آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 383 |
| تعداد مقالات | 3,036 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,760,820 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,950,059 |
بررسی تطبیقی گدای غلامحسین ساعدی و گدای (الشّحاذ) نجیب محفوظ بر اساس دیالکتیک هگل | ||
| کاوش نامه ادبیات تطبیقی | ||
| مقاله 1، دوره 15، شماره 1 - شماره پیاپی 57، فروردین 1404، صفحه 1-24 اصل مقاله (1.22 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/jccl.2024.10304.2579 | ||
| نویسندگان | ||
| کمال رسولیان1؛ فاطمه مدرسی* 2 | ||
| 1دانشجوی دکترای، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران | ||
| 2استاد، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران. | ||
| چکیده | ||
| دو نویسنده ادبیات داستانی ایران و مصر، غلامحسین ساعدی و نجیب محفوظ، در دو اثر همنام خود با عنوانِ گدا، به موضوعات اجتماعی مهمی در برخوردِ جامعه با پدیدة مدرنیته پرداخته اند. پژوهش حاضر، با تکیه بر دیالکتیک هگل، به تحلیل تطبیقی این‌دو اثر، پرداخته و برنهاد (تز) سنت، برابرنهاد (آنتی‌تز) مدرنیته و هم‌نهاد (سنتز) پیامدهای این‌تعارض را در دو جامعه ایران و مصر واکاوی می‌کند. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که در داستان «گدا»ی ساعدی، سنت از طریق احترام به خانواده، پایبندی به ارزش‌های روستایی و اعتقادات مذهبی نمایان است و مدرنیته با فروپاشی کانون خانواده، گسترش فساد اخلاقی و بی‌اعتنایی به دین، برابرنهاد آن را شکل می‌دهد. در «الشّحاذ»، سنت در وفاداری خانوادگی، نوستالژی گذشته و سادگی و صمیمیت روستایی تجلی می‌یابد، در‌حالی‌که مدرنیته با علم‌زدگی، سردی روابط اجتماعی و بی‌حرمتی به مقدسات در تقابل با آن، قرار می‌گیرد. دیالکتیک هگل نشان می‌دهد که این تضادها به‌مثابه نیروی محرکه‌ای در بطن تاریخ عمل‌کرده که نطفه‌های یکدیگر را در خود پرورش می‌دهند. پیامد این صیرورت (سنتز) در هر دو اثر، اضطراب، ترس و تنهایی است که در ارتباط با عُمر‌حمزاوی، شخصیت اصلی الشّحاذ، به‌شکلِ پوچی و گم‌گشتگی در معنای زندگی نیز، تجلی‌می‌یابد. جستار پیشِ‌رو، با رویکردی توصیفی-تحلیلی، ضمن برجسته‌سازی جنبه‌های منفی مدرنیته، نشان می‌دهد که هر دو نویسنده با نگاهی انتقادی، گذارِ ناتمام از سنت به مدرنیته را به‌تصویرکشیده و عمیقاً به تبعات اجتماعی این تحول پرداخته‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| غلامحسین ساعدی؛ نجیب محفوظ؛ هگل؛ گدا؛ ادبیات تطبیقی؛ دیالکتیک | ||
| مراجع | ||
|
انوشیروانی، علیرضا (1389). ضرورت ادبیات تطبیقی در ایران، مجلة ادبیات تطبیقی فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، شماره 1، 6-39.
پازارگاد، بهاءالدین (بی‌تا). مکتب های سیاسی، تهران: اقبال.
دستغیب، عبدالعلی (1354). نقد آثار غلامحسین ساعدی، چاپ دوم، تهران: چاپار.
حافظ، صبری (2017). نشریات فرهنگی و مدرن ادبیات عرب: مروری تاریخی، مجلة شعر تطبیقی.
ساعدی، غلامحسین (1350). واهمههای بی نام و نشان، تهران: نیل.
سیاوشی، صابره و برهمند، هانیه (1400). بررسی سنجشی مضمون و ساختار در دو رمان کوتاه «شازده‌احتجاب» گلشیری و «الشّحاذ» نجیب محفوظ. کاوش‌نامة ادبیات تطبیقی دانشگاه رازی، دورة یازدهم، شمارة 2، پیاپی 42، 111-89 . 10.22126/jccl.2020.367.1221
شلش، علی (1993م). نجیب محفوظ؛ الطریق و الصدی، القاهرة: الهیئة العامة اقصور الثقافة.
شوپنهاور، آرتور (1385 ). هنر همیشه برحق‌‌بودن، ترجمة عرفان ثابتی، تهران: ققنوس.
صادقی، علی (1384). آزادی و تاریخ؛ تأمّلاتی در دیالکتیک هگل، آبادان: پرسش.
صفاری(صورتگر)، کوکب (1357). ترجمة: افسانه‌ها و داستان‌های ایرانی در ادبیات انگلیسی، تهران: دانشگاه تهران.
الغیطانی، جمال (2006م). نجیب محفوظ یتذکر، القاهره: دار الشروق.
فتحی، حسن (1382). دیالکتیک در فلسفة افلاطون، نشریة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، سال 1382، شمارة 186، 1- 22.
محمدی فشارکی، محسن و رویا هاشمی‌زاده (1393). تحلیل داستان گدای ساعدی بر اساس اصول و روش های مکتب اگزیستانسیالیسم، متن پژوهی ادبی، سال 18 شماره 60، 105 – 125.
گادامر، هانس گئورگ (1390). دیالکتیک هگل؛ پنج جستار هرمنوتیکی، ترجمة مهدی فیضی، تهران: رخداد نو.
مجابی، جواد (1381). شناختنامة ساعدی، چاپ دوم، تهران: قطره.
محفوظ، نجیب ( 1383 ). الشحاذ، ترجمة محمد دهقانی، چاپ سوم، تهران: نیلوفر.
محفوظ، نجیب ( 1965م). الشّحاذ، مکتبه مصر، دارالمصر للطباعه، مصر: سعید جوده السحار و شرکاء.
مرتضایی، سیده‌کلثوم؛ نورایی، الیاس و زینی‌وند، تورج (1398). جامعه‌شناختی ادبی دو داستان کوتاه «چتر» غلامحسین ساعدی و «النّوم» نجیب محفوظ. کاوش‌نامة ادبیات تطبیقی دانشگاه رازی کرمانشاه، دورة نهم، شمارة 2، پیاپی 34، 97-75. 10.22126/jccl.2019.1142
مهدی‌پور عمرانی، روح‌الله (1385). نقد و تحلیل و گزیدة داستان‌های غلامحسین‌ساعدی، چاپ سوم، تهران: نشر روزگار. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 165 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 159 |
||