| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شمارهها | 413 |
| تعداد مقالات | 3,333 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,457,194 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,252,815 |
کارکرد انتقادی درونمایه در رمانهای مهاجرت اولاد الغیتو اسمی آدم از الیاس خوری و همنوایی شبانه ارکستر چوبها از رضا قاسمی | ||
| کاوش نامه ادبیات تطبیقی | ||
| مقاله 3، دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 58، تیر 1404، صفحه 51-74 اصل مقاله (745.79 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/jccl.2025.10365.2585 | ||
| نویسندگان | ||
| زهرا حقایقی1؛ بهار صدیقی* 2؛ احمدرضا حیدریان شهری3 | ||
| 1دانش آموخته دکتری، گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. | ||
| 2دانشیار، گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. | ||
| 3استاد، گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. | ||
| چکیده | ||
| پدیده مهاجرت، یکی از بزرگترین تجربههای بشری از دیرباز بوده است؛ اما نگرش به آن در دوران معاصر، بانگریستن به وضعیت انسان تغییر نموده است و ابعاد معنایی متفاوتی دارد؛ به ویژه نمود آن در ادبیات مهاجرت داستانی، تصویری از تنش و چالش میان شخصیتها با سنتها، هنجارها و سیاستهای حاکم در دو سرزمین مبدأ و میزبان است. از این رو در آثار داستانی مهاجرت میتوان با نگاهی رئالیستی انتقادی، بازتابی از تجربهای عینی و دقیق از واقعیت را با نگاهی به مسائل و معضلات اجتماعی انسان در عصر جدید یافت. همین امر ضرورت پژوهشهای تطبیقی و همساننگر در حوزه ادبیات مهاجرت را میطلبد تا لایه های پنهان آن را هویدا سازد. این پژوهش با هدف بررسی کارکرد انتقادی درونمایه دو رمان نام آشنای ادبیات عربی و فارسی اولاد الغیتو اسمی آدم از الیاس خوری1 و همنوایی شبانه ارکستر چوبها از رضا قاسمی در پی آن است تا درونمایة مطرح شده در دو رمان را که منجر به گفتمانی انتقادی گشته است را با رویکردی رئالیسم انتقادی واکاوی نماید. این جستار با روش توصیفی و تحلیلی و بر بنیان مکتب تطبیقی آمریکایی، کارکرد انتقادی درونمایه را مورد بررسی قرار داده است و دستاوردهای این پژوهش نشان میدهد که موضوعات انتقادی همسان در دو رمان، شامل مسائل سیاسی، سازههای استعماری و نقش روشنفکران است. در رمان اولاد الغیتو این موضوعات با تأکید بر زمینههای تاریخی و بازنمایی واقعیتهای اجتماعی مطرح شدهاند، در حالی که در رمان همنوایی به شکلی نمادین و تمثیلی به مسألة استعمار پرداخته شده است.از موضوعات اجتماعی مطرح در دو رمان، مسأله گمشدگی و حاشیگی مهاجران است که در رمان اولاد الغیتو، مسألهای فراتر از گمشدگی مهاجر مطرح شده است و به موضوع فلسطینیانی که در حاشیه تاریخ گم شدهاند پرداخته است. در رابطه با مسائل فرهنگی، دو نگاه متفاوت در پیوند با هویت دینی در دو رمان دیده می شود. | ||
| کلیدواژهها | ||
| ادبیات داستانی مهاجرت؛ درونمایه انتقادی؛ اولاد الغیتو اسمی آدم؛ همنوایی شبانه ارکستر چوبها | ||
| مراجع | ||
|
ارشاد، فرهنگ (1365). مهاجرت تاریخی ایرانیان به هند )قرن هجدهم میلادی(؛ هشتم تا چاپ اول، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
عباسی، الله کرم، محبوبه خراسانی و محمود حیدری (1399). «هویّت و مهاجرت در رمان دال (محمود گلابدرّهای) و عصفور من الشّرق (توفیق الحکیم)»؛ کاوشنامه ادبیات تطبیقی، دوره 10، شماره 3، 61-79.
الخوری،إلیاس (2016). أولاد الغیتو-اسمی آدم؛بیروت: دارالآداب.
ترحیبی، فایز (1988). الدراما ومذاهب الأدب؛ بیروت: مؤسسة الجامعیة الدراسات والنشر والتوزیع.
