آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شمارهها | 418 |
| تعداد مقالات | 3,360 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,526,595 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,293,064 |
نقش عناصر سازندۀ خیال در بیان اندیشههای اسماعیلی غزلیات نزاری قهستانی | ||
| پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
| مقاله 5، دوره 6، شماره 4، دی 1404، صفحه 105-132 اصل مقاله (717.49 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ltip.2025.11776.1344 | ||
| نویسنده | ||
| نجم الدین رستم یونس* | ||
| استادیار، زبان و ادبیات فارسی، مرکز تحقیقات آموزش و مشاوره. دانشگاه چرمو. شهر چرمو. استان سلیمانیه. عراق | ||
| چکیده | ||
| سعد الدّین بن شمس الدّین بن محمّد نزاری قهستانی، از شاعران پرکار و مشهور اسماعیلی در سدههای هفتم و هشتم است. این شاعر اسماعیلی همچون سایر اسماعیلیه بهخاطر عقایدش دچار سختی بود و نمیتوانست آزادانه سخن بگوید، از این روی نوع سخن گفتن وی مخصوصاً شیوۀ بیان مسائل عقیدتی و مصطلاحات اشعار وی در استفاده از ظرفیتهای بلاغی زبان فارسی روشن میشود. نزاری درعینِ حضور در دربار حکومتهای ضدِاسماعیلی و در دورة سختگیری نسبت به اسماعیلیان، اندیشههای اسماعیلی را با استفاده از ظرفیتهای بلاغت بهگونهای بیان میکند که بتواند همچنان به شاعری بپردازد و در میان خوانندگان نفوذ کلام داشته باشد. در این مقاله میکوشیم شیوهها و شگردهای بلاغی مورد استفادۀ نزاری را برای بیان مفاهیم و اندیشههای اسماعیلی تبیین و تحلیل کنیم. نزاری توانسته است به کمک استعاره، حدیث مشهور «سفینه» را برای بیان مفاهیم شیعۀ اسماعیلی به کار ببرد. نزاری با استفاده از بلاغت در موقعیت و زمانۀ سختی که داشت در اشعارش به صورت هنری توانسته است آفتاب، یوسف، نوح، کشتی، دریا، نقد و وابستههای هر یک از این عناصر را به صورت استعاره یا نمادی از امام اسماعیلی به کار ببرد. | ||
| کلیدواژهها | ||
| نزاری قهستانی؛ اسماعیلیه؛ استعارههای جایگزین امام اسماعیلی؛ حدیث سفینه | ||
| مراجع | ||
|
آیتی، محمد حسین (1371). بهارستان (در تاریخ و رجال قاینات و قهستان(.چاپ دوم، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
ابوجمال، نادیا (1382). اسماعیلیان پس از مغول.ترجمه محمود رفیعی، چاپ اوّل، تهران: هیرمند.
انزابینژاد، رضا (1380). ترجمه لغت نامه الرئد.چاپ سوم، مشهد: موسسه چاپ و آستان قدس رضوی.
بارادین، چنگیز.گ (1337).«حکیم نزاری قهستانی». فرهنگ ایران زمین، سال 6، شماره 10 - 11، صص178-203.
بای بوردی، چنگیز غلام علی (1370). زندگی و آثار نزاری قهستانی. ترجمه مهناز صدری، چاپ اول، تهران: علمی و فرهنگی.
بهنامفر، محمد (1393). مجموعه مقالات همایش ملی نقد و تحلیل زندگی، شعر و اندیشه حکیم نزاری قهستانی. چاپ اول، بیرجند: چهار درخت.
جان، منور؛ ادیبی، صالح (1403). «نقد و تحلیل کارکرد مفاهیم و مصطلحات صوفیه در دیوان نزاری قهستانی». پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی، 5(2)، 35-61. doi: 10.22126/ltip.2024.10534.1251
جرجانی، عبدالقاهر (۱۳74). اسرار البلاغه. ترجمۀ جلیل تجلیل، چاپ چهارم، تهران: دانشگاه تهران.
حاجی آبادی، محمد (1401).«بررسی عشق و جلوههای تمثیلی آن در غزل حکیم نزاری قهستانی». فصلنامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی، دوره 14، شماره 54، صص 46-67.
دفتری، فرهاد (1386). تاریخ و عقاید اسماعیلیه، ترجمۀ فریدون بدرهای، چاپ سوم، تهران: فرزان روز.
رادویانی، محمد بن عمر (۱۳۸۰). ترجمان البلاغه. تصحیح احمد آتش، به کوشش اسماعیل حاکمی و توفیق هاشمپور سجانی، چاپ اول، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
شمیسا، سیروس (۱۳81). بیان.چاپ نهم، تهران: فردوس.
شفیعی کدکنی، محمد رضا (۱۳70). صورخیال در شعر فارسی (تحقیق انتقادی در تطوّر ایماژهای شعر پارسی و سیر نظریۀ بلاغت در اسلام و ایران). چاپ چهارم، تهران: آگاه.
سجادی، سیّد جعفر (1373). فرهنگ معارف اسلامی. چاپ سوم، تهران: کومش.
ﻃﺎﻫﺮی، ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺳﺎدات؛ چینی، ﻓﺮﯾﺒﺎ (1393). «ﻣﻌﺮفی ﻧﺰاری ﻗﻬﺴﺘﺎنی و ﺑﺮرسی ﺳبکﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ ﻏﺰﻟﯿﺎت وی». ﻫﻤﺎﯾﺶ ﻣلی ﻧﻘﺪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ زﻧﺪگی، ﺷﻌﺮ و اﻧﺪﯾﺸﻪﻫﺎی حکیم ﻧﺰاری ﻗﻬﺴﺘﺎنی، چاپ اول، ﺑﯿﺮﺟﻨﺪ: چهار درخت.
مجتهدزاده، علیرضا (1335). تحقیق در شرح حال و آثار نزاری قهستانی. رسالۀ دکتری، دانشگاه تهران.
مجتهدزاده، علیرضا (1345).«نزاری قهستانی». مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، سال دوم، شمارۀ 8، صص 298-315.
مجلسی، محمدباقر (1403). بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، جلد 23، الطبعة الثالث، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
نزاری قهستانی، سعدالدین (1371). متن انتقادی دیوان نزاری قهستانی. تصحیح مظاهر مصفا، چاپ اول، تهران: علمی و فرهنگی.
هاجسن، مارشال (1383). فرقۀ اسماعیلیه. ترجمه فریدون بدرهای، چاپ پنجم، تهران: علمی و فرهنگی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 82 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 10 |
||