آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 383 |
| تعداد مقالات | 3,036 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,760,823 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,950,060 |
کارویژة واقع‌گرایی ادبی در بازنمایی زندگی انسان در سرزمین جنگ‌زده بر پایه رمان زمین سوخته | ||
| پژوهش نامه ادبیات داستانی | ||
| مقاله 2، دوره 13، شماره 4 - شماره پیاپی 50، دی 1403، صفحه 21-53 اصل مقاله (591.13 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/rp.2024.9624.1837 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد ایرانی* 1؛ سارا میرزایی2 | ||
| 1دانشیار، گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
| 2دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران. | ||
| چکیده | ||
| زمانی که مردم یک کشور مورد هجوم دشمن قرار می‌گیرند، هجوم قوم متجاوز تأثیرات زیادی در زندگی، اقتصاد، تاریخ، فرهنگ... و حتّی ادبیّات کشور مدافع خواهد داشت. در چنین شرایطی، ادبیّات با احساس تعهّد و به قصد ایفای نقش خود، سهم مهمّی در بازنمود رخدادها و واقعیّت‌های جامعة جنگ‌زده بر عهده می‌گیرد. ادبیّات برای ادای این وظیفه به بررسی، شرح و توصیف مستقیم یا غیرمستقیم حوادث و آثار زیان‌بار جنگ و پیامدهای مختلف روحی ـ روانی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی آن در جامعه می‌پردازد. ادبیّات واقع‌گرا برخلاف جریان‌ها و مکاتب ادبی دیگر، محدود و منحصر به بازآفرینی و بازگویی امر واقع است. نویسندگان واقع‌گرا می‌کوشند تا رویدادها را گزارش‌گونه و درست به همان‌گونه که اتّفاق می‌افتند ـ بی‌آن‌که تلخ و شیرین و درشت و نرم آن را از صافی نگاه و نگرة خاصی بگذرانند ـ بازگو کنند. نگاه نویسندة واقع‌گرا به عرصة جنگ، از منظر ایدئوژی و نگرش‌های عارفانه و معنویت‌گرایانه به دور است؛ از این روی، در واقعیت امور دخل و تصرّف نمی‌کند و امور واقع و حوادث را آرمان‌گرایانه و فراواقعی جلوه نمی‌دهد. آنان بر این باورند که در بیان واقعیّت جنگ و بازتاب رخدادها باید از آرمان‌گرایی، نگاه ماورایی و اسطوره‌سازی به دور بود و حقیقت امر را همان‌گونه که هست یا روی می‌دهد، بازنمایاند. احمد محمود (اعطاء) نویسنده سرشناس مکتب داستان‌نویسی جنوب کشور که از نویسندگان مطرح معاصر است، در آثارش از واقع‌گرایی و بومیسازی آن با تأکید بر عناصر زیست‌بوم خود بسیار بهره برده است. توجّه ما در این پژوهش به مطالعه رمان زمین سوخته از این نویسنده با تکیه بر تبیین کارویژه واقع‌گرایی در بازنمایی زندگی انسان معطوف بوده است. نویسنده در مقام راوی شاهد، مصائب جنگ شهری و آسیب‌های وارده به بنیان‌های انسانی و اقتصادی را همان‌گونه که به چشم خویش دیده است، روایت می‌کند. وی در این رمان، خسارت‌های مادّی و معنوی تهاجم دشمن به شهر اهواز و شهروندان ساکن در آن را با نمایش چهره واقعی و خشن جنگ از طریق به تصویر کشیدن آثار مخرّب بمباران‌ها، حجم گسترده ویرانی‌ها، کشتارها، زخم برداشتن‌ها، رنج‌ها و ... در سه‌ماهه اوّل جنگ تحمیلی بازآفرینی می‌کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ادبیّات داستانی؛ مکتب واقع‌گرایی؛ رئالیسم بومی؛ رمان جنگ؛ احمد محمود؛ زمین سوخته | ||
| مراجع | ||
|
آبیار قمصری، مرضیه. (1400) «بررسی مؤلفه‌های رئالیسم ایرانی در رمان فارسی (با نظر به ده رمان شاخص واقع‌گرا)». استاد راهنما: رضا شجری، رسالة دکتری، دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجی، دانشگاه کاشان.
