آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شمارهها | 418 |
| تعداد مقالات | 3,359 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,525,937 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,292,669 |
نگاشتهای استعاری عشق در مثنوی غنایی همای و همایون خواجوی کرمانی | ||
| پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
| مقاله 4، دوره 6، شماره 2، تیر 1404، صفحه 77-100 اصل مقاله (1.19 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ltip.2025.11128.1297 | ||
| نویسندگان | ||
| مهتاب صوابی1؛ رضا صادقی شهپر* 2؛ مرتضی رزاقپور3 | ||
| 1دانشجوی دکتری، زبان و ادبیات فارسی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران. | ||
| 2استاد، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران. | ||
| 3استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران. | ||
| چکیده | ||
| استعارة مفهومی از نظریّههای زبانشناسی شناختی است و زبانشناسانی مانند جورج لیکاف و مارک جانسون استعاره را پدیدهای فقط زبانی نمیدانند، بلکه برای آن ماهیّتی ادراکی و مفهومی قائل هستند. عشق و ملزومات آن از مفاهیمی است که در مطالعات ادبی همواره از جنبههای گوناگون بررسی شده است. خواجوی کرمانی (689 تا 750) از شاعران ادب فارسی در سدۀ هشتم هجری- قمری است که مثنوی عاشقانة همای و همایون را با ساختاری روایی به نظم درآوردهاست. جستار حاضر با رویکردی توصیفی- تحلیلی نگاشتهای استعاری عشق را در مثنوی همای و همایون بررسی کرده است. دستاورد پژوهش نشان میدهد، ادبیات غنایی به عنوان بخشی از افکار و اعمال انسانها رویکرد استعاری دارد. عشق نیز به عنوان بخشی از ادبیات غنایی در قالب نگاشتهای مختلفی از جمله استعارههای هستومند، ملموس و محسوس شده است که آتش، می، گلستان، دریا و گیاه نمودهای شاخص نگاشتهای استعاری هستومند در مثنوی همای و همایون خواجوی کرمانی هستند. افزون براین، نوع نگاشتهای استعاری در این مثنوی، بیانگر آن است که شیوة بیانی خواجو در مجسم ساختن اندیشههای غنایی، تکراری است و تا حدود فراوانی بازگویی افکار و اندیشههای پیشینیان است. | ||
| کلیدواژهها | ||
| ادبیات غنایی؛ استعارة مفهومی؛ استعارة عشق؛ خواجوی کرمانی؛ همای و همایون | ||
| مراجع | ||
|
ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1380). دفتر عقل و آیت عشق، تهران: طرح نو.
اسپرهم، داوود؛ تصدیقی، سمیه (1397). «استعارۀ شناختی عشق در مثنوی مولانا»، متن پژوهی ادبی، سال 22، ش 67، صص 114-88.
بهنام، مینا (1389). «استعاره مفهومی نور در دیوان شمس»، نقد ادبی، دورة 3، شمارة 100، 91‑114.
پورابراهیم، شیرین، غیاثیان، مریم سادات (1392). «بررسی خلاقیتهای شعری حافظ در مفهومسازی عشق»، نقد ادبی، د 6، ش 23.
خدادادی، زهرا (1390). «بررسی استعارههای مفهومی در عبهرالعاشقین»، پایاننامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، استاد راهنما: مریم صالحی نیا.
خرمشاهی، بهاءالدّین (1373). حافظنامه، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
خواجوی کرمانی، کمالالدین ابوالعطاء محمودبن علیبن محمود (1356). همای و همایون، تصحیح کمال عینی، چاپ دوم، تهران: موسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
دبیرمقدم، محمد (1378). زبانشناسی نظری (پیدایش و تکوین دستور زایشی)، تهران: سخن.
رحیمیان، سعید (1378). حب و مقام محبت در حکمت و عرفان نظری. شیراز: نوید.
ریپکا، یان (1383). تاریخ ادبیات ایران، ترجمة ابوالقاسم سری، تهران: سخن.
زرقانی، سیدمهدی، مهدوی، محمدجواد، آیاد، مریم (1393). «تطور استعارۀ عشق از سنایی تا مولانا»، ادبیات عرفانی، سال ششم، ش 11، صص 79-44.
شریفی، شهلا، حامدی شیروان، زهرا (1389). «بررسی استعاره در ادبیات کودک و نوجوان در چهارچوب زبانشناسی شناختی»، تفکر و کودک، سال 1، شماره 2، صص 63-39.
شیخاحمدی، سروه (1388). «ساختار استعاری حکمتهای نهج البلاغه»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور، استاد راهنما: فرزان سجودی.
صرفی، محمدرضا، مزدرانی، فیروز (1394). «تحلیل ریختشناسی داستان همای و همایون خواجوی کرمانی»، مطالعات داستانی، سال سوم، ش 3، صص 116-93.
صفوی، کوروش (1384). استعاره از نگاهی دیگر، تهران: انجمن شاعران ایران.
عدالت کاشی، فروزنده، مباشری، محبوبه (1402). «استعاره مفهومی عشق در طریقتنامه عماد فقیه کرمانی»، متنپژوهی ادبی، دورة27، شمارة 96، صص 91-122. 10.22054/LTR.2021.54455.3191
فتوحی، محمود (1392). سبکشناسی: نظریهها، رویکردها و روشها، تهران: سخن.
کاشانی، عبدالرّزاق (1372). شرح منازل السائرین، تصحیح و تعلیق محسن بیدارفر، قم: بیدار.
محمدی، هاشم (1388). سامنامه و همای و همایون، فردوسی، ش81-80، صص 34-23.
میرهاشمی، سیدمرتضی (1382). «سایة آفتاب» (اشارهای به همای و همایون)، دانشگاه تربیت معلم، ش 43، صص 54-41.
ولیزاده پاشا، لیلا و همکاران (1397). «مفهومسازی عشق در غزلیات شمس»، گوهر گویا، دوره 12، ش 2، صص 36-1.
هاوکس، ترنس (1377). استعاره، ترجمه فرزانه طاهری، تهران: مرکز. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 287 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 95 |
||