آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شمارهها | 413 |
| تعداد مقالات | 3,333 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,457,158 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,252,797 |
رسالت شعر و شاعری از دیدگاه انوری | ||
| پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
| مقاله 4، دوره 6، شماره 3، مهر 1404، صفحه 71-98 اصل مقاله (703.95 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ltip.2024.11136.1298 | ||
| نویسندگان | ||
| زهرا خاکباز1؛ ناصر نیکوبخت2؛ نجمه دری* 3 | ||
| 1دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات فارسی، گرایش ادبیات غنایی، دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران. | ||
| 2استاد، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران. | ||
| 3دانشیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| انوری، شاعر قرن ششم، دیدگاه های متعددی در باب شعر و شاعری دارد که در حیطۀ نقد ادبی حائز اهمیت است. یکی از مقولههایی که انوری در باب آن اظهارنظرکرده، رسالت شعر و شاعری است. در این مقاله که به شیوۀ توصیفی- تحلیلی نوشته شده، دیوان انوری، اعم از: قصاید، مقطعات، غزلیات و رباعیات، با دقت بررسی شده و نکات مرتبط با رسالت شعر و شاعری از دیدگاه این شاعر خوش سخن استخراج و طبقهبندی شده است و در نهایت، در سه طبقۀ کلی، دوازده شاخۀ اصلی، هفت زیرشاخۀ فرعی و چهار زیرشاخۀ جزئی تنظیم شده است که مجموعاً بیست و شش شاخه را شامل میشود. طبقۀ اول، رسالت شعر و شاعری در برابر دیگری است که این دیگری شامل: حاکم (مدح [پرهیز از حرص و گدایی با شعر])، (نقش تبلیغی شعر)، مردم (فرهیختگان [تعدد راوی])، (قشر متوسط جامعه [توجه شاعر به نقش سیاسی- اجتماعی خویشتن، همهفهم سخن گفتن])، همپیشههای شاعر (پرهیز از سرقت ادبی، احیای سنتهای شاعران پیشین) و معشوق میشود. طبقۀ دوم، رسالت شعر و شاعری در برابر شاعر که شامل: توجه به نیازهای مادی شاعر و تربیت طبع شاعر است. طبقۀ سوم، رسالت شعر و شاعری در برابر شعر که شامل: رنج شاعر برای سرودن، توجه به معنا (گام نهادن در طریق حکمت)، توجه به لفظ، ایجاد تناسب (هارمونی) با هستی، تسلط بر انواع ادبی و انکار شاعری برای احیای شعر (رسالت ویژۀ انوری) است. حاصل سخن آنکه شعر قدما مشحون از دیدگاهها و رهنمودهایی است که در گفتمان امروز می توان آنها را نظریه های شاعری دانست و انوری از جمله سخنورانی است که در اشعارش رسالت شعر و شاعری را تبیین کرده است صرف نظر از اینکه گزارشهای رسیده از زندگی خود شاعر و یا رویکرد شاعرانگی اش در عمل ممکن است با نظریه های مطرح شده در شعرش همگون نباشد؛ در پژوهش حاضر سعی ما بر آن است که از فحوای اشعار انوری نظریۀ شعری وی را در بیست و شش شاخۀ اصلی و فرعی معرفی، بررسی و تحلیل کنیم. | ||
| کلیدواژهها | ||
| انوری؛ رسالت شعر و شاعری؛ دیگری؛ شعر؛ کارکرد شعر | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
امامی، علیرضا، سعید رحیمی و علیرضا جاریانی (1404). «مطلوب دعا در شعر انوری»، پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی، ش 1، 1-28. 10.22126/ltip.2024.10653.1258
انوری (1364). دیوان، به کوشش سعید نفیسی، چ 3، تهران، سکه.
بارتولد (1352). ترکستان نامه، ترجمه کریم کشاورز، ج اول، بنیاد فرهنگ ایران.
باقری، مجتبی (1388). نقد و بررسی شعر از دیدگاه شاعران و نویسندگان (رودکی تا مولانا)، رساله دکتری، علیرضا نبیلو، دانشگاه قم.
براون، ادوارد (1341). تاریخ ادبیات ایران، ترجمه فتح ا... مجتبایی، ج2، چ 1، تهران، مروارید.
پورجوادی، نصرالله (1374). شعر و شرع، چ 1، تهران، اساطیر.
جامی، عبدالرحمان (1371). بهارستان، تصحیح اسماعیل حاکمی، تهران، اطلاعات.
حکیما، فاطمه و ناصر محسنینیا (1394). «تبیین نظریۀ ادبی انوری ابیوردی»، فنون ادبی، ش 2، 43-69.
خسروی، حسین و حسین یزدانی (1390). «نقد خویشتن تحلیل قصیدۀ در مذمت شعر و شاعری از انوری»، زبان و ادب فارسی (دانشگاه آزاد سنندج)، ش 7، 109-134.
شاملو، احمد (1377). درباره هنر و ادبیات، به کوشش ناصر حریری، بابل، آویشن.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1372). مفلس کیمیا فروش، نقد و تحلیل شعر انوری، تهران، سخن.
شمیسا، سیروس (1374). سبکشناسی شعر، تهران، فردوس.
شمس قیس رازی (1314). المعجم فی معاییر اشعار العجم، تصحیح محمد بن عبدالوهاب قزوینی و تصحیح ثانوی مدرس رضوی، طبع محمد رمضانی، تهران، مؤسسۀ خاور، مطبعة مجلس.
شهیدی، سیدجعفر (1382). شرح لغات و مشکلات دیوان انوری، تهران، علمی و فرهنگی.
عطار، شیخ فریدالدین (1397). مصیبتنامه، تصحیح و تعلیقات: محمدرضا شفیعی کدکنی، چ 8، تهران، سخن.
غلامرضایی، محمد (1391). سبکشناسی شعر فارسی از رودکی تا شاملو، چ 4، تهران، جامی.
فروزانفر، بدیعالزمان (1387). سخن و سخنوران، چ 1، تهران، زوّار.
محبتی، مهدی (1386). «خاستگاه شعر و هویت صنفی- اجتماعی شاعر از دیدگاه حکیم انوری ابیوردی» پژوهش زبان و ادبیات فارسی، ش 8، 87-104.
محبتی، مهدی (1388). از معنا تا صورت، ج 2، تهران، سخن.
مردانی، محسن (1382). «دیدگاه شاعران قرن ششم (سنایی، انوری و نظامی) درباره شعر و شاعری» پایاننامه کارشناسیارشد، تربیت معلّم تهران.
ناصرخسرو (1380). دیوان، تصحیح: مجتبی مینوی، تهران، معین.
نظامی عروضی سمرقندی (1372). چهارمقاله، تصحیح علامه قزوینی، تهران، معین.
نوین، حسین (1388). «همگرایی انسان با جهان هستی در نظریۀ کیهانشناسی مولوی»، نامه پارسی، ش 48 و 49، 5-33.
همایی، جلالالدین (1362). فنون بلاغت و صناعات همایی، تهران، هما.
یوسفی، غلامحسین (1388). چشمۀ روشن؛ دیداری با شاعران، چ 12. تهران، علمی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 310 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 19 |
||