آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 393 |
| تعداد مقالات | 3,094 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,831,491 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,983,998 |
واسوخت در مثنوی سی نامۀ امیر حسینی هروی | ||
| پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
| دوره 6، شماره 1، فروردین 1404، صفحه 77-92 اصل مقاله (427.37 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ltip.2025.11715.1336 | ||
| نویسنده | ||
| زهرا جمشیدی* | ||
| دانشیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران. | ||
| چکیده | ||
| قرن‌های هفتم و هشتم هجری و سبک عراقی به حضور شاعران نامدار معروف است. یکی از این شاعران، امیر حسینی هروی، صاحب چند منظومۀ عرفانی است. سی نامه یکی از منظومه‌های مهم عرفانی امیر حسینی هروی به‌شمار میرود که شامل نامه‌های ارسالی میان عاشق و معشوق است. نامۀ دوازدهم این مثنوی در اعراض عاشق از معشوق است که در اصل نامه‌ای واسوختی محسوب میشود. با این‌که واسوخت به معنای مصطلح از قرن نهم به بعد در ادبیات فارسی به‌وجود آمده است، اما در شعر برخی از شاعران دوره‌های قبل نیز نشانه‌هایی از این موضوع دیده میشود. نگارنده در پژوهش حاضر به روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی به بررسی و تحلیل مایه‌های واسوختی در نامۀ مذکور منظومۀ سی نامۀ هروی پرداخته است. برایند تحقیق نشان میدهد که نامۀ دوازدهم مثنوی سی نامۀ امیر حسینی هروی در اصل واسوختی خطاب به معشوق است. اعراض و روی‌گردانی از معشوق، بیان بی‌وفایی معشوق، تهدید به جدایی و ترک معشوق، ذکر ظلم و جفای محبوب و درنهایت پناه بردن به ساقی به جای معشوق و ترجیح مستی و بی‌خبری مهم‌ترین عناصر واسوختی نامۀ مذکور است. دلیل وجود چنین مایه‌ای در شعر امیر حسینی هروی را می‌توان سنت نامه‌پردازی و نامه‌نگاری که به‌صورت ده نامه‌نویسی و سی نامه‌نویسی در ادبیات نمود یافته است، دانست. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ادبیات عرفانی؛ سبک عراقی؛ واسوخت؛ مثنوی سی نامه؛ امیر حسینی هروی | ||
| مراجع | ||
|
آریان‌سرشت، زهرا (1389). «ردپایی از مکتب واسوخت در ده‌نامه‌های سبک عراقی»، مطالعات نقد ادبی (پژوهش ادبی)، شمارۀ 21، 182-165.
اردبیلی، الهی (1376). شرح گلشن راز، مقدمه و تصحیح محمدرضا برزگر خالقی و عفت کرباسی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
امیر حسینی هروی (1371). مثنوی‌های عرفانی امیر حسینی هروی (کنزالرموز، زادالمسافرین، سی نامه)، تصحیح و توضیح سیدمحمد ترابی، تهران: دانشگاه تهران.
برزگر خالقی، محمدرضا (1371). «سیری در احوال و آثار امیر حسینی غوری هروی»، ادبستان فرهنگ و هنر، شمارۀ 36، 151-150.
بیات، علی (۱۳۹۱). «پیشینۀ نوع ادبی واسوخت و بررسی تطبیقی آن در ادبیات فارسی و اردو»، ادبیات تطبیقی، سال سوم، شماره ۲، پیاپی ۶، ۹۳-۷۴.
پارسا، سیداحمد؛ آزاد مظهر، محمد (1389). «ساقی‌نامه‌ها نزدیک‌ترین نوع ادبی به رباعیات خیام»، ادب پژوهی، شمارۀ یازدهم، 86-61.
جامی، نورالدین (1370). نفحات الانس من حضرت القدس، مقدمه و تصحیح محمود عابدی، تهران: اطلاعات.
