آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 383 |
| تعداد مقالات | 3,036 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,760,786 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,950,053 |
نقش دستوری ردیفهای فعلی در مضمونآفرینی و استعارهسازی در قصاید خاقانی | ||
| پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
| مقاله 1، دوره 5، شماره 4، دی 1403، صفحه 1-17 اصل مقاله (401.34 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ltip.2024.11545.1327 | ||
| نویسنده | ||
| سیداحمد پارسا* | ||
| استاد، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده زبان و ادبیات، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران | ||
| چکیده | ||
| موضوع پژوهش حاضر تبیین و تحلیل نقش دستوری ردیفهای فعلی در مضمونآفرینی، القای معانی و استعارهسازی در قصاید خاقانی است. تبیین یکی از ظرفیت‌های ناشناخته ردیف، ارائۀ الگویی روشمند و قابل انطباق به سروده‌های دارای ردیفهای فعلی در پیوند با دریافت درست مضامین شعری و تعیین محوریترین موضوع ابیات این سرودهها هدف پژوهش حاضر است. آشنایی با یکی از ظرفیت‌های ناشناختۀ ردیف، شناخت نقش ردیفهای فعلی در مضمونآفرینی و استعارهسازی از دیگر اهداف این پژوهش محسوب می‌شود و در این راستا میکوشد به پرسشهای زیر پاسخ دهد: جایگاه دستوری ردیف، چه نقشی در استعارهسازی، القای مفاهیم و مضمونآفرینی دارد؟ چگونه می‌توان از راه شناخت نقش دستوری ردیف، محوریترین موضوع مطرح در ابیات را تشخیص داد؟ روش پژوهش توصیفی‌ـ‌تحلیلی است. جامعۀ آماری تمامی قصاید مردّف خاقانی را در بر می‌گیرد و حجم نمونه، قصاید دارای ردیفهای فعلی است. داده‌ها به‌صورت کتابخانه‌ای و سندکاوی گردآوری و نتایج با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا تجزیه و تحلیل شده است. نتایج نشان می‌دهد شناخت میزان توانمندی شاعر در آفرینش تصاویر شعری، مضمونآفرینی و تعیین محوریترین موضوع هر بیت و گرانیگاه آن و شناخت میزان توان استعارهسازی شاعر با این الگو به‌آسانی امکان‌پذیر است. همچنین نتیجه بیانگر توانمندی خاقانی در استفاده از این ظرفیت زبانی است که در متن این پژوهش به‌تفصیل به آن پرداخته شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قصیده؛ خاقانی؛ ردیف؛ نقش دستوری؛ مضمونآفرینی؛ استعارهسازی | ||
| مراجع | ||
|
پادشا، محمد (1335). فرهنگ آنندراج، زیر نظر دکتر محمد دبیر سیاقی، تهران: خیام.
پارسا، سیداحمد (1393). «بررسی گونه‌ای نو از موسیقی کناری در دیوان خاقانی»، بوستان ادب، دورۀ 6، شمارۀ 2: 1-14.
پارسا، سیداحمد (1388). «هنجارگریزی‌های خاقانی در ردیف قصاید»، زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت‌معلم، شمارۀ 11، سال هفدهم، شمارۀ پیاپی 66: 77-103.
توسی، نصیرالدین (1369). معیار الاشعار، تصحیح جلیل تجلیل، تهران: جامی.
خاقانی شروانی، افضل‌الدین (1357). دیوان خاقانی، به‌کوشش دکتر سیدضیاءالدین سجادی، چاپ دوم، تهران: زوّار.
خاقانی شروانی، افضل‌الدین (1375). دیوان خاقانی، ویراستۀ میرجلال‌الدین کزازی، تهران: مرکز.
رادمنش، عطا و زهرا کریم‌زاده شوشتری‌نژاد (1391). «ساختار زبانی و موسیقایی ردیف در دیوان خاقانی»، کاوش‌نامۀ زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ 24: 102-73.
روحانی، مسعود و محمد عنایتی قادیکلایی (1392). «نگاهی به ردیف و کارکردهای آن در شعر خاقانی»، فنون ادبی، سال پنجم، شمارۀ 2 (پیاپی9): 67-88
سجادی، ضیاءالدین (1386). «سبکشناسی نظم در قرن ششم»، پژوهش‌نامۀ فرهنگ و ادب، شمارۀ چهارم: 62-13
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1373). موسیقی شعر، چاپ چهارم، تهران: آگاه.
شکوهی، گشین و سیداحمد پارسا (1394). «دلایل ادبی حذف نهاد در ردیفهای فعلی دیوان خاقانی»، پژوهش‌نامۀ نقد ادبی و بلاغت، شمارۀ 1: 168-159
صفا، ذبیح‌الله (1368). تاریخ ادبیات در ایران، چاپ نهم، تهران: فردوس.
طالبیان، یحیی و مهدیه اسلامیت (1384). «ارزش چندجانبۀ ردیف در شعر حافظ»، پژوهش‌های ادبی، شمارۀ 8، تابستان: 7-28.
مسگرنژاد، جلیل (1370). مختصری در شناخت علم عروض و قافیه، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 36 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 33 |
||