آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,224 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,881 |
تجزیه پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ‌های یولاف زراعی (.Avena sativa L) با استفاده از روش‌های پارامتری تک‌متغیره و ناپارامتری | ||
| بیوتکنولوژی و بیوشیمی غلات | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 05 آذر 1403 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/cbb.2024.11410.1093 | ||
| نویسندگان | ||
| سید مهدی صفوی1؛ صحبت بهرامی نژاد* 2؛ هژیر بهشتی زاده2 | ||
| 1گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران. | ||
| 2گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران. | ||
| چکیده | ||
| مقدمه: یولاف (Avena sativa L.) به‌عنوان یکی از محصولات زراعی چندمنظوره با ارزش تغذیه‌ای بالا، هم برای تولید دانه و هم به‌عنوان علوفه استفاده می‌شود. عملکرد دانه یولاف به شدت تحت تأثیر عوامل زیستی و غیرزیستی قرار دارد. این عوامل می‌توانند به کاهش پایداری عملکرد و پیچیدگی در پیش‌بینی نتایج ژنتیکی منجر شوند. بنابراین، شناسایی ژنوتیپ‌های برتر و پایدار در محیط‌های مختلف از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این پژوهش با هدف ارزیابی عملکرد و پایداری ژنوتیپ‌های یولاف تحت شرایط متنوع اقلیمی انجام شده است تا ژنوتیپ‌هایی با عملکرد بالا و پایداری مطلوب شناسایی و معرفی شوند. مواد و روش‌ها: در این پژوهش، 21 ژنوتیپ یولاف زراعی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در 16 محیط (ترکیب سال-مکان) و تحت شرایط مختلف شامل آبیاری کامل، تنش خشکی بعد از گرده‌افشانی و دیم طی سالهای 1388 تا 1394مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه پایداری با استفاده از روش‌های پارامتری تک‌متغیره شامل شاخص برتری لین و بینز (Pi)، واریانس محیطی رومر (S2i)، ضریب تغییرات فرانسیس و کاننبرگ (CVi)، اکوالانس ریک (W2i)، واریانس پایداری شوکلا (σ2i)، آماره پلستید و پیترسون (θ_i)، شاخص سازگاری هندسی (GAI)، ضریب تبیین پنتوس (R2i)، ضریب رگرسیون خطی فینلی و ویلکینسون (bi)، واریانس انحراف از خط رگرسیون ابرهارت و راسل (S2di) و ضریب رگرسیون پرکینز و جینکز (ßi) انجام شد. همچنین، از روش‌های ناپارامتری مانند مجموع رتبه کانگ (RSM)، آماره‌های پایداری هان و نصار و هان، آماره‌های پایداری تنارازو و شاخص برتری فاکس استفاده شد. در تجزیه‌های پارامتری، 13 محیط به‌دلیل عدم یکنواختی واریانس خطاها انتخاب شدند، اما در روش‌های ناپارامتری 16 محیط ارزیابی شدند. یافته‌ها: بر اساس شاخص‌های پارامتری، ژنوتیپ‌های 19، 7، 21، 15، 4 و 6 با کم‌ترین مقادیر Pi و ژنوتیپ‌های 1، 6، 20، 14 و 3 با کم‌ترین مقادیر W2i، σ2i و θ_i به‌عنوان پایدارترین ژنوتیپ‌ها شناسایی شدند. همچنین، ژنوتیپ‌های 2، 11، 5 و 3 با کم‌ترین S2i و ژنوتیپ‌های 5، 2، 6، 3، 12، 13، 9 و 21 با کم‌ترین CVi پایدارتر از سایر ژنوتیپ‌های بودند. بیش‌ترین مقدار GAI در ژنوتیپ‌های 19، 7، 21، 5، 17 و 4 مشاهده شد که به‌عنوان ژنوتیپ‌های پایدار معرفی شدند. ژنوتیپ‌های 2 و 15 با بالاترین مقادیر R2i و عملکرد بالاتر از میانگین، از پایداری بیش‌تری برخوردار بودند. همچنین، ژنوتیپ‌های 1، 6، 8، 17، 20 و 21 به دلیل داشتن bi نزدیک به یک، ژنوتیپ‌های 1، 6 و 20 به‌دلیل biنزدیک به یک و S2di کم‌تر و ژنوتیپ‌های 6 و 20 با حداقل ßi و کم‌ترین S2di به‌عنوان پایدارترین ژنوتیپ‌ها شناخته شدند. بر اساس آماره‌های ناپارامتری RSM، ژنوتیپ‌های 7، 19 و 21 به‌عنوان پایدارترین ژنوتیپ‌ها معرفی شدند. با استفاده از شاخص‌های نصار و هان S_i^((1))، ژنوتیپ 6، S_i^((2))، ژنوتیپ‌های 6 و 15، S_i^((3))، ژنوتیپ‌های 1، 6 و 18 و S_i^((6))، ژنوتیپ‌های 1، 6، 18 و 20 به‌عنوان ژنوتیپ‌های پایدار انتخاب شدند. در ارزیابی آماره‌های تنارازو NP_i^((1))، ژنوتیپ‌های 1، 6، 18 و 20، NP_i^((2))، ژنوتیپ‌های 1، 2، 11، 14، 18 و 20، NP_i^((3))، ژنوتیپ‌های 1، 2، 8، 9، 11، 14، 18 و 20 و NP_i^((4))، ژنوتیپ‌های 1، 2، 11، 14، 18 و 20 به‌عنوان پایدارترین ژنوتیپ‌ها معرفی شدند. همچنین، بر اساس شاخصTOP، ژنوتیپ‌های 4، 7، 15، 19 و 21 به‌عنوان پایدارترین ژنوتیپ‌ها با عملکرد مطلوب و بر اساس شاخصMID، ژنوتیپ‌های 1 و 6 به‌عنوان پایدارترین ژنوتیپ‌ها با عملکرد متوسط شناسایی شدند. نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج اکثر شاخص‌های پارامتری و ناپارامتری، ژنوتیپ 6 (GA Mitchell) با عملکرد دانه بالاتر از میانگین، به‌عنوان مناسب‌ترین و پایدارترین ژنوتیپ شناسایی شد. بنابراین، این ژنوتیپ می‌تواند به‌عنوان منبع ژنتیکی ارزشمند در برنامه‌های به‌نژادی آینده مورد استفاده قرار گیرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اثر متقابل ژنوتیپ × محیط؛ پوتورو؛ تجزیه پایداری؛ عملکرد دانه؛ کوال؛ یولاف زراعی | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 153 |
||