آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 393 |
| تعداد مقالات | 3,094 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,831,491 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,983,998 |
کارکرد وجهی‌سازی در تذکرة الاولیا | ||
| پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
| دوره 6، شماره 1، فروردین 1404، صفحه 93-114 اصل مقاله (608.22 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ltip.2024.10131.1223 | ||
| نویسندگان | ||
| تیمور مالمیر* 1؛ مسلم محمدی نوسود2 | ||
| 1استاد، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده زبان و ادبیات، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده زبان و ادبیات، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران | ||
| چکیده | ||
| تذکره‌های عرفانی به‌رغم تکرار موضوعات، هریک ویژگی‌هایی دارند که بیانگر نگاه و ایدئولوژی نویسندۀ تذکره است تا عارفی که سخنانی از او نقل‌شده‌است. نویسندۀ تذکرۀ عرفانی می‌خواهد روایتی را بازنمایی‌کند که نتیجه و یا فهمی متفاوت در خواننده و مخاطب به‌وجودآورد. برای نیل به مقصود خود از ابزارها و شیوه‌هایی استفاده‌می‌کند که بیشترین تأثیر را داشته‌باشد. در این مقاله، شیوۀ عطار نیشابوری را در نگارش تذکرةالاولیاء براساس الگوی وجهی‌سازی پاول سیمپسون بررسی و تحلیل‌کرده‌ایم. تذکرة الاولیاء یک متن با وجهی‌سازی‌های بسیار است که در آن هویت و روابط بین افراد به‌طور مستمر ساخته و بازسازی‌می‌شود. عطار از افعال وجهی به‌طور مؤثری برای بیان نظر، قضاوت، تعهد، اجازه، توصیه و دیگر انواع بیانات استفاده‌می‌کند. از اسم‌ها، صفات، قیدها و تأثیر آنها برای توصیف و ارزیابی شخصیت‌ها و حالات استفاده‌می‌کند. از انواع جملات و ساختارهای نحوی به‌صورتِ مؤثری برای سازمان‌دهی و ساختاربخشی به متن و ارائة استدلال‌ها و نتایج برای بازنمایی شخصیت‌ها و تثبیت ایدئولوژی بهره‌می‌گیرد. دقت در وجهی‌سازی‌های عطار در تذکرةالاولیاء برای توجیه شطح یا کرامت عارفان می‌تواند قرائت بهتری از داستان‌های منقول در تذکرةالاولیاء به مخاطب امروزی عرضه‌کند. کاربرد وسیع وجهیت در این کتاب برای ایجاد تأثیر بیشتر برخواننده است بدین منظورِ که مخاطب یا خواننده را به‌صورت ناخودآگاه به پذیرش سخن یا مطلبی غیرِعادی سوق‌دهد یا قانع‌سازد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عطار نیشابوری؛ تذکرة الاولیاء؛ وجهیت؛ کرامت؛ شطح | ||
| مراجع | ||
|
آشتیانی، جلالالدین (1365). شرح مقدمۀ قیصری بر فصوص الحکم، چاپ اول، تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
انصاری هروی، ابواسماعیل عبدالله (1362). طبقات الصوفیه، تصحیح محمد سرور مولایی، چاپ اول، تهران: توس.
بخاری، ابوعبدالله محمد بن اسماعیل (1391). صحیح بخاری، ترجمة عبدالعلی نور احراری، چاپ چهارم، تربت‌جام: شیخ‌الاسلام احمد جام.
جابری، ناصر (1398). «مطالعۀ ساختار و موضوع و طرفین گفت‌وگوی انتقادی در تذکرةالاولیاء»، پژوهش‌های ادب عرفانی، س13، ش42، 91-108.
جامی، نورالدین عبدالرحمن (1370). نفحات الانس من حضرات القدس، تصحیح محمود عابدی، چاپ اول، تهران: اطلاعات.
حافظ شیرازی، شمس‌الدین محمد (1390). دیوان، تصحیح قزوینی و غنی، چاپ دهم، تهران: زوّار.
خادمی، نرگس (1391). «الگوی دیدگاه روایی سیمپسون در یک نگاه»، نقد ادبی، س5، ش17، صص7-35.
دانشگر، آذر (1396). «کارکرد روایت در تذکرةالاولیاء شیخ عطار نیشابوری»، فصلنامۀ تخصصی سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، س10، ش38، 147-164.
رضوانیان، قدسیه (1380). «روایت و راوی در داستان‌های عارفانه»، کتاب ماه ادبیات و فلسفه، ش48، 59-64.
رضوانیان، قدسیه (1394). ساختار داستانی حکایت‌های عرفانی، چاپ اول، تهران: سخن.
