آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 383 |
| تعداد مقالات | 3,036 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,760,822 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,950,059 |
به‌کارگیری رویکرد برنامه‌ریزی مشارکتی در ارزیابی تأثیرات محیط زیستی توسعه در ایران | ||
| جغرافیا و پایداری محیط | ||
| دوره 15، شماره 1 - شماره پیاپی 55، فروردین 1404، صفحه 1-20 اصل مقاله (869.08 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ges.2024.10992.2777 | ||
| نویسندگان | ||
| قدیر فیروز نیا* 1؛ سید محمدمهدی موسی کاظمی2؛ حمید وکیل3 | ||
| 1گروه جغرافیا، دانشکده حقوق و علوم اجنماعی، دانشگاه پیام‌نور. تهران. ایران. | ||
| 2گروه جغرافیا، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. | ||
| 3گروه جغرافیا، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| ارزیابی آثار محیط زیستی فعالیت‌های انسانی یکی از مباحث عمده و اساسی در فرایند توسعه محسوب می‌شود. باوجود پیشرفت‌های علمی و استفاده از روش‌های کیفی در عرصه پژوهش، به‌ویژه روش‌های ارزیابی مشارکتی، ضروری است که ارزیابی‌های محیط زیستی نیز با به‌کارگیری روش‌ها و فنون جدید انجام پذیرد؛ به‌ویژه روش‌ها و فنونی که بتوانند با مشارکت ذی‌نفعان توسعه اجرا شوند؛ بنابراین، باتوجه‌به اهمیت مشارکت مردم در پایداری فرایند توسعه و به‌خصوص در نظارت و ارزیابی برنامه‌های توسعه، این پژوهش بر آن است تا امکان به‌کارگیری رویکرد برنامه‌ریزی مشارکتی در ارزیابی تأثیرات محیط زیستی (EIA) توسعه در ایران را از دیدگاه خبرگان بررسی کند و مدلی برای مشارکت‌پذیر کردن آن ارائه نماید. چارچوب مفهومی این پژوهش از ترکیب سه مفهوم ارزیابی تأثیرات محیط زیستی، علم شهروندی (Citizen Science) و برنامه‌ریزی مشارکتی تشکیل شده است. از نظر ماهیت، این پژوهش کاربردی و از نظر روش‌شناسی، توصیفی - تحلیلی است. همچنین، از نظر تبیین روابط، در زمره پژوهش‌های اکتشافی و از نظر روش انجام، در دسته پژوهش‌های کیفی قرار می‌گیرد. داده‌های این پژوهش از طریق مصاحبه‌های عمیق با خبرگان حوزه‌های ارزیابی تأثیرات محیط زیستی، ارتباطات علم و توسعه روستایی در ایران گردآوری شده و با رویکرد کیفی و روش تحلیل مضمون، مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفته‌اند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که از لحاظ نظری و از دیدگاه جامعه نمونه، این امکان وجود دارد که با استفاده از روش‌های مشابه ارزیابی مشارکتی روستایی (PRA)، فرایند ارزیابی تأثیرات محیط زیستی (EIA) نیز به‌صورت مشارکتی انجام شود. براین‌اساس، می‌توان انتظار داشت که مشارکت از سطح ابتدایی فراتر رفته و به سطح مشارکت عالی ارتقا یابد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| برنامه‌ریزی مشارکتی؛ ارزیابی تأثیرات محیط زیستی؛ توسعه پایدار؛ علم شهروندی؛ ارزیابی مشارکتی روستایی | ||
| مراجع | ||
|
ازکیا، مصطفی؛ ایمانی، علی (۱۳۹۴). توسعه پایدار روستایی. تهران: انتشارات اطلاعات.
ازکیا، مصطفی؛ زارع، عادل؛ ایمانی، علی (۱۳۸۷). رهیافت‌ها و روش‌های تحقیق کیفی در توسعه روستایی. تهران: نشر نی.
جباریان امیری، بهمن (۱۳۹۳). ارزیابی اثرات محیط زیستی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
خستو، زهرا (1399). تعاملات دوسویه ارزیابی تأثیرات اجتماعی و محیط زیستی گامی در جهت توسعه پایدار (گفتگو با «دکتر اسماعیل صالحی»). فصلنامه علمی - تخصصی ارزیابی تأثیرات اجتماعی، 2(۵)، 149-154. https://siamag.hss.ac.ir /Article/36664/FullText
خواستار، حمزه ( 1388). ارایۀ روشی برای محاسبۀ پایایی مرحلۀ کدگذاری در مصاحبه‌های پژوهشی. روش‌شناسی علوم انسانی، 15(58)، 161-174. https://method. ihu.ac.ir/article_418 _e5a0c366f855 eb221db4ee 19 e3 fbb 644 .pdf
رحمتی، علیرضا (۱۳۹۱). روند بررسی اثرات ارزیابی محیط‌زیستی در ایران چالش‌ها راهکارها. محیط‌زیست و توسعه، ۳ (۵)، ۱۵-۲۳ https://www.sid.ir/paper/1047909/faT
رسولی نسب، فاطمه؛ جباریان امیری، بهمن؛ کابلی، محمد؛ دانه کار، افشین (۱۳۹۶). ارزشیابی بیانیه های ارزیابی اثرات محیط زیستی در کشور. محیط زیست طبیعی، ۷۰(۲) , 337-349. 2059.10/JNE.2017.133299.1014
رمضانی کیاسج محله، رؤیا؛ امیری، محمدجواد؛ زبردست، لعبت (1398). ارزیابی اثرات اجتماعی طرح‌های توسعه بر جوامع محلی مطالعۀ موردی: طرح احداث بندر چمخاله. نشریه جغرافیا و توسعه، 17 (56)، 215-232. doi: 10.22111/gdij.2019.4888
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور (۱۳۹۴). راهنمای ارزیابی راهبردی محیط زیستی طرح‌های عمرانی. ضابطه شماره 690، معاونت فنی و توسعه امور زیربنایی، امور نظام فنی و اجرایی کشور.
