تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 368 |
تعداد مقالات | 2,890 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,566,247 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,901 |
بررسی و تحلیل مفهوم چندصدایی و تکصدایی در رمان معاصر فارسی بر مبنای نظریّۀ میخائیل باختین (با تکیه بر سه رمان معاصر) | ||
پژوهش نامه ادبیات داستانی | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 بهمن 1403 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/rp.2024.10146.1896 | ||
نویسندگان | ||
محمدامین حسنی* ؛ سیده مریم ابوالقاسمی | ||
گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. | ||
چکیده | ||
در حوزۀ مطالعات ادبی، نظریّۀ رمان و منطق مکالمۀ میخاییل باختین (1895-1975 م) نظریّهپرداز روسی از اعتبار ویژهای برخوردار است. رمان در نظر باختین در تقابل با شعر و انواع شاعرانه (حماسی، تراژدی و غنایی) قرار میگیرد. تعریف باختین از رمان با بیشتر تعاریف مرسوم همخوانی ندارد و مصادیقش از رمانهای یونانی تا آثار داستایوفسکی را شامل میشود. از دیدگاه او رمان حکومت مطلق یک زبانِ واحد ِیکپارچه را نفی میکند. در این مقاله قصد داریم که سه رمان معاصر فارسی (بوف کور، ملکوت و شازده احتجاب) را برمبنای مفهوم چندصدایی و تکصدایی نظریّۀ گفتمان رمان باختین نقد و بررسی کنیم. یافتههای این پژوهش که بهصورت توصیفی-تحلیلی انجام گرفته، حاکی از آنست که این رمانها با وجود داشتن برخی از ویژگیهای رمان چندصدایی و با تفاوتهایی همچنان بهسوی تکصدایی متمایلاند، زیراکه از یگانه ایدۀ مرکزی بهره میگیرند و قهرمان در آنها به خودآگاهی مطلوب نرسیده است. قهرمان یا همان راوی بوف کور با وجود خودآگاهی نسبیاش، اجازۀ حضور دیگر ایدهها و قهرمانها را نمیدهد. ملکوت به رمان چندصدایی نزدیک میشود امّا بیشتر به رمان ایدهها و یا رمان فلسفی شباهت دارد. همچنین رمان شازده احتجاب با وجود استفاده از زاویهدید نوآورانه، بهدلیل یگانه ایدۀ مرکزی همچنان بهسوی تکصدایی گرایش دارد. | ||
کلیدواژهها | ||
رمان فارسی؛ میخاییل باختین؛ چندصدایی؛ قهرمان خودآگاه؛ ایدۀ مرکزی | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 41 |