آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 394 |
| تعداد مقالات | 3,101 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,834,039 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,985,157 |
طنز اخلاقی یا هجو اخلاق؛ درنگی بر اخلاق‌الاشراف عبید زاکانی | ||
| پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
| مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 31 تیر 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ltip.2025.11170.1303 | ||
| نویسندگان | ||
| علیرضا آرام* 1؛ سیداحمد فاضلی2 | ||
| 1دانش‌آموخته دکتری گروه فلسفه اخلاق، دانشکده الهیات، دانشگاه قم، قم، ایران | ||
| 2دانشیار گروه فلسفه اخلاق، دانشکده الهیات، دانشگاه قم، قم، ایران | ||
| چکیده | ||
| معمای معکوس‌ساختنِ فضایل اخلاقی در کتاب اخلاق اشراف، مسأله‌ی اصلیِ مقاله‌ی پیش رو است. با هدف رفع ابهام از انگیزه‌ی مصنّف، و ضمن روش تحلیلِ متنی و اسنادی، نتیجه‌‌ی تحقیق نشان می‌دهد: عبید زاکانی از کاوش در ماهیت نظری اخلاق امتناع کرده و در عوض با «توصیف» آن‌چه به نام اخلاق «هست»، کاربردی نارس را به اخلاقیات مرسومِ زمانه‌اش نسبت داده؛ که در انتهای این مسیر، با انگیزه‌ی طنزنگاری یا هجویه‌سرایی، ابتکارا اخلاق مختار خود را «تجویز» کرده است. در واقع، آن‌چه عبید به عنوان ناکارآمدیِ فضایل مشهور در کتب اخلاقی و افواه عمومی روایت کرده است، صرف‌نظر از این‌که تبارشناسی اخلاق، یا طغیان فرهنگی- طبقاتی، یا طریقت رندی، یا نهیب به بی‌عملی باشد یا خیر، به تقریبْ چالشی است برای فایده و پیامد منتسب به اخلاق. در مقام تنقیح و بازنویسی این مشی کنایی و در جهت پذیرش زیست اخلاقی در عالم معاصر، که ثمره‌‌ی عملی این تحقیق است، به نظر می‌رسد راهکاری بدیل، با تلفیقی از دو رویکرد عمل‌گرایانه و فضیلت‌گرایانه، جبرانی خواهد بود برای اخلاقیات کم‌رمق در تقریر عبید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اخلاق الاشراف؛ طنز اخلاقی؛ عبید زاکانی؛ عمل‌گرایی اخلاقی؛ فایده‌گرایی | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1 |
||