تعداد نشریات | 20 |
تعداد شمارهها | 408 |
تعداد مقالات | 3,235 |
تعداد مشاهده مقاله | 3,032,938 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,102,654 |
همسنجی مؤلفههای بافت سازمتن از دیدگاه جرجانی و زبانشناسان قدیم عرب با نظرات برخی از زبانشناسان معاصر غربی | ||
کاوش نامه ادبیات تطبیقی | ||
مقاله 5، دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 58، تیر 1404، صفحه 103-124 اصل مقاله (669.83 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/jccl.2024.10452.2599 | ||
نویسنده | ||
بهرعلی رضایی* | ||
دکتری، گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده زبانهای خارجی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران | ||
چکیده | ||
بافت را میتوان مطمئنترین و مهمترین ابزار مفسّر برای ورود به تحلیل متون چه دینی و چه غیر دینی دانست. نظرات پراکنده بافت شناسی جاحظ و ابنجنی پایهگذار نظریات جرجانی محسوب میشود و حال آنکه نظریات مدون جرجانی مقدمهای است بر نظریات دانشمندان غربی متاخر از او مانند «اولمان»، «یاکوبسن»، «فرث» و« چامسکی». جرجانی بافت را در راستای رسیدن به معنا، میبیند و از همین گذر، فعالیتهای او نسبتاً منسجم و در چارچوب علم مدرن معناشناسی کاربردی تبیین میگردد. این مقاله میکوشد تا با شیوه توصیفی – تحلیلی به معرفی و همسنجی برخی از مولفههای بافت ساز در نزد زبانشناسان قدیم عرب و زبانشناسان معاصر غربی با نظرات بافت شناسی جرجانی که اصالتا ایرانی است بپردازد و با تطبیق آنها با هم، رویکرد بافت شناسی هر سه گروه را به متن بازتاب دهد.بافت موقعیت که در نزد جرجانی به «اقتضای حال مخاطب و شنونده» شناخته میشود؛ در نزد همه زبانشناسان غربی و مسلمان مورد بحث، نقطه اشتراک است. در مبحث بافت درون زبانی بحث الفاظ و ارتباطات آن با معنا و همچنین بحث آوا شناسی در نظریات ابن جنی و جاحظ و همچنین فرث مطرح است. نقش های ارتباطی الفاظ میان جمله های متن که ماهیت تقویت ساختار بافت کلام را دارند؛ در نزد یاکوبسن و جرجانی از جمله مواردی است که نقطه اشتراک آن دو در بررسی بافت کلام شناخته می شود. البته نباید قواعد ترکیبی را از نظر دور داشت چرا که در حقیقت بافت کلام محصول حضور الفاظ در ترکیب کلام هستند، این مهم نیز نقطه اشتراکی زبانشناسان غربی و جرجانی می تواند قلمداد شود. ترکیب های نحوی در نزد جرجانی و چامسکی به عنوان مولفه بافت ساز شناخته می شود و نقش تولیدی نحو یا به عبارت دیگر دستور زایشی باعث ایجاد و شکل گیری ساختار بافتی در جمله و نیز کلام در نزد این دو زبان شناس شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
بافت؛ متن؛ جرجانی؛ زبانشناسان غربی؛ جاحظ | ||
مراجع | ||
قرآن کریم
ابن جنی، ابوالفتح عثمان (1952). الخصائص، تحقیق محمد علی النجار،القاهرة: مطبعَة دارالکتب المصریة.
اولمان، استیفن (1990). دور الکلمة فی اللغة؛ ترجمة د. کمال بشر، ط.1 ، قاهرة: مکتبة الشباب.
البستانی، بشری و وسن عبدالغنی (2011). فی مفهوم النص و معاییر نصییه القرآن الکریم، دراسة نظریة، الموصل:جامعة موصل.
باقری، مهری (1388). مقدمات زبان شناسی، تهران: قطره.
پالمر، فرانک (1366). نگاهی تازه به معنی شناسی، ترجمه کوروش صفوفی، تهران: پنگوئن.
جرجانی، أبوبکر عبدالقاهر بن عبدالرحمن (1995). دلائل الاعجاز، تحقیق حمد التنجی، بیروت: دارالکتاب العربی.
جرجانی، ابوبکر عبدالقاهر بن عبدالرحمن (1991). اسرار البلاغة، تحقیق محمد خفاجی و عبدالعزیز شرف، ط1، بیروت: دارالجبل
الخضری، محمد امین (1993). الاعجاز البیانی فی صیغ الفاظ، ط1، مصر: مطبعة الحسین الاسلامیة.
حمحامی، مختار (1430). القرائن و اثرها فی فهم الخطاب الشرعی، بیروت: دارالحزن.
زمخشری، محمودبن عمر (1987). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التأویل، تحقیق مضطفی حسین احمد، ط3، بیروت: دارالکتاب العربی.
حسان، تمام (1973). اللغة العربیة معناها و مبناها، د.ط، القاهرة: الهیئة المصریة للکتاب.
حسان، تمام (1982). مناهج البحث فی اللغة، مصر: دارالثقافة، الدار البیضاء.
حلمی، خلیل (1980). الکلمة دراسة لغویة معجمیة، قاهرة: الهیئة المصریة العامة للکتاب.
الجاحظ، أبو عثمان عمروبن بحر (1948). البیان و التبین، تحقیق عبدالسلام هارون، القاهرة.
راضی ، عبدالحکیم(1980). نظریه اللغة فی النقد العربی، القاهرة: مکتبة خانجی.
زکریا، میشال (1985) . الالسنیة علم اللغة الحدیث، بیروت: الموسسة الجامعیة للدراسات و النشر.
صانعی پور، محمد حسن (1390). مبانی تحلیل کارگفتی در قرآن کریم، تهران:دانشگاه امام صادق(ع).
عباس، محمد(1387). عبدالقاهر جرجانی و دیدگاههای نوین در نقد ادبی، ترجمه مریم مشرف، تهران:چشمه.
عمایرة، خلیل(1987). التحلیل اللغوی، عمان: دار المنار
عمر، احمد مختار (1988). علم الدلالة، ط5 ، بیروت: عالم الکتب.
عیسوی، ابوتمام احمد میر غنی (2014 ). السیاق اللغوی فی القصص القرآنی، القاهرة: دار العالم العربی.
غنیمی هلال، محمد (1973). المواقف الادبیة، القاهرة: دار النهضة المصریة.
فتحی، ابراهیم (2000). معجم المصطلحات، مصر:باب اللوق، دار شرقیات للنشر.
لاینز، جان (1376). چومسکی، ترجمه احمد سمیعی، تهران:شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
محمود، المثنی عبدالفتاح (2005). السیاق القرآنی و اثره فی الترجیح الدلالی، اردن: جامعه یرموک.
مصطفی، محمد حسن. «فکرة النظم بین الحقیقة و الوهم»، ابحاث کلیة التربیة الاساسیة، جامعة الموصل، ش1، 233-262، .2007.
مهاجر ، مهران و نبوی، محمد ( 1393 ). به سوی زبانشناسی شعر، تهران: نشر آگه، چاپ بیست و سوم. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 159 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 60 |