آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 393 |
| تعداد مقالات | 3,094 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,831,486 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,983,996 |
مدلسازی ساختاری تفسیری (ISM) عوامل مؤثر بر ورشکستگی آبی در دشت ممنوعه ماهیدشت: دستاوردهایی برای سیاست‌گذاران حوزه آب | ||
| جغرافیا و پایداری محیط | ||
| دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 55، تیر 1404، صفحه 63-88 اصل مقاله (2.39 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ges.2025.11477.2809 | ||
| نویسندگان | ||
| لیدا شرفی* 1؛ کیومرث زرافشانی2 | ||
| 1گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
| 2گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران. | ||
| چکیده | ||
| در دهههای اخیر، تقاضای روزافزون استفاده از آب زیرزمینی سبب ایجاد مناقشاتی در بهرهبرداری از این منبع گران‌بها شده است. از این رو، بحث جدید "ورشکستگی آبی" از سوی برخی از صاحب‌نظران حوزه آب مطرح گردیده است، چرا که بسیاری از دشتهای کشور من‌جمله دشت ماهیدشت در استان کرمانشاه در وضعیت ورشکستگی قرار دارند؛ بنابراین شناسایی عواملی که در ورشکستگی آبی نقش دارند حائز اهمیت است؛ لذا هدف این مطالعه کیفی، مدلسازی عوامل مؤثر بر ورشکستگی آبی میباشد. جامعه مورد مطالعه شامل خبرگان و متخصصان شرکت سهامی آب منطقهای استان کرمانشاه، کارشناسان آب سازمان جهاد کشاورزی استان کرمانشاه، اساتید گروه آب و خاک‌شناسی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی و کشاورزان دشت ماهیدشت بودند (25 نفر). در این پژوهش از روش نمونهگیری هدفمند موارد ویژه استفاده شد. با استفاده از روش تحلیلی مدلسازی ساختاری - تفسیری (ISM) ابتدا عوامل شناسایی شدند (13 عامل). سپس روابط بین عوامل مؤثر بر ورشکستگی آبی تعیین و تحلیل گردید و در نهایت با استفاده از تحلیل MICMAC عوامل مؤثر باتوجه‌به اثرگذاری و اثرپذیری صورت پذیرفت. نتایج نشان داد، مدل پژوهش شامل 6 سطح میباشد. سطح ششم که شامل 2 عامل "تحریم و بیثباتی اقتصادی" و "عدم آگاهی و وجود باورهای سنتی کشاورزان نسبت به برداشت آب" میباشد، تأثیرگذارترین عوامل بر ورشکستگی آبی در دشت ماهیدشت هستند. نتایج این مطالعه، دستاوردهای مهمی را برای سیاست‌گذاران و مسئولان دارد بدین صورت که با آگاهی از عوامل مؤثر بر ورشکستگی آبی در دشت ماهیدشت، ضمن ارائه راهکارهای عملیاتی برای تعدیل وضعیت پیش‌آمده، راهکارهای پیش‌گیرانه برای شرایط مشابه بهکار گیرند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بحران آب؛ ماهیدشت؛ دشت ممنوعه؛ ورشکستگی آبی؛ مدلسازی ساختاری تفسیری (ISM) | ||
| مراجع | ||
|
آبراهه، افشین؛ احمدی، محمدحسین؛ کاظمی‌نژاد، سیدعلی؛ رجب پور، رسول (1399). بررسی نظریه ورشکستگی آب و مدیریت در اشتراک منابع آبی رودخانه فهلیان. سومین کنگره علوم و مهندسی آب و فاضلاب ایران. شیراز، 4 آذر ماه 1399.
احمدیپور، زهرا؛ احمدی، ابراهیم (1399). تحلیل عوامل موثر بر ناکامی حکمرانی آب در ایران. سیاستهای راهبردی و کلان، 8 (شماره ویژه)، 110-140. doi: 10.30507/JMSP.2020.102558
اسلامی، روح اله؛ رحیمی، احمد (1398). سیاستگذاری و بحران آب در ایران. سیاستهای راهبردی و کلان، 7 (27)، 410-432. doi: 10.32598/JMSP.7.3.5
امیری، آرش؛ مدیرشانهچی، محسن؛ گلشنی، علیرضا (1399). تاثیر فرآیند سیاستگذاری عمومی بر بحران آب در جمهوری اسلامی ایران. علوم سیاسی، 15 (4)، 45-72. doi: 10.22034/IPSA.2020.417
جلیلی کامجو، سیدپرویز؛ خوچیانی، رامین (1399). کاربرد تئوری ورشکستگی و تقاضاهای ناسازگار در حل مناقشه تخصیص منابع آب زاینده‌رود. تحقیقات مدلسازی اقتصادی، 10 (39)، 45-80. doi: 10.29252/jemr.10.39.45
جمال امیدی، مونا؛ مریدی، علی (1399). استفاده از روش ورشکستگی در کاهش منازعات منابع آب زیرزمینی و طرح تعادل‌بخشی آبخوان (مطالعه موردی: آبخوان حاجی‌آباد). تحقیقات منابع آب ایران، 16 (4)، 1-14. doi: 20.1001.1.17352347.1399. 16.4.1.1
خالدی، کوهستار؛ اردستانی، مریم (1400). تاثیر تحریمها بر رشد اقتصادی بخش کشاورزی ایران. اقتصاد کشاورزی و توسعه، 29 (116)، 251-284. doi: 10.30490/AEAD.2022.354555.1334
رهبر قاضی، محمود رضا؛ طالعی حور، رهبر (1403). چالشهای حکمرانی آب در ایران: بررسی علل و پیامدها از منظر داده بنیاد. سیاست، 54 (3)، 415-438. doi: 10.22059/JPQ.2024.380935.1008202
زارع فرجودی، سحر؛ مریدی، علی؛ موسوی، سید سعید (1398). کاربرد رویکرد ورشکستگی در تخصیص بارهای آلاینده نقطهای و گسترده در رودخانه. تحقیقات منابع آب ایران، 15 (2)، 88-97. 20.1001.1.17352347.1398.15.2.7.6 doi:
زرافشانی، کیومرث.، شرفی، لیدا (1391). بررسی راهبردهای مدیریت خشکسالی کشاورزان گندمکار در شهرستان کرمانشاه. طرح پژوهشی، دانشگاه رازی کرمانشاه.
سادات، مطهره؛ شوریان، مجتبی؛ مریدی، علی (1398). بازتوزیع تخصیص منابع آب در حوضه‌های آبریز مشترک مرزی با استفاده از رویکرد ورشکستگی. تحقیقات آب و خاک ایران، 50 (5)، 1141-1151. doi: 10.22059/IJSWR.2018.260256.667948
شرکت مهندسین مشاوربند آب غرب (1401). طراحی شبکه پایش کمی و کیفی منابع آب زیرزمینی دشت ماهیدشت محدوده مطالعاتی ماهیدشت- سرفیروزآباد، چاههای کشاورزی انتخابی. شرکت آب منطقهای کرمانشاه، دفتر مطالعات پایه منابع آب گروه آبهای زیر زمینی. 44 ص.
صادقی روش، محمد حسن (1401). کاربرد مدلسازی ساختاری تفسیری (ISM) در تحلیل موانع مقابله با بیابانزایی (با رویکرد آسیب شناسی در استان یزد). پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز. 13 (25)، 119-132. doi: 10.52547/jwmr.13.25.119
طیبزاده مقدم، نگار؛ ملک محمدی، بهرام (1399). کاربرد روش‌های تئوری ورشکستگی در تخصیص عادلانه منابع آب در راستای کاهش مناقشات محیط‌زیستی (نمونه موردی: حوضه دریاچه ارومیه). مهندسی منابع آب، 13 (44)، 95-105. doi: 20.1001.1.20086377.1399.13.44.8.9
فتاحی، علی؛ آخوندعلی، علی محمد؛ آذری، آرش (1403). ارزیابی سهم فعالیتهای انسانی و تغییرپذیری اقلیمی بر منابع آب زیرزمینی (مطالعه موردی آبخوان ماهیدشت در استان کرمانشاه). محیط زیست و مهندسی آب، 10 (2)، 275-291. doi: 10.22034/ewe.2023.398483.1866
فتحاللهی، جمال؛ نجفی، محمدباقر؛ فرهنگیان، شیما (1400). شناسایی و اولویتبندی عوامل مؤثر بر کم آبی در استان کرمانشاه با کمک فرایند تحلیل سلسله مراتبی. آب و توسعه پایدار، 8 (4)، 33-42. doi: 10.22067/JWSD.V8I4.2108.1073
فرجی دیزجی، سجاد؛ جاریانی، فرزانه؛ نجارزاده، رضا (1397). تأثیر تحریمها بر تجارت متقابل محصولات کشاورزی بین ایران و کشورهای منطقه منا و اتحادیه اروپا. اقتصاد کشاورزی، 12 (2)، 69-90. doi: 10.22034/IAES.2018.32532
قمرنیا، هوشنگ (1401). مختصری از پتانسیلهای استان کرمانشاه. سومین همایش ملی کم آبیاری و استفاده از آبهای نامتعارف در کشاورزی مناطق خشک. دانشگاه رازی کرمانشاه، 26 بهمن ماه 1401. https://civilica.com/l/100580/pgn-2/
محمدی، کاظم؛ محمدی، علی محمد (1394). شناسایی عوامل مدیریت بهینه بحران آب. چهارمین همایش ملی سامانههای سطوح آبگیر باران. مشهد، 29-28 بهمن ماه 1394. https://civilica.com/doc/739021/
مرادیان، فرشته؛ بهور، شهین (1397). ورشکستگی آبی عامل بازدارنده توسعه اقتصادی (مطالعه موردی استان کرمانشاه). همایش ملی توسعه پایدار استان کرمانشاه: فرصتها، چالشها و چشم انداز، دانشگاه رازی، 19 آذر 1397. https://civilica.com/doc/ 901442/
مظاهری، مهدی؛ عبدالمنافی، نرجس السادات (1396). بررسی بحران آب و پیامدهای آن در کشور. مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی. شماره مسلسل 15608. https://rc.majlis.ir/fa/report/show/1040201
معاونت حفاظت و بهره برداری. (1398). دشتهای ممنوعه کشور. اداره حفاظت و بهره برداری از منابع آب و امور مشترکین. https://www.danab.ir
نفرزادگان، علیرضا؛ وقارفرد، حسن؛ نیکو، محمدرضا؛ نوحهگر، احمد (1398). توسعه مدل چندهدفی خطی تخصیص بهینه آب بر اساس چهار قاعده ورشکستگی و حل آن با رویکرد سازش فازی. پژوهشهای آبخیزداری، 23 (3)، 95-110.doi: 10.22092/ WMEJ.2019.125834.1205
رنجبر، هادی؛ حق دوست، علی اکبر؛ صلصالی، مهوش؛ خوشدل، علیرضا؛ سلیمانی، محمد علی؛ بهرامی، نسیم (1391). نمونهگیری در پژوهشهای کیفی: راهنمایی برای شروع. دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران. 10 (3)، 238-250. https://www.sid.ir/paper/96654/fa
ویسی، آفاق؛ کلانتری، خلیل؛ مطیعی، ناصر (1400). پهنهبندی دشتهای حوزه آبریز کرخه در استان کرمانشاه بر اساس شاخص توسعه‌یافته فقر آبی کشاورزی. تحقیقات آب و خاک ایران، 52 (12)، 3125-3138.doi: 10.22059/IJSWR.2021. 328820.669054
یزدیان، مهدی؛ رخشنده رو، غلامرضا؛ نیکو، محمدرضا؛ طالب بیدختی، ناصر (1401). ارائه یک مدل مبتنی بر تئوری بازیها برای تخصیص بهینه آب به ذینفعان در منابع آبی مشترک در شرایط ورشکستگی آبی: کاربرد بازی جوجه. مهندسی منابع آب، 15 (52)، 1-14. doi: 10.30495/WEJ.2021.26673.2284 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 119 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 34 |
||