آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 383 |
| تعداد مقالات | 3,036 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,760,818 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,950,059 |
نشانه‌شناسی فرهنگی «اسامی خاص» هستۀ بنیادین هزار و یک‌شب و هزار و یک‌روز | ||
| پژوهش نامه ادبیات داستانی | ||
| مقاله 7، دوره 13، شماره 4 - شماره پیاپی 50، دی 1403، صفحه 159-175 اصل مقاله (438.53 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/rp.2022.7590.1545 | ||
| نویسندگان | ||
| رضا طاهری* 1؛ امیر اسماعیل آذر2؛ ساره زیرک3 | ||
| 1دانشجوی دکترای، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ایران. | ||
| 2دانشیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم وتحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ایران. | ||
| 3استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم وتحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| در نشانه‌شناسی فرهنگی، «اسامی خاص» لایۀ پیشین و متقدم از آگاهی ما را شکل می‌دهد. اسامی خاص باور اسطوره‌ای و پیش‌متنی برای نامگذاری و شناخت انسان از پدیدارهای محیط خویش است. بررسی اسامی خاص، دستیابی به شناخت اولیۀ هستۀ فرهنگی و زنجیرۀ نشانه‌ای از پیش تعیین شده را فراهم می‌سازد. هزار و یک‌شب و هزار و یک‌روز از رستۀ متن تو در توی ادبیات عامیانۀ فارسی و بخش معنادار از حافظۀ تاریخی و جمعی فرهنگ مردم ایران‌اند. همسانی نام‌ها، نشانه‌ها و دلالتِ معنایی در سپهر نشانگانی در این دو کتاب، این پرسش را ایجاد می‌کند که مناسبات و تعاملات اسامی‌خاصِ هستۀ بنیادین این دو کتاب چگونه است؟ این پژوهش با رویکرد توصیفی- تحلیلی بر پایۀ نظریۀ نشانه‌شناسی فرهنگی یوری لوتمان: مطالعۀ ارتباط دوسویه و نقش‌مند میان نظام‌های نشانه‌ای متفاوت، نتیجه می‌‌گیرد: بخشی از ماهیت متن فرهنگ با الگوی اسامی خاصِ همسان و هم‌ریخت در هر دو داستان تکرار شده است. انتخاب نام‌ها و هستۀ معنایی اسامی خاص هر دو داستان بر اساس قلمرو هنجار فرهنگ ایرانی شکل گرفته است که در تقابل با فرهنگ «دیگری» با گفتگومندی، تعامل و تقابل همراه است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| هزار و یک شب؛ هزار و یک روز؛ نشانه‌شناسی فرهنگی؛ اسامی خاص؛ سپهر نشانه‌ای | ||
| مراجع | ||
|
ابنالندیم، محمد بن اسحاق. ( 1366) الفهرست، ترجمۀ محمدرضا تجدد، تهران: امیرکبیر.
ابن بلخی. (۱۳۸۵) فارسنامه ابن بلخی، به کوشش لیسترانچ و نیکلسون، تهران: اساطیر.
بهار، مهرداد. (1376) پژوهشی در اساطیر ایران، تهران: آگه.
بیضایی، بهرام. (1391) هزارافسان کجاست، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
دلاکروا، فرانسوا پتیس. (1397) هزار و یک‌روز، ترجمۀ محمدحسن میرزاکمال‌الدوله و محمدکریم خان سرتیپ، مقدمه و تصحیح رضا طاهری، تهران: نخستین.
ستاری، جلال. ( 1388) افسون شهرزاد/ پژوهشی در هزارافسان. تهران: توس.
سرفراز، حسین. (1393) نشانه‌شناسی فرهنگ، هنر و ارتباطات، تهران: دانشگاه امام صادق.
سمننکو، الکسی. (1396) تار و پود فرهنگ، درآمدی بر نظریۀ نشانه‌شناختی یوری لوتمان، ترجمۀ حسین سرفراز، تهران: علمی و فرهنگی.
طبری. (1352) تاریخ طبری، ترجمۀ ابوالقاسم پاینده، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
فردوسی، ابوالقاسم. (1387) شاهنامه بر اساس نسخۀ مسکو، تهران: ققنوس.
مارزلف، اولریش، بوذری، علی. (1394) هزارو یک‌شب 1261.ق، تهران: عطف.
مسعودی. (1366) مروج الذهب، ترجمۀ عبدالقاسم پاینده، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
مکاریک، ایرناریما. (1393) دانش‌نامۀ نظریۀ ادبی معاصر، ترجمۀ مهران مهاجر، محمد نبوی، چاپ پنجم، تهران: آگه.
لوتمان، یوری. (1397) فرهنگ و انفجار، ترجمۀ نیلوفر آقا ابراهیمی، تهران: تمدن علمی.
بی‌نام. (1383) هزار و یک‌شب، ترجمۀ طسوجی تبریزی به کوشش علی‌اکبر تقی‌نژاد، تهران: علم.
یعقوبی. (1385) تاریخ یعقوبی، ترجمۀ محمدابراهیم آیتی، تهران: علمی و فرهنگی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 98 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 65 |
||