دانشگاه رازی
درخواست شاپا
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام
بانک اطلاعات نشریات کشور
پژوهشگاه علوم وفناوری اطلاعات ایران
دبیرخانه کمیسیون بررسی نشریات علمی
سامانه رتبه بندی نشریات علمی کشور
سامانه جامع رسانه های کشور
کمیته بین المللی اخلاق در نشر

 آمار

تعداد نشریات20
تعداد شماره‌ها418
تعداد مقالات3,360
تعداد مشاهده مقاله3,526,585
تعداد دریافت فایل اصل مقاله2,293,057
جعفری, مجید, پشت دار, علی محمد, کوپا, فاطمه, محمدی بدر, نرگس. (1404). مطالعه انتقادی «ادبیات پدری» و تفسیر اشاری در مثنوی معنوی. , 6(4), 55-74. doi: 10.22126/ltip.2025.11147.1301
مجید جعفری; علی محمد پشت دار; فاطمه کوپا; نرگس محمدی بدر. "مطالعه انتقادی «ادبیات پدری» و تفسیر اشاری در مثنوی معنوی". , 6, 4, 1404, 55-74. doi: 10.22126/ltip.2025.11147.1301
جعفری, مجید, پشت دار, علی محمد, کوپا, فاطمه, محمدی بدر, نرگس. (1404). 'مطالعه انتقادی «ادبیات پدری» و تفسیر اشاری در مثنوی معنوی', , 6(4), pp. 55-74. doi: 10.22126/ltip.2025.11147.1301
جعفری, مجید, پشت دار, علی محمد, کوپا, فاطمه, محمدی بدر, نرگس. مطالعه انتقادی «ادبیات پدری» و تفسیر اشاری در مثنوی معنوی. , 1404; 6(4): 55-74. doi: 10.22126/ltip.2025.11147.1301

مطالعه انتقادی «ادبیات پدری» و تفسیر اشاری در مثنوی معنوی

پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی
مقاله 3، دوره 6، شماره 4، دی 1404، صفحه 55-74    اصل مقاله (531.51 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ltip.2025.11147.1301
نویسندگان
مجید جعفری1؛ علی محمد پشت دار* 2؛ فاطمه کوپا3؛ نرگس محمدی بدر4
1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
2استاد، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
3استاد،گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
4دانشیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
چکیده
نوشتار حاضر تلاش دارد با ابتنا بر تفکر انتقادی، سطوح مختلف فهم مولوی را از تفسیر بررسی کند و جهان ­آگاهی­ های او را در دو بخش ادبیات پدری(تفسیر ارشادی) و ادبیات عرفانی(تفسیر اشاری) تحلیل نماید. از همین رو، با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر مستندات کتابخانه­ای به مطالعة فهم این فقیه و خطیب متقدم، و عارف شعرگرای متأخر از تفسیر قرآن پرداخته، ضمن بازخوانی سلوک فهم مولوی؛ برای نخستین بار به تبیین اختلافات قهری و ابعاد مشترک تفسیر ارشادی و اشاری در مثنوی معنوی اقدام نموده است. چنین پژوهشی علاوه بر روشن ساختن زوایا و آشکار کردن خفایای آثار ادبی با مشکات قرآنی، سبب نزدیکی مطالعات بین­رشته­ای شده، موضوعات و مؤلفه ­هایی تازه برای پژوهش را فراهم می­ آورد که شمول­شان می­تواند نگرش­هایی متنوع از فهم و تفکر را خلق کند. نتیجه پژوهش نشان می­دهد علی‌رغم اختلاف­های ساختاری میان جهان­آگاهی­های ادبیات پدری و تفسیر اشاری، در نگاه فرایندی عارف به میانجی­گری تفسیر ارشادی است که با تفسیر اشاری آشنا می­شود و به مدد نفس ناطقه و گوش جان به مرتبه استعلایی فهم راه می­یابد. عمده ­ترین برآیند این مرتبه از فهم: ذهنیت باز، انعطاف ­پذیری، توجه به مخاطب­محوری، گفتمان­سازی، تفکر واگرا، فهم در قالب زندگی، هرمنوتیک تمثیلی، عدم قطعیت معنا و توانایی در پرسش­گری است.
کلیدواژه‌ها
ادبیات پدری؛ تفسیر اشاری؛ معانی قرآنی؛ مثنوی معنوی
مراجع
قرآن مجید (1389). ترجمة مهدی فولادوند. قم: سوره.

