آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شمارهها | 418 |
| تعداد مقالات | 3,360 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,526,585 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,293,058 |
آرزوی رفتن به جهنم؛ توضیحی درباره یک داستان در بوستان سعدی | ||
| پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
| مطالب عمومی، دوره 6، شماره 3، مهر 1404، صفحه 165-170 اصل مقاله (302.83 K) | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ltip.2025.3854 | ||
| نویسنده | ||
| وحید سبزیانپور* | ||
| استاد، گروه زبان و ادبیات عرب، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران. | ||
| چکیده | ||
| در داستان پنجم باب دوم بوستان، آمده است: مرا شیخ دانای مرشد شهاب یکی آنکه در جمع بدبین مباش شنیدم که بگریستی شیخ زار شبی دانم از هول دوزخ نخفت چه بودی که دوزخ ز من پر شدی کسی گوی دولت ز میدان ربود دو اندرز فرمود بر روی آب دوم آنکه در نفس خودبین مباش چو بر خواندی آیات اصحاب نار به گوش آمدم صبحگاهی که گفت مگر دیگران را رهایی بدی که در بند آسایش خلق بود (سعدی، 1363: 171) در بیت پنجم، شیخ آرزو کرده است که کاش جهنم از وجود من پر شود تا جایی برای عذاب دیگران باقی نماند. این آرزوی شیخ که در قالب یک جمله استفهامی به منظور خواهش و تمنا آمده است از شطحیات عارفانهای است که با معیارهای مادی و دنیایی سازگاری ندارد و در یک فضای معنوی و عرفانی تفسیر مییابد[1]. از آنجا که چنین مضمونی در فرهنگ اسلامی و قرآنی وجود ندارد لازم است سرچشمههای فکری آن را در منابع ایرانی جستجو کنیم. این آرزو یادآور داستان زندگی بزرگمهر و به زندان رفتن اوست. . در این آرزو با وجود لطافت و والایی بینظیر، یک درک غلط و بشری از صفات حضرت حق دیده میشود. اینکه خداوند را دچار احساس کنیم تا به خواست ما عمل کند، نشانة این است که صفات انسانی را به خداوند نسبت دادهایم، صفاتی که توأم با احساس است و موجب تجدید نظر، بازنگری و در نتیجه تغییر موضع و تصمیم خداوند است. در داستانهای رایج بین مردم که گاه در مقام نصیحت گفته میشود آمده است: نابکاری آخرین شب زندگی را مهمان چوپانی بود. این چوپان هنگام صبح که با جنازة مهمان گناهکار خود روبرو میشود دست به دعا برمیدارد و میگوید: خدایا من در حد وسع و توان خود، یک گوسفند برای این مهمان ذبح کردم. توقع دارم تو هم از او به شایستگی پذیرایی کنی. فردای آن روز فرزندان میت در عالم رؤیا، پدر خود را در اثر توصیة چوپان، بخشوده از همة گناهان، در بهشت دیدند. | ||
| کلیدواژهها | ||
| بوستان سعدی؛ جهنم؛ فرهنگ اسلامی و ایرانی | ||
| مراجع | ||
|
الأبشیهى، شهابالدین محمد بن أحمد أبوالفتح (1421). المستطرف فى کل فن مستظرف، مراجعة و تعلیق محمد سعید، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
الآبی، ابوسعد منصور بن الحسین (1990). نثر الدّر، تحقیق منیر محمد المدنی، مراجعه دکتور حسین نصار، الهیئة المصریة العامة للکتاب.
اشه، رهام (1382). آذرباد مهرسپندان، تهران: موسسه انتشاراتی تیمورزاده.
سعدی، مصلح الدین (1363). بوستان، شرح و توضیح از محمد خزائلی، سازمان انتشارات جاویدان، چاپ پنجم.
سعدی، مصلح الدین (1387). گلستان، شرح و توضیح غلامحسین یوسفی، انتشارات خوارزمی، چاپ هشتم.
بیهقی، ابوالفضل محمد بن حسین (1388). تاریخ بیهقی، مقدمه، تصحیح، تعلیقات، توضیحات و فهرستها: محمد جعفر یاحقی، مهدی سیدی، انتشارات سخن.
تنوخی، ابو علی محسن بن علی بن محمد بن ابی الفهم داود بن ابراهیم علی تنوخی (1363). فرج بعد از شدت، ترجمه و تألیف حسین بن اسعد دهستانی، با مقابله و تصحیح اسماعیل حاکمی، انتشارات اطلاعات.
التّوحیدی، أبوحیان، علی بن محمّد بن العباس (1408). البصائر والذّخائر، المحقق: ودّاد القاضی، بیروت: دار صادر.
خزائلی، محمد (1363). مقدمه بر شرح بوستان سعدی، سازمان انتشارات جاویدان، چاپ پنجم.
دهخدا، علی اکبر (1352ش). امثال وحکم، انتشارات امیرکبیر، تهران: چاپ سوم.
سبزیان پور، وحید (1392). «نقدی بر روایت دکتر معین از تاریخ بیهقی درباره زندان بزرگمهر حکیم»، گزارش میراث، مرداد، شماره پیاپی 52-53، 116-119.
عوفی، سدید الدین محمد (1384). جوامع الحکایات و لوامع الروایات، به کوشش جعفر شعار، تهران: علمی و فرهنگی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 111 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 29 |
||