجی و ادبیات فارسی، مرکز آموزش‌های عمومی، دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| رمان سایۀ ملخ یکی از رمان‌های موفق جنگ است. این رمان آغاز جنگ در سال ۱۳۵۹ با حملۀ نیروهای بعثی را در یکی از روستاهای مرزی ایران تصویر می‌کند. با توجّه به اهمیّت مطالعۀ بن‌مایه‌های آثار ادبی، هدف این پژوهش کشف و تحلیل بن‌مایه‌های این اثر و کارکرد نمادین آنهاست. این پژوهش در پی پاسخ به این دو پرسش است که چه بن‌مایه‌هایی در این رمان برجسته و دارای کارکرد نمادین هستند و چه پیوندی میان این بن‌مایه‌ها و نیروهای عراقی، به‌عنوان دشمن، وجود دارد. پژوهشگران با روشی کیفی، به مطالعۀ بن‌مایه‌ها و کارکرد نمادین آنها در این اثر پرداخته‌اند. بررسی این اثر نشان می‌دهد که این بن‌مایه‌ها از نظر هنری نمادهایی را پدید می‌آورند و در ساختار اثر، سبب پدید آمدنِ انسجام می‌شوند و پیوند‌هایی در کلیت اثر ایجاد می‌کنند. با تحلیل بن‌مایه‌ها مشخص می‌شود که در این رمان گرگ، ملخ، دزد، و عراقی به اشکال مختلف با یکدیگر پیوند دارند. هر یک از این موارد از طریق مفاهیم مشترک جزئی‌تر با موارد دیگر پیوند می‌خورند؛ ملخ با رنگ خاکی و هجوم خود با عراقی پیوند دارد؛ گرگ با درندگی و القای وحشت با نیروهای عراقی در پیوند است؛ دزد از طریق پیوند خود با ویرانی و مسلح بودن با این نیروها ارتباط برقرار می‌کند. بدین ترتیب، شبکه‌ای از موجودات با مفاهیم منفی برای ارائۀ تصویری منفی از نیروهای عراقی پیوند می‌خورند و علاوه بر معنای صریح خود دارای معنایی ضمنی به صورت نمادین هستند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| رمان؛ ادبیات جنگ؛ سایۀ ملخ؛ بایرامی؛ بن‌مایه؛ نماد | ||
| مراجع | ||
|
بایرامی، محمّدرضا. (۱۳۸۳) سایۀ ملخ. تهران: سورۀ مهر.
بایرامی، محمّدرضا. (۱۳۹۰) برخورد نزدیک. تهران: کتاب نیستان.
پارسانسب، محمّد. (1388) بن مایه: تعاریف، گونه ها، کارکردها و... ، نقد ادبی، 2 (5)، 7-40.
پارسانسب، محمّد؛ معنوی، مهسا. (۱۳۹۲) تطور بن‌مایۀ «کلاغ» از اسطوره تا فرهنگ عامه، فرهنگ و ادبیات عامه، ۱ (۱)، ۷۱-۹۲.
پاینده، حسین. (۱۳۸۹) داستان کوتاه در ایران. جلد دوم. تهران: نیلوفر.
پیرعین‌الدین، ستار؛ طلوعی آذر، عبدالله؛ مدرسی، فاطمه. (۱۳۹۸) بن‌مایه‌های حماسی در خاوران‌نامه، زبان و ادب فارسی، ۷۲ (۲۳۹)، صص ۱- ۳۲.
تقوی، محمّد؛ دهقان، الهام. (1388) موتیف چیست و چگونه شکل میگیرد؟، نقد ادبی، 2 (8)، 7-31.
حاجی‌نصرالله، شکوه. (۱۳۸۱) مضمون جنگ در آثار محمّدرضا بایرامی، ادبیات کودک و نوجوان. ۲۹، ۱۵۰- ۱۶۰.
حجازی، بهجت‌السادات. (۱۳۹۵) تحلیلی بر دو رمان از محمدرضا بایرامی با نظری به اندیشۀ فوکو. زبان و ادب فارسی. ۶۸ (۲۳۲)، ۴۹- ۶۸.
دری، زهرا. (۱۳۹۳) نقش و کارکرد بن‌مایه‌های توصیفی در منظومۀ ویس و رامین. کهن‌نامۀ ادب پارسی. ۵ (۲)، ۱۹- ۴۴.
رسمی، عاتکه؛ رسمی، سکینه. (۱۳۹۶) بن‌مایه‌های داستان اصلی و کرم، فرهنگ و ادبیات عامه، ۵ (۱۲)، ۴۱-۶۳.
شمیسا، سیروس. (۱۳۸۵) بیان. ویراست سوم. تهران: میترا.
صفوی، کورش. (۱۳۸۷) درآمدی بر معنی‌شناسی. چاپ سوم. تهران: سورۀ مهر.
عباسی، علی. (۱۳۸۱) بررسی ساختاری و تخیل‌شناسی آثار محمدرضا بایرامی. ادبیات کودک و نوجوان. ۲۹، ۱۲۰- ۱۴۴.
عزیزی‌فر، امیرعباس؛کرمی‌پور، زینب. (۱۴۰۰) دسته‌بندی و تحلیل بن‌مایه‌های قصه‌ساز در منظومۀ همای و همایون خواجوی کرمانی. متن‌پژوهی ادبی. ۲۵ (۸۷)، ۸- ۳۲. DOI:
https://doi.org/10.22054/ltr.2019.23851.1957
کشاورزی، سودابه؛ تاج واردی، زرین؛ رضایی دشت ارژنه، محمود. (۱۳۹۸) بن‌مایه‌های اسطوره‌ای مربوط به پرندگان در افسانه‌های لری، فرهنگ و ادبیات عامه. ۷ (۲۷)، ۷۳-۹۶.
DOI:http://dorl.net/dor/20.1001.1.23454466.1398.7.27.3.3
گیررتس، دیرک. (۱۳۹۳) نظریه‌های معنی‌شناسی واژگانی. ترجمۀ کورش صفوی. تهران: علمی.
محرابی، مهرنوش؛ کمالی روستا، حبیب. (۱۳۹۴) بررسی و مقایسۀ تطبیقی بن‌مایۀ رویین‌تنی در سه اثر ادبی ایلیاد، شاهنامه و منظومۀ نیبلونگن. مطالعات زبان و ترجمه. ۱ (1)، ۷۵- ۸۸.
DOI: https://doi.org/10.22067/lts.v48i1.34607
مختاری، مسروره. (۱۳۹۸) تحلیل محتوایی رمان آتش به اختیار. اثر محمدرضا بایرامی براساس جامعه‌شناسی رمان ژرژ لوکاچ و لوسین گلدمن. پژوهش‌های بین‌رشته‌ای ادبی، ۱ (1)، ۲۸۴- ۳۰۲. DOI: https://doi.org/10.30465/lir.2019.3836
مهدی‌پور عمرانی، روح‌الله. (1381) «دلشوره نوشتن: نگاهی به مجموعه داستان رعد یک بار غرید نوشتۀ محمدرضا بایرامی». کتاب ماه کودک و نوجوان، 55، 44- 47.
ناهید، مصطفی. (1379) «کوه مرا صدا زد». کتاب ماه کودک و نوجوان، 31، 27 -29.
نبی‌لو، علیرضا؛ بهرام‌نیا، رقیه. (۱۳۹۸) بررسی و مقایسۀ بن‌مایه‌های تصاویر شعری حافظ با شاعران دیگر، متن‌شناسی ادب فارسی، ۱۱ (۲)، ۵۹- ۷۹. DOI:
https://doi.org/10.22108/rpll.2018.112841.1376
نیکوبخت، ناصر؛ هوشنگی، مجید. (۱۳۹۲) تحلیل بن‌مایه‌های استفهام در دیوان ناصرخسرو. کهن‌نامۀ ادب پارسی، ۴ (۲)، ۱۳۱- ۱۵۴. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 97 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 59 |
||