آتش، سلیمان (1381). مکتب تفسیر اشاری. ترجمة توفیق ه سبحانی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

آخوند خراسانی، محمد کاظم  (1426). کفایه الأصول، قم: مؤسسة آل البیت الإحیاء التراث.

آلوسی، سید محمود (1405). روح­المعانی فی تفسیر القرآن­العظیم و سبع­المثانی.بیروت:دار احیاء التراث العربی.

ابن منظور، أبی فضل جمال­الدین بن مکرم ( 1414). لسان العرب. المجلد الثالث، بیروت: دار صادر.

ابن وحید بهبهانی(کرمانشاهی)، آقا محمد علی (1371). خیراتیّه. جلد 1و2، قم: انصاریان.

أبوزید، نصر حامد (1432). مفهوم­النص دراسه فی علوم القرآن.الدار البیضا-المغرب: المرکز الثقافی العربی.

بهنام فر، محمد (1392). وحی دل مولانا دریافت­های عرفانی مولوی از آیات قرآن در مثنوی. مشهد: به نشر.

پالمر، ریچارد آ (1387). علم هرمنوتیک. ترجمة محمدسعید حنایی کاشانی، تهران: هرمس.

تستری، أبی محمد سهل بن عبدالله (1329ق). تفسیر القرآن العظیم. بیروت: دارالکتب العربیه الکبری.

جعفری، محمدتقی (1378). فلسفة دین. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی.

جوادی آملی، عبدالله (1372). شریعت در آینة معرفت. قم: رجاء.

خطیبی بکری، محمد بن حسین(1374). معارف. با مقدمة بدیع­الزمان فروزانفر، تهران: چاپخانة مجلس.

دهخدا، علی اکبر (1377). لغت­نامة دهخدا. تهران: دانشگاه تهران.

زرکشی، بدرالدین محمد (1427). البرهان فی علوم القرآن. تحقیق أبی­الفضل الرمیاطّی، جامعه الأزهر: دارالحدیث.

زرین­کوب، عبدالحسین (1386). سرّ نی نقد و شرح تحلیلی و تطبیقی مثنوی. ج1، تهران: علمی.

سندز، کریستین (1397). تفاسیر صوفیانة قرآن. ترجمة زهرا پوستین­دوز، تهران: حکمت.

شفیعی­کدکنی، محمدرضا (1392). درآمدی به سبک­شناسی نگاه عرفانی زبان شعر در نثر صوفیه. تهران: سخن.

طوسی، محمد بن حسن (بی­تا). التبیان فی تفسیر القرآن. المجلد الأول، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.

علی­اکبرزاده، حامد (1392). تفسیر و تأویل در مکتب تفکیک. قم: بوستان کتاب.

کلینی، محمد (1407). الکافی. تصحیح علی اکبر غفاری، ج1، تهران: دارالکتب الإسلامیه.

محقق ترمذی، برهان­الدین (1377). معارف. تصحیح و حواشی بدیع  ­الزمان فروزانفر، تهران: نشر دانشگاهی.

مشرّف، مریم (1395). مولوی و تفسیر عرفانی. تهران: سخن.

مولوی، جلال­ الدین محمد (1390). مثنوی معنوی. تصحیح رینولد ا. نیکلسون، تهران: هرمس.

پارسا، فرزاد (1401). «تحرّی؛ پژوهشی در مفهوم، مشروعیت، کاربرد و احکام آن». نشریة فقه و اصول، 54، (2)، پیاپی129.

زارعی، زینب و همکاران (1403). «یادکردهای حضرت زکریا و یحیی(ع) در تفاسیر عرفانی و متون صوفیانه از سدة پنجم تا هشتم». دانشگاه سیستان و بلوچستان: دانشکدة الهیات و معارف اسلامی.

عرب صالحی،محمد و فریده پیشوایی (1401). «تحلیل انتقادی مبانی و روش تفکیکیان معاصر در تفسیر قرآن». فصلنامة علمی پژوهش­های اعتقادی-کلامی، 12، (4)، صص: 207-232.

         Dor: 20.1001.1.98991735.1401.12.48.7.1

قاسم ­پور، محسن و ابوطالب مختاری (1392). «بررسی تطبیقی و تحلیلی تأویل­ های عرفانی نجم ­الدین رازی و نظّام نیشابوری». فصلنامه ادیان و عرفان، 46، (2)، صص: 243-276.  10.22059/jrm.2013.51116

محمدی، محمد و همکاران (1402). «تفاسیر منظوم قرآن به مثابه زیرگونه ادبی». دانشگاه فردوسی مشهد.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 147
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 13


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب