تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 393 |
تعداد مقالات | 3,094 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,831,495 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,984,001 |
عوامل مؤثر بر مشارکت جوامع محلی در حفاظت از منابع آب (مورد مطالعه: حوزه آبخیز سد ایلام) | ||
جغرافیا و پایداری محیط | ||
دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 55، تیر 1404، صفحه 107-124 اصل مقاله (1.54 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ges.2025.11526.2816 | ||
نویسندگان | ||
احسان فتحی1؛ جمال مصفایی* 2؛ محمدرضا اختصاصی3؛ علی طالبی3 | ||
1گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران. | ||
2گروه مدیریت حوزههای آبخیز، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران. | ||
3گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران. | ||
چکیده | ||
در راستای حفاظت از منابع آب حوزههای آبخیز، نقش مشارکت جوامع محلی در مدیریت منابع آب از اهمیت ویژهای برخوردار است. هدف از این پژوهش، تحلیل عوامل اثرگذار بر رفتار مشارکتی آبخیزنشینها در راستای حفاظت از منابع آب در حوزه آبخیز سد ایلام است. این مطالعه جزو تحقیقات توصیفی - همبستگی است که در آن از تکنیک پیمایش برای جمعآوری دادهها استفاده شد. جامعه آماری شامل 135 آبخیزنشین بود که نمونهها بهصورت تصادفی انتخاب شدند. روش گردآوری دادهها و اطلاعات، پرسشنامه بوده است. نتیجه تحلیل توصیفی شاخصها نشان داد که رابطه رفتار مشارکتی آبخیزنشینها و سه متغیر باورهای هنجاری، هنجارهای قانونی و هنجارهای مشارکتی در سطح متوسط بودند. همچنین نتایج بررسی ضریب همبستگی اسپیرمن نشان داد که این سه متغیر با رفتار مشارکتی آبخیزنشینها در سطح خطای یک درصد رابطه مثبت و معنیداری داشتند. بهعلاوه، هنجارهای قانونی، باورهای هنجاری و هنجارهای مشارکتی به ترتیب بیشترین سهم را در رفتار مشارکتی آبخیزنشینها در راستای حفاظت از منابع آب داشتند؛ بنابراین به نظر میرسد تقویت هنجارها و باورهای آبخیزنشینان در زمینه حفاظت از منابع آب، موجب افزایش رفتارهای مشارکتی شود. این ارتقای آگاهی و تغییر نگرش در جوامع محلی موجب مشارکت فعالتر و مسئولیتپذیری بیشتر میشود که در نهایت، با همافزایی این جوامع با سیاستهای حفاظتی، به مدیریت پایدار منابع آبی و تضمین پایداری آنها کمک خواهد کرد. | ||
کلیدواژهها | ||
باورهای هنجاری؛ حفاظت منابع آب؛ حوزه آبخیز؛ رفتار مشارکتی؛ هنجارهای قانونی | ||
مراجع | ||
امین فنک، داود؛ رضایی، روح اله ؛ زینال زاده، کامران (1402). شناسایی و تبیین موانع حفاظت از منابع آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه: یک پژوهش کیفی. تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 54(1). 73-88. doi: 10.22059/ijaedr.2022. 342469.669146
حسینپور، زهرا؛ منهاج، محمدحسین؛ کاوسیکلاشمی، محمد (1394). ارزیابی عوامل مؤثر بر مشارکت اعضای تعاونی آببران در مدیریت منابع آب کشاورزی. پژوهشهای رشد و توسعه اقتصادی، 5(مکرر دوم شماره 20). 91-104. https://egdr.journals. pnu.ac.ir/article_4678.html
رنجبر، بهزاد؛ نعیمی، امیر؛ نهاوندیان، فرنوش (1398). تحلیل هنجارهای تأثیرگذار بر رفتار مشارکتی کشاورزان در راستای حفاظت از آب حوضه آبخیز تالاب زریوار شهرستان مریوان. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، 15(2). 1-16. doi: 10.22034/iaeej. 2020.194549.1443
زاهدیمازندرانی، محمدجواد؛ شیانی، ملیحه ؛ علیپور، پروین (1393). تأثیر هنجارهای مشارکتی بر رفاه اجتماعی. مجله رفاه اجتماعی، 14(52)، 33-63. doi: 10.1016/j.techfore.2021.121198
سلطانی، عادل؛ قضاوی، رضا؛ دخانی، سیامک (1403). بررسی اثرات هنجارهای قانونی، مشارکتی و باورها بر شاخص مشارکت و رفتار آبخیزنشینان (مورد مطالعه: حوزه آبخیز بنچله، شهرستان روانسر). مدیریت جامع حوزه های آبخیز، 4(1). 1-15. doi: 10.22034/iwm.2023.2010899.1104
صالحی، سعید؛ چیذری، محمد؛ صدیقی، حسن؛ بیژنی، مسعود (1396). تأثیر باورهای زیستمحیطی بر رفتار پایدار کشاورزان استان فارس در بهرهبرداری از منابع آب زیرزمینی. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، 13(1). 175-193. doi: 20.1001.1.20081758.1396.13.1.12.0
صفا، لیلا؛ ولی نیا، سپیده. (1399). عوامل تأثیرگذار بر رفتارهای حفاظت از منابع آب در بین کشاورزان شهرستان زنجان: کاربرد نظریه انگیزش حفاظت. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، 16(1). 131-150. 10.22034/iaeej.2020.219912.1501 doi:
مصفایی، جمال؛ سرفراز، فرامرز؛ صالح پورجم، امین؛ طباطبایی، محمودرضا (1401). تحلیل موانع مشارکت مردمی در طرحهای آبخیزداری حوضه نینهرود استان قزوین، مجله پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز، 13(26). 82-92. doi: 10.52547/jwmr.13.26.82
میرزایی، حیدر؛ احمدی، فرزاد (1400). تحلیل هنجارهای اثرگذار بر رفتار مشارکتی مرتعداران در راستای حفاظت از مراتع (مورد مطالعه: حوزه آبخیز کریمآباد، شهرستان دهگلان. تحقیقات حمایت و حفاظت جنگلها و مراتع ایران، 19(1). 110-124. doi: 10.22092/ijfrpr.2021.352007.1448
ولیزاده، ناصر؛ بیژنی، مسعود؛ عباسی، عنایت (1395). تحلیل محیط زیست گرایانه رفتار مشارکتی کشاورزان در حفاظت از منابع آب سطحی در حوزه جنوبی آبریز دریاچه ارومیه. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، 11(2). 183-201. doi: 20.1001.1.20081758.1394.11.2.12.8
یزدانپناه، مسعود؛ حیاتی، داریوش، زمانی، غلامحسین (1390). واکاوی رفتار و تمایلات رفتاری کارکنان سازمان های کشاورزی نسبت به حفاظت آب : کاربرد تئوری تکامل یافته رفتار برنامه ریزی شده. فصلنامه علوم محیطی، 1(9). 1-22. doi: 10.22092/ijfrpr.2021.352007.1448
یزدانی، هیمن (1395). بررسی عوامل مؤثر بر رفتارهای زیستمحیطی ذینفعان دریاچه زریوار در شهرستان مریوان، پایان نامه دکتری، پایان نامه کارشناسیارشد توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، https://elmnet.ir/doc/10896987-11614 | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 99 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 36 |