خدیور، هادی و شیما فرجی (1393). «ردّپای واسوخت بر جادۀ شعر فارسی»، تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، دورۀ 6، شمارۀ 21، 84-55.
خزیر، صغری (1395). بررسی اندیشۀ عرفانی در آثار منظوم (کنزالرموز، زادالمسافرین، سی نامه) امیر حسینی هروی، به راهنمایی عبدالعلی اویسی کهخا، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
دهخدا، علی‌اکبر (1373). لغت‌نامه، زیر نظر دکتر محمد معین و دکتر جعفر شهیدی، جلد 14، چاپ اول، دورۀ جدید، تهران: دانشگاه تهران.
رحیمیان، سعید (1387). «مقایسۀ عقاید شبستری و حسینی هروی در گلشن راز و کنزالرموز»، زبان و ادب فارسی، سال 51، شمارۀ 204، 85-47.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1363). جست‌و‌جو در تصوف ایران، چاپ دوم، تهران: امیرکبیر.
ستاری، جلال (1379). پیوند عشق میان شرق و غرب، اصفهان: فردا.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1387). ادوار شعر فارسی، چاپ پنجم، تهران: سخن.
شمیسا، سیروس (1388). سبک‌شناسی شعر، چاپ سوم، تهران: میترا.
صفا، ذبیح‌الله (۱۳۶۷). تاریخ ادبیات ایران جلد دوم، با تلخیص محمد ترابی، تهران: فردوس.
صفا، ذبیح‌الله (۱۳۷۳). تاریخ ادبیات ایران جلد پنجم، تهران: فردوس.
عباسی، سکینه (۱۴۰۰). «ساقی‌نامه (و مغنی‌نامه) یکی از ضد نوع‌های حماسی»، کاوش‌نامه، سال 22، شمارۀ ۴۸، ۱۱۴-۷۹.
عبداللهی، زهره و احمد خاتمی (1402). «نشانه‌هایی از وقوع‌گویی و واسوخت در دیوان شمس»، فصل‌نامۀ اجتماعیات در ادب فارسی، سال دوم، شمارۀ دوم، 56-43.
عراقی، فخرالدین (1363). لمعات، تصحیح محمد خواجوی، تهران: مولی.
غلامرضایی، محمد (1377). سبک‌شناسی شعر فارسی، تهران: جامی.
فتوحی ، محمود (1393). «سبک واسوخت در شعر فارسی»، ویژه‌نامۀ فرهنگستان (شبه‌قاره)، شمارۀ 3، 33-7.
گلچین معانی، احمد (۱۳۴۸). مکتب وقوع در شعر فارسی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
مایل هروی، غلامرضا (1344). شرح حال و آثار امیر حسینی غوری هروی، نسخۀ دیجیتال.
محجوب، محمدجعفر (1381). خاکستر هستی، تهران: مروارید.
مدنی، امیرحسین (1396). «بازتاب میراث عرفانی کهن، به‌ویژه مولانا، در اندیشه‌های امیرحسینی هروی»، پژوهش‌های ادب عرفانی (گوهر گویا)، دورۀ 11، شمارۀ 1، 142-117.
مشرف، مریم (1385). «هنجارگریزی اجتماعی در زبان صوفیه»، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه خوارزمی، دورۀ 14، شمارۀ 52 و 53، 149-135.
ممتحن، مهدی (1393). «آمیختگی ادبیات تعلیمی با ادبیات عرفانی در تمهیدات عین‌القضات همدانی»، پژوهش‌نامۀ ادبیات تعلیمی، سال ششم، شمارۀ بیست و چهارم، 148-131.
میرصادقی، میمنت (1376). واژه‌نامۀ هنر شاعری، تهران: مهناز.
همایی، جلال‌الدین (1368). فنون بلاغت و صناعات ادبی، چاپ پنجم، تهران: هما. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 31 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 15 |
||