احمدپور بیرانوند، زلیخا. (1395) بررسی سیمای جامعه در رمان جنگ با تکیه بر رمان‌های نخل‌های بی‌سر، زمین سوخته و ثریّا در اغما. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: امیرعبّاس عزیزی‌فر، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی کرمانشاه.
احمدی، نرگس. (1391) فضاسازی در رمان‌های احمد محمود: همسایه‌ها، داستان یک شهر، زمین سوخته، مدار صفر درجه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: بهروز ژاله، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه زنجان.
ادیبی‌سده، مهدی. (1379) جامعهشناسی جنگ و نیروهای نظامی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها، (سمت).
اسکولز، رابرت. (1377) عناصر داستان. ترجمه فرزانه طاهری. چ 1. تهران: مرکز.
الیوت، تی. اس. (1375) برگزیدة آثار در قلمرو نقد ادبی. تألیف و ترجمه دکتر سیّدمحمّد دامادی. چ 1. تهران: علمی.
باطنی، محمّدرضا. (1380) فرهنگ معاصر انگلیسی ـ فارسی. تهران: فرهنگ معاصر.
پاینده، حسین. (1391) داستان کوتاه در ایران(داستان‌های رئالیستی و ناتورالیستی). ج ۱، تهران: نیلوفر.
پیری‌زمانه، مسلم؛ داریوش پیری‌زمانه؛ کاوه قدمی و حمیدرضا بازگلی. (1395) جاسوسی رایانه‌ای ابزاری در حوزه جنگ نرم (گونه‌شناسی، موانع حاکم بر تحقیقات و قوانین مترتب بر جاسوسی رایانه‌ای). فصلنامة مطالعات قدرت نرم، سال ششم، شماره پانزدهم، 136ـ 158.
حسنی، علی اکبر. (1369) انگیزه‌های پیدایش اسارت، حقوق اسیران جنگی (2). درس‌هایی از مکتب اسلام، سال 30، شماره7، 36ـ42.
حق‌جو، ناصر. (1372) بررسی اقتصادی خسارات جنگ (1367ـ1359). مجلّه رفاه اجتماعی، دوره سوم، شماره 20، 1ـ23.
حلوسی، پروانه. (1396) بررسی و تحلیل داستان کوتاه نویسندگان معاصر خوزستان با رویکرد مدرنیسم و اقلیم‌گرایی. رسالة دکتری، استاد راهنما: منوچهر تشکری و پروین گلی‌زاده، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
دلفی، کبری. (1390) بررسی عناصر داستان در آثار احمد محمود با تأکید بر مدار صفر درجه و زمین سوخته. پایاننامة کارشناسی ارشد، استاد راهنما: مختار ابراهیمی، دانشکده ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
دوست محمّدی، هادی. (1358) انقلاب و ضدّ انقلاب. درس‌هایی از مکتب اسلام، سال نوزدهم، شماره4، 250ـ259.
راه درخشان، محمّد. (1385) ترس و شخصیت فردی ـ اجتماعی. سمرقند، سال چهارم، شماره 13و 14، صص 185ـ192.
رشیدی‌فرد، عطاءالله. (1383) رمان جنگ: بر اساس ساختار رمان‌های زمین سوخته احمد محمود و زمستان 62 اسماعیل فصیح. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: محمّد غلام، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تربیت معلم تهران.
زنجانی، حبیب الله. (1391). مهاجرت. چاپ دوّم، تهران: سمت.
سارتر، ژان پل. (1388) ادبیّات چیست. ترجمة ابوالحسن نجفی و مصطفی رحیمی، تهران: نیلوفر.
