آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,232 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,892 |
تحلیل گفتمان فرائد السلوک | ||
| پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
| مقاله 6، دوره 5، شماره 3، آذر 1403، صفحه 113-133 اصل مقاله (1.2 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ltip.2023.9620.1194 | ||
| نویسندگان | ||
| تیمور مالمیر* 1؛ خاطره دارابی2 | ||
| 1استاد، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده زبان و ادبیات، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران | ||
| 2گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده زبان و ادبیات، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران. | ||
| چکیده | ||
| شمس سُجاسی در اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم فرائد السلوک را با نثری فنی در شرح مفاهیم اخلاقی نوشته‌است. فرائد السلوک در میان متون مختلف اخلاق‌نویسی، شیوۀ تفسیری متفاوتی از مفاهیم اخلاقی ارائه‌می‌دهد. شرح عامدانۀ این متن همچون روایتی هدفمند از اخلاق جهت تأثیر بر آگاهی مخاطب، نقد و تحلیل کارکرد گفتمانی آن را ضروری‌می‌سازد. نظریۀ تحلیل‌گفتمان لاکلائو و موفه بهسبب تأکید بر بافت اجتماعی- سیاسی اثر و مؤلفههای فراجملهای، همچنین اعتقاد به متن به‌عنوانِ برساختی از واقعیت نهفته، شیوۀ مناسبی در بررسی این کتاب است. نتیجۀ تحقیق نشان‌می‌دهد فرائد السلوک از یک‌سو به حکومتی که ارزش‌های اخلاقی را به‌عنوانِ اصول حکومتی، مبنای قانون و آیین خود قراردادهباشد مشروعیّت‌می‌بخشد و از سوی دیگر از حکومت غلام‌زادگان به‌سب تهی‌شدن از مکارم اخلاق مشروعیّت‌زدایی‌می‌کند. دال مرکزی شاه- اولیالأمر به‌عنوانِ «گرهگاه» گفتمان دینی و تیپ‌سازی‌های صوفی و فتی، دال پنهان نومسلمانی ریایی، غلام‌زادگی و عدمِ اصالت نژاد ایرانی شاه عصر را علناً نشان‌می‌دهد و کاستی و کاهلی شاه را در قبال مسئولیت دینی و اجتماعی‌اش یادآورمیشود. نویسنده از قدرت تصوّف جهت مقابله با ستمگران استفادهمینماید و با گفتمان فتوّت در میان مردم نفوذمی‌کند. هدف از تلفیق دین، تصوّف و فتوّت جهت سوژه‌سازی شاه و اطرافیان او بودهاست تا با گوشزدکردنِ مسئولیتهایشان، دنیایی آرام و جامعه‌ای سالم ساخته‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| "متون اخلاقی"؛ "فرائد السلوک"؛ "تحلیل‌گفتمان"؛ "دین و تصوف"؛ "فتوت" | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
ابنِ‌اسفندیار، بهاءالدین محمد (1386). تاریخ طبرستان، تصحیح عباس اقبال، ج2، چاپ اول، تهران: کلاله خاور.
افشین‌وفایی، محمد (1394). «پژوهشی در احوال و آثار شمس سُجاسی (براساس منشآت منتشرنشدۀ او)، آینۀ میراث، س13، ش1، 9-32.
امیری، لیلی (1392). «بررسی تطبیقی کلیله و دمنه و فرائد السلوک فی فضائل الملوک»، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ولی عصر(عج) رفسنجان.
بختیاری، محمد (1398). «نقد و بررسی روایات غارتگری و وحشیگری مغولان در خراسان و ماوراء النهر»، پژوهشنامه خراسان بزرگ، س9، ش33، 1-14.
بیانی، شیرین (1389). مغولان و حکومت ایلخانی در ایران، چاپ هشتم، تهران: سمت.
ذکاوتی قره‌گوزلو، علیرضا (1381الف). آئین رهروی (بازنویسی کتاب فرائد السلوک اثر اسحاق بن ابراهیم شمس سُجاسی)، چاپ اول، تهران: اهل قلم.
ذکاوتی قره‌گوزلو، علیرضا (1381ب). «نقد و معرفی کتاب فرائد السلوک»، آینۀ میراث، س5، ش1، 13-16.
زارعی، مرضیه (1392). «بررسی سبک‌شناختی و جنبه‌های روایی فرائد السلوک»، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان.
سُجاسی، شمس الدین اسحاق (1368). فرائد السلوک، تصحیح نورانی وصال و غلامرضا افراسیابی، چاپ اول، تهران: پاژنگ.
شروانی، جمال خلیل (1375). نزهة المجالس، تصحیح محمدامین ریاحی، چاپ دوم، تهران: علمی و فرهنگی.
شفیعی‌کدکنی، محمدرضا (1386). قلندریه در تاریخ (دگردیسی‌های یک ایدئولوژی)، چاپ اول، تهران: سخن.
شیلتون، پاول؛ شفنو، کریستینا (1377). «گفتمان و سیاست»، ترجمۀ مصطفی یونسی، گفتمان، س1، ش2، 59-71.
طایفی، شیرزاد و همکاران (1401). «نقد مقامات حمیدی با رویکرد نشانه شناسی اخلاق»، پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی، س3، ش3، 71-87.
طباطبایی، خدیجه سادات؛ محمدی، داود (1401). «مصادیق و مضامین اخلاقی در فرائد السلوک»، پژوهشنامه ادبیات تعلیمی، س14، ش56، 1-31.
کاشی، معصوم بن عبدالله (1369). تحفة الاخوان، تصحیح محمد دامادی، چاپ اول، تهران: علمی و فرهنگی.
کربن، هانری (1385). آیین جوانمردی، ترجمۀ احسان نراقی، چاپ دوم، تهران: سخن.
لاکلائو، ارنستو؛ موفه، شانتال (1392). هژمونی و استراتژی سوسیالیستی به سوی سیاست دموکراتیک رادیکال، ترجمة محمد رضایی، چاپ اول، تهران: ثالث.
مالمیر، تیمور؛ شمسی، غلامرضا (1394). «تحلیل تأثیر گفتمان حاکمیت در ترجمة الذریعه الی مکارم الشیعه»، کهن نامه ادب پارسی، س6، ش3، 59-78.
مقدمی، محمدتقی (1390). «نظریه تحلیل گفتمان لاکلائو و موف و نقد آن»، معرفت فرهنگی اجتماعی، س2، ش2، 91-124.
میلز، سارا (1388). گفتمان، ترجمۀ فتاح محمدی، چاپ دوم، تهران: هزاره سوم.
نبی‌لو، علیرضا (1389). «بررسی و تحلیل عناصر داستانی فرائد السلوک»، متن‌شناسی ادب فارسی، س2، ش3، 97-116.
نفیسی، سعید (1343). سرچشمه تصوّف در ایران، چاپ اول، تهران: اتحاد.
یورگنسن، ماریان؛ فیلیپ، لوئیز (1401). نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمۀ هادی جلیلی، چاپ یازدهم، تهران: نی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 75 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 157 |
||