آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 408 |
| تعداد مقالات | 3,249 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,065,812 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,126,801 |
تحلیل بوستان سعدی با نظریۀ کنش اجتماعی ماکس وبر | ||
| پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
| مقاله 3، دوره 6، شماره 2، تیر 1404، صفحه 53-76 اصل مقاله (1.3 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ltip.2024.10708.1262 | ||
| نویسندگان | ||
| مریم رحیمی1؛ کاظم مهتدیانی* 2؛ محمدرضا نجاریان3 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکده زبان و ادبیات، دانشگاه یزد، یزد، ایران. | ||
| 2استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده زبان و ادبیات، دانشگاه یزد، یزد، ایران. | ||
| 3استاد، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده زبان و ادبیات، دانشگاه یزد، یزد، ایران. | ||
| چکیده | ||
| ماهیت تعلیمی دو اثر سعدی، بوستان و گلستان -به عنوان گنجینۀ آموزههای اخلاقی- بر همگان آشکار است. در حالیکه گلستان لحن ملایم و غیرمستقیم دارد، بوستان با استفادۀ مکرر از افعال امری و بازدارنده و روش‌های متقاعدکننده، سبک مقتدرانه‌تری را به نمایش می‌گذارد. تمرکز اولیۀ سعدی بر اصلاح فرد به منظور بهبود جامعه به عنوان یک کل قرار دارد؛ که با رویکرد فردگرایانۀ برخی نظریههای جامعه‌شناختی نوین، به ویژه نظریۀ کنش اجتماعی ماکس وبر، همسو است. در این مقاله ایده‌های جامعه‌شناختی ماکس وبر دربارۀ درک معانی ذهنی کنش‌گران به کنش‌های خود معرفی می شود. وبر کنش اجتماعی را به چهار نوع کنش عقلانی هدف‌مدار، کنش عقلانی ارزش‌محور، کنش عاطفی و کنش سنتی تقسیم می‌کند. پس از آن روش‌های آموزشی مختلف سعدی در بوستان مانند تشویق، هشدار و گزاره‌های مشروط بر اساس نظریۀ کنش اجتماعی وبر ترسیم می‌شود . جامعه آماری، بوستان است تا چگونگی رویکردهای آموزشی سعدی با اشکال مختلف کنش اجتماعی وبر روشن و نبوغ سعدی به‌عنوان یک مصلح اجتماعی در چشم‌اندازهای جامعه‌شناختی مدرن آشکار شود. این مقاله با روشی توصیفی-تحلیلی، نظریۀ کنش اجتماعی وبر را در ابیات بوستان، تحلیل و میزان همپوشانی آن را بررسی می‌کند. آثار سعدی، همگون با جنبههایی از نظریههای جامعه‌شناختی معاصر، مانند نظریۀ کنش اجتماعی وبر و جایگاه سعدی به عنوان متفکری تلقی می‌شود که بینش او فراتر از مرزهای زمان و فرهنگ خود است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| کنش اجتماعی؛ ماکس وبر؛ آموزه؛ بوستان؛ سعدی | ||
| مراجع | ||
|
آرون، ریموند (۱۳۹۶). مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه‌شناسی: متن کامل و بازبینی شده، محمد باقر پرهام، تهران: علمی و فرهنگی.
احمدی، بابک (1373). مدرنیته و اندیشه‌های انتقادی، تهران: مرکز.
برک، پیتر (1381). تاریخ و نظریه اجتماعی، غلامرضا جمشیدیها، تهران: دانشگاه تهران.
پورنامداریان، تقی (1386). رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی، ششم، تهران: علمی و فرهنگی.
تنهایی، حسین ابوالحسن (1374). درآمدی بر مکاتب و نظریههای جامعه‌شناسی،گناباد، مرندیز.
تنهایی، حسین ابوالحسن (1400). دستگاه نظری وبر، اندیشه احسان.
جولیوس، گولد، ویلیام، ال (1372). فرهنگ علوم اجتماعی، گروه مترجمان، تهران: مازیار.
رحیمی، مریم، مهتدیانی، کاظم، نجاریان، محمدرضا و الهامبخش، سید محمود (1402). «دوراهی اجتماعی و کاربرد آن در آموزههای فردی گلستان سعدی»، نثرپژوهی ادب فارسی،26، ش54، صص169-201. 10.22103/jll.2023.21754.3073
روسک، جوزف، وارن، رولند (1355). مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی، بهروز نبوی و احمد کریمی، تهران: کتابخانه فروردین.
ریتزر، جرج (1389). مبانی نظریه جامعه شناختی معاصر و ریشه های کلاسیک آن، شهناز مسمیپرست، تهران: ثالث.
سعدی، مصلحالدین (1373). گلستان، غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی.
سعدی، مصلحالدین (1389). بوستان، غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی.
شریف چوهدری، محمد (1375). «پندآموزی سعدی در تربیت دینی و ادب اجتماعی»، نامۀ پارسی،2، صص55-88.
فرانوزوی، استفن ال (1381). روان‌شناسی اجتماعی، مهرداد فیروزبخت و منصور قنادان، تهران: رسا.
قلیان عسکری، عبدالله، مستعلی پارسا، غلامرضا (1400). «دیدگاه سعدی‌پژوهان ایرانی دربارۀ حقوق و قواعد اجتماعی مورد استفاده و تأکید سعدی»، متنپژوهی ادبی، 25، ش87، صص140-166. 10.22054/ltr.2018.24830.1992
کتابی، احمد (1396). سعدی و مسائل اجتماعی، تهران: اطلاعات.
کرایب، یان (1382). نظریه اجتماعی کلاسیک: مقدمه‌ای بر اندیشه مارکس، وبر، دورکیم، زیمل، شهناز مسمیپرست، تهران: آگه.
کوزر، لیوئیس (1394). زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی، محسن ثلاثی، تهران: علمی.
گراوند، علی، سهرابنژاد، علیمحمد، قاسمی، یارمحمد (1396). «بازتاب مشارکت اجتماعی در بوستان سعدی»، جامعهپژوهی فرهنگی، 8، ش3، صص77-101.
گروه مؤلفان (1385). فرهنگ و تاریخ اندیشه،گروه مترجمان، تهران: سعاد.
گیدنز آنتونی، برد سال، کارن (1399). جامعه‌شناسی، حسن چاوشیان، تهران: نی.
مشرف، مریم (1389)/ جستارهایی در ادبیات تعلیمی ایران، تهران: دانشگاه شهید بهشتی و سخن.
مصباح یزدی، محمدتقی (1372). جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن، چاپ و نشر بین‌الملل.
موحد، ضیاء (1388). سعدی، چهارم، تهران: طرح نو.
وافی، زهره (1399). بررسی آثار سعدی از منظر اجتماعی، تهران: اروانه.
یاندیس، هری.س.تری (1378). فرهنگ و رفتار اجتماعی، نصرت فتی، تهران: رسانش. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 82 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 32 |
||