سعیدی، مهدی. (1385) رویکردهای عمده ادبیّات داستانی جنگ (1384ـ1359). پژوهش زبان و ادبیّات فارسی، پاییز و زمستان 1385، شماره 7، 21ـ 36.
شکری، غالی. (1366) ادب مقاومت. ترجمة محمّد حسین روحانی، تهران: نو.
طاهری‌نیا، باقر و سارا یدالله پنبه‌زاری. (1384) «میوه‌های پایداری در شعر ابن ابار قضاعی». در نامة پایداری، به کوشش احمد امیری خراسانی، کرمان: آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدّس.
عبّاسی، پروین. (1395) بررسی و تحلیل جلوه‌های رئالیسم در سه رمان دفاع مقدّس: زمین سوخته، شطرنج با ماشین قیامت، سفر به گرای 270 درجه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: مهدی خادمی‌کولایی، مرکز پیام نور ساری، دانشگاه پیام‌نور مازندران.
عیدی‌پور، شیدا. (1388) نقد و بررسی آثار داستانی احمد محمود. استاد راهنما سعیدالله قره‌بگلو، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.
قناعت، نرگس. (1400) نقد بوم‌گرایانة ادبیات دفاع مقدّس با تکیه بر سه رمان: زمین سوخته، سفر به گرای 270 درجه و شطرنج با ماشین قیامت. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: راضیه حجتی‌زاده، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان.
گارو، رنه. (1348) مطالعه نظری و علمی در حقوق جزا. ترجمه: ضیاءالدّین نقابت. ج 3. تهران: ابن سینا.
گرانت، دیمیان. (1379) رئالیسم. ترجمه حسن افشار. چاپ سوم. تهران: مرکز.
گلستان، لیلی. (1374) حکایت حال:گفتگو با احمد محمود. تهران: کتاب مهناز.
محمود، احمد. (1368) زمین سوخته. چاپ هشتم، تهران: معین.
محمودی، اعظم. (1395) بررسی مؤلفه‌های پایداری در رمان زمین سوخته اثر احمد محمود. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: بیژن ظهیری‌ناو، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقّق اردبیلی.
مرادمند، مرضیه. (1390) بررسی مسائل اجتماعی و فکری در سه رمان از آثار احمد محمود: همسایه‌ها، داستان یک شهر و زمین سوخته. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: اسماعیل صادقی و سید جمال الدین مرتضوی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد.
مرادی، مهری. (1388) رئالیسم بومی و باز آفرینی واقعیت در آثار احمد محمود. پایان نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: محمّد ایرانی، دانشکده ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه کردستان.
مقدم فرهی، نادیا. (1399) بررسی عنصر حقیقت‌مانندی در دو رمان زمین سوخته و نخل‌های بی‌سر. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: فؤاد مولودی، دانشکده فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه سوره.
میرزایی، سارا. (1397) مؤلفه‌ها و زمینه‌های رمان ضدّ جنگ در آثار احمد محمود در دو رمان: زمین سوخته و مدار صفر درجه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: محمد ایرانی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی کرمانشاه.
نیّری، محمّد یوسف؛ خیراندیش، سیدمهدی. (1384) «شهید و شهادت در عرفان اسلامی». فصلنامة علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دوره 22، شماره42، 19ـ32.
ولی‌پور یکانی، احسان. (1399) بررسی تطبیقی بن‌مایه‌های مشترک رئالیستی در دو رمان «موسم الهجره إلی الشمال» اثر طیب صالح و رمان «همسایه‌ها» اثر احمد محمود. استاد راهنما: عبد‌الاحد غیبی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.
یغمایی، راضیه. (1392) صحنه‌پردازی و فضاسازی در رمان‌های جنگ (پل معلق، زمین سوخته، نخل‌های بی‌سر). پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ زبان وادبیات فارسی، شهرکرد: دانشگاه شهرکرد.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 169 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 120 |
||