تقوی، علی (1398). رئالیسم در ادبیات داستانی ایران؛ تهران:پایا.
جانجی، موریس (1984). «قراءة فی الواقعیة النقدیة»؛ مجلة المعرفة، السنة الثالثة والعشرون، تشرین الاول، العدد272، 144-161.
حسنزاده دستجردی، افسانه؛ زند، فاطمه (1398). «تجربه مهاجرت در رمان «کارت پستال» از روحانگیز شریفیان»؛ پژوهشنامة جریانشناسی شعر و داستان ادبیات معاصر ایران، شمارة 2، 193-206.
حقایقی، زهرا؛ حیدریان شهری، احمدرضا؛ یاحقی، محمد جفر؛ صدیقی، بهار (1400). «خوانش تطبیقی مؤلفههای ادبیات مهاجرت از منظر رئالیسم انتقادی (مطالعة موردی: رمان عراقیّ فی باریس و همنوایی شبانه ارکستر چوبها»، پژوهشهای ادبیات تطبیقی، دوره 9، شماره3 ، 167-194.DOI: 20.1001.1.23452366.1400.9.3.6.2
حقایقی، زهرا؛ حیدریان شهری، احمدرضا؛ صدیقی، بهار (1400). «واکاوی بنمایههای رئالیسم انتقادی در رمان عراقیّ فی باریس از صموئل شمعون»، ادب عربی، سال 13، شماره 4، 39-62. DOI:10.22059/jalit.2021.317482.612345
حیدری، فاطمه و رضا البرزی اوانکی (1396). «خوانش پسااستعماری همسایهها، احمد محمود، در پرتو نظرات اسپیواک»؛ پژوهشهای ادبیات معاصر جهان، شماره76، 337-352. 10.22059/JOR.2017.126258.1224 :DOI
حیدریانشهری، احمدرضا؛ حقایقی، زهرا؛ صدیقی، بهار (1399). «دراسة الواقعیة النقدیة بین روایتى «بروکلین هایتس» لمیرال الطحاوی و«سرزمین نوچ» لکیوان أرزاقی»، مجلة اللغة العربیة و آدابها، السنة 16، العدد 4، 527-551.
خدایار، ابراهیم (1387). «ادبیات مهاجرت، بررسی مضامین شعر مهاجرت شاعران فارسی گوی ماوراءالنهر درقرن بیستم»؛ فصلنامة مطالعات ملی،33، سال نهم، شماره1. 27-45.
درّاج، فیصل (2008). «تحولات المثقف العربی فی القرن العشرین، ملاحظات عامة»؛ المستقبل العربی،بیروت، العدد348.
ساچکوف، بوریس (1362). تاریخ رئالیسم، پژوهشی در ادبیات رئالیستی از رنسانس تا امروز؛ ترجمه: محمد تقی فرامرزی، تهران: تندر.
سعید، ادوارد (1382). نقش روشنفکر؛ ترجمه:حمید عضدانلو،چاپ دوم،تهران: انتشارات نی.
فورست، لیلیان (1373). «تفسیرهای رئالیسم»؛ مجلة هنر، ترجمه: داریوش کریمی، شمارة 27. 351-362.
قاسمی، رضا (1398). همنوایی شبانه ارکسترچوبها؛ چاپ شانزدهم، تهران: نیلوفر.
قائمی نیا، علیرضا (1382). «دو نوع رئالیسم: خام و انتقادی»؛ فلسفه و کلام، شمارة 14، 27-40.
قربانی پورآرانی، حسین؛ شجری؛ رضا، سعیدی، مهدی (1397). «جریان شناسی ادبیات داستانی مهاجرت ایرانی»؛ فصلنامة زبان و ادبیات فارسی، شمارة 49. 95-121.
گرانت، دیمیان (1376). رئالیسم(واقعگرایی)، ترجمه:حسن افشار، چ2، تهران: انتشارات وزارت خارجه.
مدرسی، یحیی (1393). زبان و مهاجرت؛ چاپ اول، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی معاصر)، چاپ 2، تهران: سخن.
ندا، طه (1991). الأدب المقارن؛ لبنان: دار النهضة العربیة.
یزدانی، کیقباد (1387). درآمدی بر ادبیات مهاجرت و تبعید(ادبیات آلمانی در مهاجرت و تبعید)؛ تهران: چشمه. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 333 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 158 |
||