روضاتیان، مریم (1390). «ملحقات تذکرةالاولیاء (بررسی و مقایسه بینامتنی بخش اول و دوم تذکرة الاولیاء)»، پژوهش‌های ادب عرفانی، س5، ش17، 147-174.
ژنده‌پیل، احمد جام نامقی (1368). انس التائبین، تصحیح علی فاضل، چاپ اول، تهران: توس.
سرّاج طوسی، ابونصر (1382). اللمع فی التصوف، تصحیح رینولد آلن نیکلسون، ترجمة مهدی محبتی، چاپ اول، تهران: اساطیر.
سلطان ولد، بهاءالدین محمد بن جلالالدین محمد بلخی (1367). معارف، تصحیح نجیب مایل هروی، چاپ اول، تهران: مولی.
سلمی، عبدالرحمن محمد بن حسین (2003). طبقاتالصوفیه، بیروت: دارالکتب العلمیه.
سهلگی، محمد بن علی (1384). دفتر روشنایی (از میراث عرفانی بایزید بسطامی)، ترجمۀ محمدرضا شفیعی‌کدکنی، چاپ اول، تهران: سخن.
سورآبادی، ابوبکر عتیق (1381). تفسیر سورآبادی، تصحیح سعیدی سیرجانی، چاپ اول، تهران: نو.
شافعی، محمد بن ادریس (1380). شعر امام شافعی، ترجمة عباس اطمینانی، چاپ اول، سنندج: دانشگاه کردستان.
عطار نیشابوری، فریدالدین محمد بن ابراهیم (1399). تذکرةالاولیاء، تصحیح محمد استعلامی، چاپ30، تهران: زوّار.
فاولر، راجر (1390). زبان‌شناسی و رمان، ترجمۀ محمد غفاری، چاپ اول، تهران: نی.
فرشیدورد، خسرو (1391). فعل و گروه فعلی و تحول آن در زبان فارسی (پژوهشی در دستور تاریخی زبان فارسی)، چاپ دوم، تهران: سروش.
قبادی، حسینعلی و دیگران (۱۳۸۸). «خواب و رؤیا در اندیشه مولوی»، پژوهش‌های ادب عرفانی، س3، ش12، 1-20.
قشیری، ابوالقاسم عبدالکریم بن هوازن (1367). ترجمۀ رساله قشیریه، تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر، چاپ سوم، تهران: علمی و فرهنگی.
مالمیر، تیمور (1387). «تحول افسانه‌ای عارفان»، زبان و ادب فارسی (نشریۀ سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز)، س51، ش204، 171-194.
مالمیر، تیمور (1395). «نقش اسطوره‌ای گناه نخستین در متون ادبی، تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، س8، ش3، 11-29.
مالمیر، تیمور و عبدالله محمود، ارکان (1402). «نقش انسجام در شناخت و تحلیل استعارۀ تهکّمیه در غزلیات حافظ»، پژوهشنامة متون ادبی دورۀ عراقی، س 4، ش 3، 147- 168.
مایر، فریتس (1382). بهاء ولد: والد مولانا جلالالدین رومی، ترجمۀ مهرآفاق بایبوردی، چاپ اول، تهران: سروش.
مستملی بخاری، ابو ابراهیم اسماعیل بن محمد (1363). شرح التعرف لمذهب التصوف، تصحیح محمد روشن، ربع اول، چاپ اول، تهران: اساطیر.
مسلم، ابوالحسین مسلم بن حجاج القشیری (1393). صحیح مسلم، ترجمة خالد ایوبی‌نیا، چاپ اول، ارومیه: حسینی اصل.
مولوی، جلالالدین (1368). مثنوی، تصحیح رینولد نیکلسون، چاپ اول، تهران: مولی.
نجم رازی، عبدالله بن محمد (1371). مرصادالعباد من المبدأ الی المعاد، چاپ چهارم، تهران: علمی و فرهنگی.
نورگارد، نینا (1397). فرهنگ سبک‌شناسی، ترجمۀ احمدرضایی جمکرانی و مسعود فرهمندفر، چاپ اول، تهران: مروارید.
ون‌دایک، تئون. ای (1394). ایدئولوژی و گفتمان، ترجمۀ محسن نوبخت، چاپ اول، تهران: سیاهررود.
هجویری، ابوالحسن علی بن عثمان الجلابی (1371). کشف‌المحجوب، تصحیح والنتین ژوکوفسکی، چاپ دوم، تهران: طهوری.
همدانی، عین القضات (1389). تمهیدات، تصحیح عفیف عسیران، چاپ هشتم، تهران: منوچهری. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 154 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 24 |
||