سعیدی، زهرا (۱۳۹۴). ارزیابی اثرات اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی آلاینده‌های ناشی از کارخانه کک‌سازی از دیدگاه پسته کاران و کارشناسان شهرستان زرند. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه شیراز.
شعبانعلی فمی، حسین؛ علی بیگی، امیرحسین، شریف‌زاده ابوالقاسم (۱۳۸۳). رهیافت‌ها و فنون مشارکت در ترویج کشاورزی و توسعه روستایی. تهران: انتشارات مؤسسه توسعه روستایی ایران.
صدوق، حسن (۱۳۸۸). جغرافیا، طبیعت و محیط‌زیست. جغرافیا، 7 (20-21)، 67-80. https://mag.iga.ir/article _704955_ 43646f24490e81dfc35b3a423c8a1029.pdf
صدوق، حسن؛ سعیدی، عباس (۱۳۸۵). نظام فضایی به‌مثابه جوهره مطالعات جغرافیایی. نشریه جغرافیا، ۴(۱۰-۱۱)، ۷-۲۰. https://mag.iga.ir/article_253513_c9d16e65712dfecef89c16362bdce85f.pdf
طالبیان، سید امیر؛ عمرانی مجد، عبداله (۱۳۸۶). ارزیابی تأثیرات اجتماعی پروژه‌های صنعت نفت و گاز. فصلنامه مدیریت و منابع انسانی در صنعت نفت، ۱(۱)، ۱۰۲-۱۲۲. https://sid.ir/paper/246549/fa
عابدی جعفری، حسن؛ تسلیمی، محمدسعید؛ فقیهی، ابوالحسن؛ شیخ‌زاده محمد (۱۳۹۰). تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده های کیفی. اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)، ۵(۲) ۱۵۱-198 . doi: org/10.30497/smt.2011.163
فدائی، مهدی؛ المدرسی، سیدعلی؛ گندمکار، امیر؛ ذاکریان، ملیحه (1401). تبیین برنامه‌ریزی مشارکتی با رویکرد توسعه پایدار، مطالعه موردی: شهر شاهین‌شهر. جغرافیا و مطالعات محیطی، 11(42)، 58-71. dor: 20.1001.1.20087845.1401.11.42.4.3
فیروزنیا، قدیر؛ قرنی آرانی بهروز (۱۳۹۴). به‌کارگیری تحلیل بازیگران در فرایند ساماندهی نظام مدیریت و برنامه‌ریزی توسعة روستایی. پژوهش‌های روستایی، ۶ (۴)، 895-915. JRUR.2015.57365/2059.10
قربانی، مهدی؛ سلیمی کوچی، جمیله؛ ابراهیمی، پیام (۱۳۹۵). تحلیل نیازسنجی مشارکتی در زمینه استقرار مدیریت اجتماع‌محور روستایی (منطقه بررسی شده: روستای بزیجان شهرستان محلات در استان مرکزی). فصلنامه پژوهش‌های روستایی، ۷ (۴)، ۷۰۴-۷۱۷. dor: 20.1001.1.20087373.1395.7.4.8.5
قیداری سجاسی، حمدالـله؛ عرب تیموری، یاسر (۱۳۹۷). سنجش و تحلیل مسئولیت‌پذیری اجتماعی روستاییان به حفظ محیط‌زیست (مطالعة دربارة دهستان‌های شهرستان خواف). مسائل اجتماعی ایران، ۹ (۱)، ۷۹-۹۹. https://jspi.khu.ac.ir/article-1-2908-fa.pdf
گلیفاس، فرانس (۲۰۰۸). برنامه‌ریزی و مشارکت روستایی با استفاده از روش‌های تسهیل‌گری: ۸۰ ابزار توسعه مشارکتی. مترجم: سیدعارف، موسوی؛ ویراست سیدحسن رضوی، تهران: مؤسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی و اقتصاد کشاورزی.
مقصودی، منیژه؛ رحیمی، عباس (۱۳۸۷). روش ارزیابی مشارکتی روستایی: مطالعه موردی چهار روستا در منطقه اوان از استان قزوین. روستا و توسعه، ۱۱(۲)، ۹۱-۱۱۸ http://rvt.agri-peri.ac.ir/issue_19930_19933.html
ملکات، سرینواس آر. لزلی استیوز (۲۰۰۱). ارتباطات توسعه در جهان سوم. ترجمه شعبانعلی بهرامپور، تهران؛ پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و اجتماعی
وکیل، حمید (1398). مدل مشارکتی ارزیابی تاثیر محیط زیستی توسعه به کمک.ICT . پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی توسعه روستایی، دانشگاه پیام نور.
یاوری، غلامرضا؛ خلیلی، محمود؛ میرکیایی، سیدهادی (۱۳۸۵). بررسی اثرات اقتصادی و اجتماعی پروژه ملی حبله رود به روش PRA در روستای پایلوت شهرستان گرمسار مطالعه موردی روستای بهورد. سمینار برنامه‌ریزی توسعه مشارکتی آب و خاک کشور، سمنان. https://civilica.com/doc/116528/certificate/print | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 338 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 238 |
||