آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 383 |
| تعداد مقالات | 3,036 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,760,817 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,950,058 |
الحضور الإیرانی فی شعر الشریف الرضی | ||
| کاوش نامه ادبیات تطبیقی | ||
| مقاله 1، دوره 14، شماره 4 - شماره پیاپی 56، دی 1403، صفحه 1-25 اصل مقاله (646.7 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/jccl.2023.8254.2431 | ||
| نویسنده | ||
| محمد حسن امرائی* | ||
| أستاذ، مشارک فی قسم اللغة العربیة وآدابها، کلیة الآداب والعلوم الإنسانیة،جامعة ولایت فی إیرانشهر، ایرانشهر، ایران. | ||
| چکیده | ||
| من رموز الوحدة الحضاریة بین المسلمین التفاعل الأدبی بین الإیرانیین والعرب، والذی بدأ منذ ظهور الإسلام فی إیران القدیمة واشتد قوته فی العصر العباسی؛ حیث بات العباسیون، تحت تأثیر الثقافة والحضارة الإیرانیة، مفتونین بالرفاهیة والتجمل والازدهار کالملوک الساسانیین. لذلک، دخلت الاحتفالات القدیمة إلى البلاط العباسی بسبب انبثاقها من جذور الثقافة الإیرانیة التی کانت تعطی معرفتها، الشعراء التازیین هویة أدبیة عظیمة، جعلت الشعراء العرب رغم تأثیرهم على اللغة العربیة یهتمون باللغة الفارسیة وینقلون المعارف والطقوس والیومیات والأساطیر الإیرانیة، إلى العرب من خلال الشعر. إنّ الشریف الرضی، هو الشاعر الشیعی الملتزم فی العصر العباسی الثالث، الذی تأثر بمختلف مظاهر الثقافة والحضارة الإیرانیة. یهدف هذا المقال إلى التعرف على جوانب مختلفة من هذا التأثر الثقافی والأدبی الإیرانی فی قصائد الشریف الرضی بطریقة وصفیة وتحلیلیة، بناءً على مؤشرات الأدب المقارن والمدرسة الفرنسیة. ومن نتائج البحث أن الشریف الرضی، بمعرفته الواسعة بالثقافة والأدب الإیرانی، قد تأثر بمظاهرها المختلفة، لا سیما فی المحاور المتعلقة باستدعاء المدن الإیرانیة مثل الأهواز، والسوس والأَربُق، والطوس، والدیلم، والبمّ، وکذلک الحضور المکثف للمفردات الفارسیة المعرّبة فی شعره. کما أظهر اهتمامه بالثقافة والحضارة الساسانیة من خلال تذکر جوانب من الثقافة والعادات الإیرانیة مثل احتفالات النوروز والمهرجان القدیمة، وذکر أسماء الملوک والشخصیات والأبطال الإیرانیین، فی شعره. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| المدرسة الفرنسیة؛ الثقافة والحضارة الإیرانیة؛ اللغة العربیة؛ الشریف الرضی | ||
| مراجع | ||
|
القرآن الکریم
ابن خلدون، عبدالرّحمن (1988). مقدّمه، ترجمه محمّد پروین گنابادی، تهران: علمی و فرهنگی .
ابن خلدون، محمد (1998). تاریخ ابن خلدون، الجزء الثالث، الطبعة الثانیة، بیروت: دار الفکر.
ابن درید، محمد بن حسن (1988). جمهره اللغة، بیروت: دار العلم للملایین.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1956). لسان العرب، بیروت: دار صادر.
آذرنوش، آذرتاش (1388). راه های نفوذ فارسی در فرهنگ و زبان عرب جاهلی، ط3، تهران: توس.
بیرونی، ابوریحان (1878). الآثار الباقیة عن القرون الخالیة، آلمان: ساخائو.
پیرنیا، حسن (1362). تاریخ ایران باستان، تهران: پر.
التونجی، محمد (1998چ 2). معجم المعربات الفارسیة، بیروت: مکتبة لبنان ناشرون.
جاحظ (1986). البیان و التبین، تحقیق و شرح: محمد هارون عبد السلام، ج1، بیروت – لبنان: دار الجیل .
جاحظ (1986). البیان و التبین، تحقیق و شرح: محمد هارون عبد السلام، ج1، بیروت – لبنان: دار الجیل.
جعفرزاده، جعفر؛ افضلی، زهرا؛ میرزایی، فرامرز؛ نظری منظم، هادی (1398). «صورولوجیا شخصیه بهاء الدوله البویهی فی شعر الشریف الرضی»، فصلنامه ادب عربی دانشگاه تهران، شماره بهار و تابستان، دوره 11، شماره1، 71 - 91.
الحموی، یاقوت (1979). معجم البلدان، لبنان: دار إحیاء الثراث العربی.
الحوفی، أحمد محمّد (1978). تیارات ثقافیة بین العرب والفرس، ط3، القاهرة: دارنهضة مصر.
دری، نجمه (1386). «تأثیرپذیری اعراب از ایرانیان در آداب حکومتداری»، مجله مطالعات ایرانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال ششم، شماره یازدهم، بهار 1386ش، 92-71.
دهخدا، علی‌اکبر (1372). لغت‌نامه، تهران: دانشگاه تهران.
رضایی، رمضان و علی بیات و سید جمال موسوی (1389). «نقش دبیران ایرانی در تأسیس و تکوین دیوانسالاری اسلامی در قرن اول هجری». پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی. مقاله 3، دوره 43، شماره 1، دی 1389، 55-43.
زرین کوب، عبدالحسین (1362). تاریخ ایران بعد از اسلام، چاپ سوم، تهران: امیرکبیر.
الشریف الرضی، أحمد محمد بن حسن ضبی (1415). الدیوان، ملاحظات: شارح: فرحات، یوسف شکرى، الطبعة الأولی، بیروت: دار الجیل.
شیر، ادّی (1908). الالفاظ الفارسیة المعرّبة. بیروت: مطبعة الکاثولیکیه.
عباسی ، مهناز و حسین مفتخری و نعمت الله فاضلی (1391). «فرایند اسلامی شدن الگوی فرهنگی – اجتماعی تغذیه در ایران»، تا پایان سده چهارم هجری قمری، نشریه مطالعات تاریخ اسلام، زمستان 1391 شماره15، 136-107.
علوش، سعید (١٩٨٧). مدارس الأدب المقارن، دراسة منهجیة، بیروت: المرکز الثقافی العربی.
عیدانی، سهیلا و جواد سعدون‌زاده (1397). «بازتاب فرهنگ و ادب ایرانی در شعر ابن رومی»، کاوش نامه ادبیات تطبیقی، دوره 8، شماره 29، خرداد 1397، 105-123.
فره‌وشی، بهرام (1346). فرهنگ پهلوی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
الفیروزآبادی، محمد بن أیوب (1980). قاموس المحیط، مصر: دارالکتب العلمیة بولاق.
کسروی، احمد (1379). شهریاران گمنام، ط:8، تهران: جامی.
کبابة، وحید صبحی (2011). التأثیر الفارسی فی شعر البحتری، المصدر: دراستنا للثقافة والبحوث، الناشر: رابطة الثقافة والعلاقات الإسلامیة للدراسات والبحوث، العدد 26ع، 146-119.
کریستینسن، آرتور (1367). إیران فی عهد الساسانیین، تهران: امیرکبیر.
لسترینج، گای (1367). جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی. ترجمه محمود عرفان، چاپ نهم، تهران: علمی و فرهنگی.
محسنی نیا، ناصر و سپیده اخوان ماسوله (1392ش). بازتاب فرهنگ و ادب ایران در شعر عبدالوهّاب البیاتی، کاوش نامه ادبیات تطبیقی، دوره 3، شماره 12 - شماره پیاپی 12 بهمن 1392. 95-119.
محسنی، شهباز (1395ش). «قاموس المُنجِد و واژه‌های معرَّب فارسی در آن»، فصلنامه تخصصی ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، دوره 12، شماره 6، مرداد 1395، 121-180.
محسنی، علی اکبر و ابوذر قاسمی آرانی (1392ش). بررسی جلوه های فرهنگ و تمدن ایرانی در شعر مهیار دیلمی، کاوش نامه ادبیات تطبیقی، دوره 3، شماره 10 - شماره پیاپی 10 تیر 1392. 103-121.
محمدی ملایری، محمد (1379). تاریخ و فرهنگ ایران، تهران: توس.
نژاد أکبری مهربان، مریم (1365). شاهنشاهی ساسانیان، طهران: دنیای کتاب. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 161 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 101 |
||